مکتب سی‌مرغ «بخش شانزدهم» فصل دوازده تقابل گرایی بیماری ریختاری ایرانیان

ریختار یک «ساختار ساخت‌یافته» و «یک ساختار ساخت دهنده» است. ریختار یک ساختار است فقط جسم نیست ولی در جسمیت تجلی می‌یابد. فقط هیکل نیست، مثلاً پسرهای جوانی که تا به یک دختر می‌رسند رنگشان می‌پرد و به لکنت می‌افتند! همه این حالات در سطح جسم است. رنگ‌پریدگی، کم‌رویی، هول شدن و … در جسم تجلی می‌یابد. وقتی می‌گوییم جسمیت همه این‌ها هست. ریختار فقط جسم نیست بلکه در جسم تجلی می‌یابد. ساختار است یعنی این‌که مجموعه‌ای از عناصر ثابت دارد و این عناصر موقعیت و روابط ثابتی نسبت به هم دارند. ریختار یک ساختار ساخت‌یافته است، یعنی محصولی است که به وجود می‌آید. به بیان ساده‌تر ریختار محصول «اجتماعی شدن» است (هرچند بوردیو اکراه دارد این را بگوید)؛ محصول اجتماعی شدن است بدین معنا که ریختار ساختار ساخت‌یافته‌ای است که نتیجه تربیت در محیط‌های رسمی و غیررسمی است که فرد آن‌ها را تجربه می‌کند. از این نظر ریختار جنبه اکتسابی دارد، یعنی با یادگیری آگاهانه شکل می‌گیرد و از منظری دیگر ناآگاهانه، ضمنی و تلویحی است؛ چراکه نتیجه یادگیری غیرمستقیم است؛ یادگیری غیرمستقیم زندگی در متن ضرورت‌های بیرونی است. آموزش‌های مستقیم و یادگیری‌های غیرمستقیم به ریختار شکل می‌دهند.