روزنامه‌نگاران ایرانی زندانی که به حقیقت پایبندند نباید فراموش شوند

به پیشنهاد مرتضی عبدالعلیان فعال حقوق بشر و عضو انجمن روزنامه‌نگاران کانادایی در آزادی بیان، نیلوفر حامدی و الهه محمدی – دو تن از روزنامه‌نگاران شجاع که مرگ مهسا امینی را گزارش دادند – به دریافت جایزه بین‌المللی آزادی مطبوعات از «انجمن روزنامه‌نگاران کانادایی در آزادی بیان» نایل شدند.

دو روزنامه‌نگار جوان که تنها جرم‌شان گزارش حقیقت بود، در زندانی در ایران به سر می‌برند.

بیش از ۱۰۰ روز است که دو روزنامه‌نگار نیلوفر حامدی و الهه محمدی به دلیل گزارش مرگ مهسا امینی ۲۲ ساله، به اتهام «جاسوسی» در بازداشت به سر می برند.

امینی به دلیل استفاده نادرست از روسری توسط پلیس به اصطلاح مرگ و میر، دستگیر و در نهایت کشته شد. مرگ او در سپتامبر گذشته جرقه قیام در خیابان‌های ایران و تظاهرات در سراسر جهان در حمایت از این خیزش علیه جمهوری اسلامی ایران را برانگیخت.

اگر این زنان به اتهامات ساختگی محکوم شوند – که شامل اتهامات جاسوسی برای سیا، سعودی‌ها، ام آی ۶ بریتانیا و موساد اسرائیل است – ممکن است به اعدام محکوم شوند. تعداد دیگری از معترضان قبلاً اعدام شده‌اند و تخمین زده می‌شود که از زمان شروع قیام، بیش از ۱۶۰۰۰ تن از تظاهرکنندگان اکنون در زندان هستند.

نیلوفر حامدی که برای روزنامه اصلاح طلب شرق می نویسد، این خبر را مبنی بر اینکه مهسا امینی پس از ضرب و شتم در بازداشتگاه پلیس در یکی از بیمارستان‌های تهران تحت مراقبت‌های حیاتی قرار دارد، منتشر کرد. تصویر او که والدین امینی را در راهروی بیمارستان در آغوش گرفته بودند، توجه و محکومیت جهانی را به خود جلب کرد. محمدی که با روزنامه هم‌میهن کار می‌کند، بلافاصله پس از تهیه گزارش از مراسم ختم امینی بازداشت شد.

الهه حامدی قبل از دستگیری در ویدئویی که روزنامه‌اش تهیه کرده بود، درباره چالش‌هایی که روزنامه‌نگاران زن در ایران با آن روبرو هستند صحبت کرد. او اعتراف کرد که گاهی اوقات به این فکر می‌کرد که از همه چیز دور شود.

«این چه نوع شغلی است؟ شغلی که پول و امنیت ندارد و به درد شما نمی خورد؟» او پرسید. «و با این حال، ما موضع می‌گیریم. ما ادامه خواهیم داد.»

پیش‌بینی این‌که چه چیزی می‌تواند جرقه یک انقلاب را بزند دشوار است. اعتراضات بهار عربی که از تونس آغاز شد و در سراسر خاورمیانه و شمال آفریقا گسترش یافت، با سرنگونی مستبدانی که ده‌ها سال بی‌رحمانه حکومت می‌کردند، از زمانی آغاز شد که محمد بوعزیزی، دستفروش خیابانی تونسی، خود را به آتش کشید.

درگذشت امینی نیز تراژدی مشابهی بود که خشم ملی را برانگیخت و در حالی که این اولین قیام در ایران از زمان انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ نیست که عصر جدیدی را آغاز کرد، اما هیچ‌یک از این قیام‌ها تا این حد گسترده نبوده و از خطوط اقتصادی و منطقه‌ای عبور نکرده‌است. این خیزش نسل‌ها را به هم پیوند داده و خواستار پایان رژیم است. زنان در خط مقدم هستند و اعتراضات را رهبری می‌کنند.

اگر مرگ امینی فاش نمی‌شد هیچ کدام از این اتفاقات نمی‌افتاد.

ماه آینده در ۱۵ فوریه، حامدی و محمدی جایزه بین‌المللی آزادی مطبوعات را از روزنامه‌نگاران کانادایی برای آزادی بیان دریافت می‌کنند، که دارای سابقه ۴۰ ساله دفاع از حقوق روزنامه‌نگاران و مطبوعات آزاد در داخل و خارج از کشور است. این جایزه به صورت غیابی به افتخار شجاعت روزنامه نگاران و یادآوری قدرت مطبوعات و شکنندگی آزادی آن اهدا خواهد شد.

بر اساس سرشماری سالانه زندان‌های کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران، سال ۲۰۲۲ رکورد جدیدی از نظر تعداد روزنامه‌نگاران پشت میله‌های زندان به ثبت رساند. تا پایان سال ۳۶۳ مورد روزنامه‌نگار بازداشتی شناخته شده بود و بیشترین کشوری که روزنامه‌نگاران را به زندان انداخته بود، ایران بود.

اکنون با گذشت چهار ماه از اعتراضات کشور، رژیم همچنان به مواضع تندروانه خود ادامه می دهد، زیرا خستگی در حال افزایش است و تعداد کشته‌ها افزایش می‌یابد. زندانی بودن حامدی و محمدی را نمی‌توان فراموش کرد، یا آنطور که رژیم امیدوار است از کانون توجه عمومی محو شود.

روزنامه نگاری آنها جرم نیست – و این پیام باید همچنان شنیده شود.