اندیشه ، فلسفه
سران جمهوری اسلامی در ابتدا با ژست بیتفاوتی با انتخابات ایالات متحده مواجه شدند، با این ادعا که برای آنان فرقی ندارد چه کسی در آمریکا رییسجمهور شود و سیاست ایران در برابر این کشور مشخص است. همهی طیفهای درون حاکمیت، از رهبر جمهوری اسلامی و سپاه گرفته تا روحانی و ظریف هم بر آن تاکید کردند. Continue reading
وقتی همه میخواهند نشان بدهند که قربانی بودهاند، منتظر چه چیزهایی باید باشیم؟ جوامع انسانی در بیشترِ تاریخ محیط خوشایندی برای قربانیان جرم و خشونت نبودهاند. تمایل ما انسانها به سرزنش قربانی نیز سابقۀ دور و درازی دارد. اما به نظر میرسد Continue reading
«جمهوریِ “واحد و تجزیهناپذیرِ آزادی، برابری، برادری یا مرگ”…»
چارلز دیکنز، داستان دو شهر Continue reading
دستیابی به آینده مطلوب ،ازاساسیترین آرمانهای اندیشمندان علم سیاست است .از پیدایش نخستین نمودهای خردورزی و بینش سیاسی دریونان باستان تاکنون ،سوق دادن جامعه از وضع موجود به وضع مطلوب ،یکی از مهمترین دغدغه های سیاست پژوهان و سیاست گذاران بوده است .امروزه در جامعه علمی جهان ،علم سیاست از جمله علومی است که کنشگران آن ، نقش مهمی در شناسایی خط مشی ها ، تصمیم گیری ها و حرکت به سوی آینده مطلوب را دارند. با توجه به اهمیت بررسی آیندۀ علوم سیاسی در ایران و رسیدن به اهداف مطلوب و مناسب ، مطالعه آثار ارزشمند کمکی است برای رشد و پرورش این Continue reading
آنچه که در مورد هدفها و رفتار دونالد ترامپ قابل پیشبینی بود رخ نمود. در “دنیای پسا واقعیتی” یا به عبارت دیگر وارونهجهانی ( anti-worldناجهانی) که ترامپ و یاراناش ساخته و پرداختهاند در برابر هر واقعیت یک واقعیت بدیل یعنی در واقع یک ناواقعیت عرضه میشود. Continue reading
کاسیرر، هایدگر، ویتگنشتاین و بنیامین چگونه از قرن بیستم پرده برداشتند؟ کاسیرر در نامهای به همسرش در ۱۹۲۷ نوشت: «من میتوانم بی هیچ مشکلی، آنچه را که لازم میدانم، بیان کنم». این کاری نبود که دیگر فلاسفۀ بزرگ قرن بیستم بتوانند انجام دهند. دیگران گویا به تاریکی سفر کرده بودند و شبح نیستی را به چشم دیده بودند: بنیامین خودکشی کرد، تندخویی ویتگنشتاین کار دستش داد، و هایدگر درنهایت دچار فروپاشی روانی شد. برخلاف همۀ اینها، کاسیرر میلی افراطی به تعادل زندگی داشت. اما آیلنبرگ این چهار فیلسوف را در عصر جادوگران کنار هم نشانده و برایشان سرگذشتی فکری و خواندنی نوشته Continue reading
در ۷ ژوئیه نامهی سرگشادهای در مجلهی هارپر منتشر شد که ۱۵۳ نفر از نویسندگان، هنرمندان و روشنفکران آن را امضاء کرده بودند. این نامه در مجموع بیانیهای در دفاع از «آزادی بیان» تلقی شد. متن آن نسبت به اینکه «تبادل آزاد اطلاعات و دیدگاهها… هر روز محدودتر میشود» ابراز نگرانی کرده بود. اما گروه بزرگی از منتقدان نامه از جمله نویسندگان، هنرمندان و روشنفکران دیگر، اظهار داشتند که خلاف این گفته صادق است. آنها در مقابل میگفتند که در مقایسه با گذشته امروزه تعداد بیشتری از مردم برای سخنان خود تریبون عمومی در اختیار دارند. به نظر آنها کسانی که اخیراً به دلیل شرکت در کارزارهای شبکههای اجتماعی Continue reading
