آینده حجاب در جمهوری اسلامی از دید عباس عبدی

در مجموع نتایج این گزارش را با دو سوگیری در نظر بگیرید؛ اول سوگیری نهاد انجام‌دهنده که براساس قراین وجود دارد، دوم سوگیری ناشی از احتیاط برخی از پاسخگویان در ابراز مخالفت با سیاست‌های رسمی. در برابر این پرسش که چقدر افراد بی‌حجاب می‌بینید؟ ۳۱ درصد مردم گفته‌اند زیاد، ۳۱ درصد متوسط و ۳۸ درصد کم. فراموش نکنیم این نظرسنجی ملی است.

بنابراین از پاسخ مردم شهر‌های بزرگ خیلی بیشتر از ۳۱ درصد است. پدیده‌ای که در این حد زیاد باشد را نمی‌توان از نظر اجتماعی نادیده گرفت و به توطئه دیگران تقلیل داد. پاسخگویان مهم‌ترین علت این رفتار را تمایل زنان به آزادی و کمترین علت را مخالفت زنان با نظام دانسته‌اند. به عبارت دیگر از نظر مردم این پدیده در مخالفت با نظام نیست، لذا اینکه عده‌ای آن را چنین تعبیر می‌کنند به زیان حکومت و مخالف عقل سلیم است.

درباره نحوه مواجهه با این پدیده، فقط ۱۰ درصد موافق اقدام قانونی هستند که آن نیز در حد جریمه است و نه زندان و خشونت و بقیه طرفدار تذکر زبانی (۱۴%)، اقدامات فکری و فرهنگی (۴۰%)، همچنین ۲۳ درصد گفته‌اند که باید آن را پذیرفت. این پاسخ به این معناست که فقط ۱۰ درصد طرفدار مواجهه قانونی با این پدیده هستند که جرم تلقی و برایش جریمه درنظر گرفته شود. این پاسخ درحالی است که ۷۳ درصد مردم حجاب را واجب شرعی دانسته‌اند، مثل نماز و روزه و… که انجام ندادن آن‌ها مستلزم مجازاتی نیست. بنابراین شرعی دانستن آن را به معنای الزام قانونی کردن نمی‌دانند و جالب اینکه فقط ۴۶ درصد معتقدند که زنان باید حجاب داشته باشند و بقیه مردم آن را منوط به نظر و خواست و اراده خود زنان دانسته‌اند.

درخصوص اینکه آیا در آینده بی‌حجابی بیشتر خواهد شد؟ ۵۲ درصد گزینه بلی، ۲۱ درصد خیر و ۲۷ درصد هم نمی‌دانم را پاسخ داده‌اند. جالب‌ترین بخش نیز ارزیابی مردم از واکنش مذهبی‌ها در برابر بی‌حجابی است که ۳۳ درصد معتقدند کنار می‌آیند، ۲۴ درصد معتقدند که از طریق نهاد‌های مسوول پیگیری می‌کنند و ۲۰ درصد هم گفته‌اند که درگیر می‌شوند و پاسخ سایر هم ۲۳ درصد است و این پاسخ ۲۰ درصد خطرناک است و حکومت باید در این زمینه اقدام کند.

اگرچه در گزارش منتشر شده نیامده که این نظرسنجی کی انجام شده، ولی به نظر می‌رسد که مربوط به زمستان ۱۴۰۱ است. باتوجه به نهاد انجام‌دهنده که به طور طبیعی طرفدار سفت وسخت حجاب است، این نظرسنجی می‌تواند گویا و به این معنی باشد که از نظر اکثریت مردم، حتی اگر حجاب واجب شرعی باشد ضرورتی به اجبار قانونی ندارد، در آینده هم ضعیف‌تر می‌شود، بی‌حجابی را نباید به ضدیت با حکومت تعبیر کرد، مگر اینکه طرفداران حکومت و خودشان چنین تعبیری را ترویج کنند.

اکنون که این گزارش منتشر شده است، انتظار می‌رود که موسسات دیگر نیز گزارش خود را با جزییات و دقت بیشتری منتشر کنند و نتایج این گزارش‌ها موضوع مناسبی برای بحث و گفت‌وگوی عمومی برای یافتن راهکار‌های مناسب در امر پوشش است.