نرگس محمدی، فعال حقوق بشر و حقوق زنان از سوی کمیته صلح نوبل به عنوان برنده جایزه صلح امسال این کمیته انتخاب شد.یورونیوز – این برای دومین بار در تاریخ است که جایزه صلح نوبل به یک ایرانی تعلق میگیرد. کمیته نوبل نروژ روز جمعه ۶ اکتبر (۱۴ مهر) اعلام کرد جایزه سال ۲۰۲۳ خود را به نرگس محمدی، فعال حقوق بشر ایرانی، اهدا میکند.دبیر این کمیته که سخنان خود را به زبان فارسی و با عبارت «زن، زندگی، آزادی»، شعار نمادین اعتراضات ۱۴۰۱ ایران، شروع کرده بود گفت این جایزه به پاس مبارزه نرگس محمدی علیه «سرکوب زنان در ایران» و تلاش او در راستای «ارتقای حقوق بشر و آزادی برای همگان» داده میشود.
کمیته نوبل در بیانیه خود با اشاره به اینکه نرگس محمدی اکنون در زندان به سر میبرد، آورده است: «مبارزات شجاعانه نرگس محمدی با هزینههای شخصی سنگینی همراه بوده است. رژیم ایران ۱۳ بار او را دستگیر کرده، پنج بار وی را مجرم شناخته و مجموعاً به ۳۱ سال زندان و ۱۵۴ ضربه شلاق محکوم کرده است.»
در بیانیه هیات داوران همچنین با اشاره به اعتراضات گسترده سال گذشته در ایران آمده است: «جایزه صلح نوبل امسال همچنین پاسداشتی است برای صدها هزار نفر که علیه سیاستهای تبعیضآمیز و سرکوبگرایانه رژیم مذهبی علیه زنان تظاهرات کردند.»
پیش از اعلام برنده جایزه امسال علاوه بر نرگس محمدی، از ولودیمیر زلنسکی رئیسجمهوری اوکراین، الکسی ناوالنی چهره سرشناس اپوزسیون روسیه که در زندان به سر میبرد و دیوان بینالمللی دادگستری به عنوان نامزدهای احتمالی نام برده میشد.
انتخاب برنده جایزه صلح نوبل، که بنابر وصیت آلفرد نوبل بنیانگذار این جایزه در کشور همسایه سوئد یعنی نروژ اهدا میشود، بر عهده هیئتی پنج نفره دانشگاهیان و سیاستمداران سابق مستقل است که توسط پارلمان این کشور منصوب میشوند.
نرگس محمدی، برنده ایرانی جایزه صلح نوبل کیست و چه فعالیتهایی کرده است؟
نام نرگس محمدی که در یک دهه گذشته به عنوان یکی از صریحاللهجهترین منتقدان حکومت ایران جا افتاده است، پیش از آن بیشتر به خاطر نظارت بر وضعیت حقوق بشر در این کشور مطرح بود.
خانم محمدی اگرچه سابقه بازداشت در اواخر دهه هفتاد شمسی را دارد اما بازداشت او در سال ۱۳۸۹ در مقام نایب رئیسی و سخنگویی کانون مدافعان حقوق بشر بود که نامش را بیش از پیش در کانون توجه قرار داد.
او عضو نهادی بود که در اوج فعالیتهایش در اواسط دهه هشتاد شمسی، نظارت بر وضعیت حقوق بشر در ایران و دفاع از متهمان و زندانیان سیاسی در این کشور را بر عهده داشت.
کانون مدافعان حقوق بشر که ریاست آن برعهده شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۰۳ است، پیش از پلمپ دفتر آن در تهران، محل حضور شماری از شناختهشدهترین وکلای حقوق بشری ایران مانند عبدالفتاح سلطانی، محمد شریف، محمد سیفزاده و محمدعلی دادخواه بود.
خانم محمدی در همان زمانها علاوه بر کانون مدافعان حقوق بشر در شورای ملی صلح به عنوان رئیس هیات اجرایی آن فعال شد و بعدها در کارزار «لغو گام به گام اعدام»، موسوم به «لگام» مشغول به فعالیت شد.
اما او در سالهای گذشته با اتخاذ مواضعی مانند «لزوم گذار از حکومت جمهوری اسلامی و استبداد دینی» و همچنین «تحریم انتخابات»، لحن تندتری به فعالیتهایش داده است.
خانم محمدی از جمله ۱۵ فعال سیاسی و مدنی ایرانی است که حکومت ایران را «اصلاحناپذیر» دانسته و خواستار برگزاری همهپرسی تحت نظارت سازمان ملل متحد شده است.
او همچنین در بهمن سال ۱۳۹۸ از مردم ایران خواست که «به حرمت خون کشتهشدگان آبان» در انتخابات محلس شرکت نکنند. خانم محمدی تاکنون چندین جایزه بینالمللی از جمله «جایزه ساخاروف انجمن فیزیک آمریکا در سال ۲۰۱۸»، «جایزه الکساندر لانگر در سال ۲۰۰۹» و «جایزه روز جهانی آزادی مطبوعات در سال ۲۰۱۶» را دریافت کرده است.
خانم محمدی که متولد اردیبهشت ۱۳۵۱ و دانشآموخته فیزیک کاربردی است، در ابتدا فعالیتهای خود را با ملی- مذهبیها آغاز کرد.
او در سال ۱۳۷۸ با تقی رحمانی، فعال ملی- مذهبی و زندانی سیاسی سابق ازدواج کرد که حاصل این ازدواج دو فرزند دوقلو است.
آقای رحمانی در سالهای پس از پیروزی انقلاب ۵۷، بیش از ۱۴ سال را در زندان گذرانده است.
پس از خروج آقای رحمانی از ایران و ماندن خانم محمدی در این کشور که با بازداشت او همراه شد، وضعیت دو فرزند دوقلوی آنها بارها مورد توجه رسانهها قرار گرفت.
فرزندان خانم محمدی پس از زندانی شدن مادرشان، ایران را ترک کردند و به پدرشان، آقای رحمانی در فرانسه پیوستند.
آقای رحمانی بارها از اینکه مسئولان امنیتی به دفعات مانع تماس تلفنی همسرش با فرزندان دوقلویشان شدهاند، گلایه کرده است.