یرواند آبراهامیان پژوهشگر برجسته تاریخ، در مصاحبه با عنایت فانی در برنامه “به عبارت دیگر” بیبیسی فارسی، خود را مارکسیست فرهنگی نامیده و برتری اقتصاد بر همه چیز را نادرست میسنجد.[۱] اما برخلاف اظهاراتش در این برنامه، در مصاحبه با ایمان گنجی به مناسبت ترجمه کتاب “خمینیسم” به فارسی، از تحلیل Continue reading
آخرین رمان مارتین ایمیس، داستانِ درون، سفری است به گذشتههای زندگی خود او. مارتین ایمیس، رماننویس تأثیرگذار بریتانیایی، استادِ نوشتن طنزهای سیاه است و مهارت او برای توصیف دنیاهای آشوبزده و بحرانی، به شکلی ویژه، در اوضاع امروز جهان به کار میآید. کتاب جدید ایمیس، داستان درون، خودزندگینامهای است که در قالب رمان نوشته شده است. خودِ او، پدرش، بهترین دوستش یعنی کریستوفر هیچنز و بسیاری از دیگر آدمهای واقعی زندگیاش، شخصیتهای این رمان را تشکیل میدهند. ایمیس در مصاحبه با گاردین، از حالوهوایی میگوید که این رمان در آن نوشته شده است. Continue reading
سلبریتیها پادشاهانی یکروزهاند که شامگاه آنها را در پیشگاه معبد شهرت سر میبریم. سلبریتیها را کجای جهان انسانی باید جای داد؟ آیا این چهرههای جذاب پدیدههایی دینیاند؟ آیا بخشی از سیاستاند؟ یا شعبهای از بازار سرمایه؟ لوئیس لفهام میگوید اگر میخواهید سلبریتیها را بفهمید، باید از پایهایترین تصورتان دربارۀ آنها دست بردارید: اینکه آنها «انسانهایی شبیه ما» هستند. آنها ستارههاییاند که هم اوج گرفتنشان تماشایی است و هم نابود شدنشان، بتهایی که به دست ما ساخته شدهاند و با فریادهای ما فرو میشکنند. Continue reading
هر چند جهان مدرن و دنیای شهری شدۀ امروز دست آوردهای فراوانی را برای بهبود زندگی و رفاه بشر به ارمغان آورده است، اما مولد و ایجاد کننده خطرات و تهدیدهای بی شماری شده است که آثار و تبعات آن به طور فزآینده بر پیکر انسان، طبیعت و زیست گاه کره زمین وارد می شود. ظرف چند قرن اخیر به ویژه از قرن بیستم به این سو عامل اصلی تهدیدکنندۀ جوامع بشری تأکید بیشتر بر رشد صنعت، پیشرفت های فنی و علمی پُر شتاب، تشدید عقلانیت ابزاری[۱] و مدرن سازی اقتصادی بوده است. عمل انسانی و انباشتگی ثروت و توسعه تجاری و موفقیت های اقتصادی خاصه در دوره اخیر حکایت از قابلیت های صنعتی نوع Continue reading
موسیقیدان و شاعر اتریشی، لِئو اشتراوس (1944-1897)، تِرِزیناشتات (Theresienstadt) را «انگار که شهر» یا «شهرگونهجایی» نامیده است. نازیها آن را ساختند تا ایستگاهی موقتی برای زندانیان یهودی در مسیر آنها به دیگر اردوگاههای کار اجباری شود. اما در عین حال از آن استفادهی تبلیغاتی میکردند: زندانیان یا ساکنان آنجا یهودیان مسن بودند، به اضافهی کافه، دانشگاه، کتابخانه، حتی سالن اپرا. ترزیناشتات خانهای برای یهودیان بود، که نازیها به آنها «اهدا کرده بودند»، روشی از سوی نازیها تا بتوانند عموم جهانیان را در مورد نسلکشی و کشتار یهودیان بفریبند. ترزیناشتات نوعی توهم بود: کبکبه و دبدبهی شهری Continue reading
«میتوان بهشت را جهنم جلوه داد و برعکس؛ و میتوان فلاکتبارترین شکل زندگی را بهشت جلوه داد.»[1] این نقل قولی است از هیتلر در کتاب نبرد من. در نگاه اول ممکن است برای انسانِ امروز کلیشه به نظر برسد زیرا انتظار میرود که رشد فکری، گردش آزاد اطلاعات و در مجموع فرایند افزایش آگاهی، آسیبپذیریِ او را در برابر چنین تلاشهایی کاهش داده باشد. آیا بهراستی چنین شده است؟ آیا چشم بشر بر حقایق باز شده است؟ یا اینکه فقط به راحتیِ گذشته فریب نمیخورد؟ آیا مصداقهایی از جهنمهای بهشتنما و برعکس در جهان امروز وجود ندارد؟ هیتلر چگونه موفق شد که ایدهی جهنمی خود را به میلیونها هوادارش Continue reading
اوقات فراغت از مقوله هایی است که امروز بیش از گذشته مورد توجه است. در زمانه ی چالش ها و عدم قطعیت هایی زندگی می کنیم که در آن مسائل مربوط به ماهیت و مقاصد فراغت اهمیت دو چندان یافته است. لغت Leisure از واژه ی لاتین Licere مشتق می شود، که به معنی “رخصت یافتن” یا در فرانسه Leisure به معنی “آزاد بودن” است، واژه ای که ابتدا در اوایل قرن Continue reading
یکی از روشنفکران ایرانی که در سالهای اخیر آثارش، بهویژه در ایران، مورد توجه قرار گرفته سید جواد طباطبایی است. هر چند طباطبایی متفکر مناقشهبرانگیزی است اما یکی از جنبههای منظومهی فکری او که پژوهشگران کمتر به آن پرداختهاند ملیگرایی اوست. این مقاله به این وجه از اندیشهی طباطبایی میپردازد و در آن استدلال میشود که او اندیشمندی Continue reading
«گذر عاشقانهی عمر» نوشتهی خدیجه مقدم، فعال حقوق زنان و محیطزیست، بیش از هر چیز مروری بر حرکتها و جنبشهای اجتماعیای است که در چهل سال اخیر، مبانی جامعهی مدنی ایران را بنا نهادهاند. خدیجه مقدم در این کتاب که به تازگی از سوی نشر باران در سوئد منتشر شده، روایت زندگیاش را از سالهای عضویت در حزب توده و فعالیتهای Continue reading
گفتگوی عمومی فرانسویان دربارهی اسلام اخیراً موجی از مناقشات را در سطح بینالمللی به راه انداخته است. رئیس جمهور، امانوئل ماکرون، در شبکهی الجزیره حاضر شد تا «سوءتفاهمها» را دربارهی سیاستگذاری خود برطرف کند و فایننشال تایمز (The Financial Times) را به «تحریف» یکی از گفتههایش متهم کرد. Continue reading
1. تقریر نظریّه سخن اصلی سروش در نظریهی «دین و قدرت» آن است که رخدادهای تاریخی ثبت شده از زندگی پیامبر اسلام نشان میدهند که محمد فردی قدرتپرهیز نبوده بلکه قدرتطلب و اقتدارگرا بوده و برای کسب، حفظ و توسعهی قدرت از خشونتورزی هم ابایی نداشته است ــــ گرچه سروش لفظ «خشونت» را به کار نمیبرد اما مثالهایی که میزند، مانند سر بریدن و دستور به ترور، لاجرم چنین معنایی را به ذهن متبادر میکند. Continue reading
بیش از چهل روز از رحلت زنده یاد دکتر محمد ملکی گذشته است. اما او که بود؟ و چه تصویر و چه آموزه هایی را میتوان از او به یادگار داشت؟ نوشتار پیش رو در دو بخش تنظیم شده است. بخش نخست به زندگی آن استاد عزیز می پردازد و در بخش دوم و در محورهایی مشخص، به تصویر از او و آموزه هایش. Continue reading
مترجم: با شکست ترامپ در سال ٢٠٢٠ و حمله طرفداران اش به ساختمان کاپیتول، سئوالی که مطرح میشود این است که ایا این پایان ترامپیزم است و یا شروع ان؟ البته جواب را آینده نشان میدهد، اما دو طرف دعوا در حال حاضر پاسخ های متفاوتی دارند. معمولا آنها که از ترامپ بدشان میاید، پایان را میبینند و موافقان ترامپ این وقایع را ابتدای مبارزه تلقی میکنند. به گفته دیوید هیوم، فیلسوف اَمپیریسیست اسکاتلندی در قرن ۱۸ – reason is the slave of passion” استدلال بَرده احساسات تند است” این گفته می تواند در درک واقعیتی که امروزه با ان در سیاست امریکا مواجه هستیم کمک کننده باشد. این به ان معنا است که Continue reading