شورای امنیت و تصویب قطعنامه وقفه در جنگ غزه و نگرانی های جمهوری اسلامی از شکست حماس

شب گذشته بالاخره اعضای شورای امنیت بعد از چهار بار تلاش ناکام، برای نخستین بار توانستند به قعطنامه توافقی دست یابند که در آن خواستار وقفه بشر دوستانه در جنگ غزه شدند. امریکا برای نخستین بار این قعطنامه را وتو نکرد . در این میان اسراییل همچنان در حال بررسی بیمارستان شفاست و موج محکومیتهای بین المللی علیه اسراییل در حمله به بیمارستان ادامه دارد و جمهوری اسلامی هم همچنان نگران شکست حماس است. شب گذشته شورای امنیت سازمان ملل خواستار توقف فوری و طولانی مدت بشردوستانه و ایجاد کریدورهای بشردوستانه در سراسر نوار غزه به مدت کافی برای امکان دسترسی کامل، سریع، ایمن و بدون مانع شد. این قعطنامه همچنین خواستار آزادی فوری و بدون قید و شرط همه اسرای در دست حماس هم شده است.
ایالات متحده، روسیه و بریتانیا که دارای حق وتو در شورا هستند، در رأی گیری رای ممتنع دادند و باقی 12 عضو باقی مانده رای موافق دادند.روسیه در آخرین لحظه در تلاش برای اصلاح قطعنامه شامل درخواست برای آتش‌بس فوری بشردوستانه منجر به توقف کامل درگیری‌ها، شکست خورد. اختلاف امریکا با دیگر اعضا بر این موضوع متمرکز بود که آیا باید خواستار وقفه بشردوستانه شد و یا آتش‌بس. وقفه معمولاً کمتر رسمی و کوتاه‌تر از آتش‌بس تلقی می‌شود و باید توسط طرف‌های متخاصم بر سر آن توافق کنند. ایالات متحده از وقفه حمایت کرده است، در حالی که روسیه برای آتش بس فشار آورده است. اختلاف دوم در مورد محکوم کردن اقدامات حماس بود که روسیه ان را وتو میکرد در حالیکه قعطنامه چهارشنبه حماس را محکوم نمی‌کند و این نشاندهنده عقب نشینی بریتانیا و امریکا از موضع خود بود و عملا نشاندهنده فشار افکار عمومی برای تغییر موضع انها بود . در این میان نمایندگان اسراییل و فلسطین هر دو این قعطنامه را مورد انتقاد قرار دادند. نماینده فلسطین در شورای امنیت گفت: قطعنامه شورای امنیت بمباران بی رویه غزه و کشته شدن حدود پنج هزار کودک فلسطینی را محکوم نکرد.و بمباران و تهاجم باید همین الان متوقف شود و کمک‌ها وارد نوار غزه شود. وی گفت در بیمارستان‌های نوار غزه آب سالم وجود ندارد.
قطعنامه شورای امنیت نباید فقط یک جوهر روی کاغذ باشد، بلکه باید واقعیتی برای مردم فلسطین باشد. وی افزود برنامه اسرائیل ادامه آوارگی مردم فلسطین است. در این میان اسراییل نیز با قعطنامه مخالفت کرد و وزارت امور خارجه اسرائیل گفت سازمان ملل بجای در خواست وقفه های بشردوستانه طولانی مدت در غزه که در قعطنامه امده، باید بیشتر برای آزادی گروگان‌هایی که در نوار غزه نگهداری می‌شوند، تلاش کند. اسراییل با رد پیشنهاد قعطنامه گفت تا زمانی که 239 گروگان هنوز در دست تروریست‌های حماس هستند، امکانی برای توقف طولانی‌مدت بشردوستانه وجود ندارد. این نکته مهم است که قطعنامه‌ها و فراخوان‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد از لحاظ قانونی الزام‌آور هستند اما در عمل، در بسیاری موارد این امر از سوی کشورها نادیده گرفته میشود و در اینصورت باید مجازات تبیهی اعمال شود که امریکا اقدامی دراین زمینه انجام نخواهد داد و ان را وتو میکند. در این میان حضور اسراییل در بیمارستان شفا همچنان خبر ساز است اسرائیل روز چهارشنبه با انتشار ویدیوهایی اعلام کرد که سربازانش در جریان حمله به بیمارستان شفا در شهر غزه، تجهیزات نظامی مورد استفاده حماس را کشف کرده‌اند.به گزارش سی‌ان‌ان، ارتش اسرائیل در بیانیه‌ای اعلام کرد که سربازان اتاقی را در بیمارستان پیدا کردند که در آن تجهیزات فناوری به همراه تسلیحات جنگی مورد استفاده حماس دیده می‌شود. از سوی دیگر، جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا روز چهارشنبه گفت که به صراحت به بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل گفته است تنها پاسخ نهایی راه حل دو کشوری است که اسرائیل و فلسطینی ها در کنار هم زندگی کنند و اشغال غزه یک اشتباه بزرگ خواهد بود. وی افزود به باور او جنگ اسرائیل علیه حماس تنها زمانی متوقف می‌شود که این گروه شبه‌نظامی دیگر توان کشتن و زخمی‌کردن اسرائیلی‌ها را نداشته باشد.
در این میان بحث جمهوری اسلامی و رابطه اش با حماس مجدد خبر ساز شد به گزارش رویترز در گزارش اختصاصی خود به نقل از شش تن که آنها را آگاه به تصمیم‌گیری‌ها در تهران نامید، نوشت جمهوری اسلامی که به طور مستقیم در درگیری مداخله نمی‌کند، مگر اینکه اسرائیل یا آمریکا به طور مستقیم به آن کشور حمله کنند. همچنین این خبر گزاری به نقل از چند مقام برجسته جمهوری اسلامی و گروه حماس نوشت که علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی هنگام دیدار با اسماعیل هنیه رهبر سیاسی حماس در تهران پیام روشنی داد مبنی بر این‌ که شما هیچ هشداری در مورد حمله خود به اسرائیل به ما ندادید و ما از طرف شما وارد جنگ نمی‌شویم. خامنه ای گفته که جمهوری اسلامی به حمایت سیاسی و اخلاقی خود از این گروه ادامه خواهد داد، اما به طور مستقیم وارد جنگ اسرائيل با حماس نمی‌شود. همچنین رویترز به نقل از یک منبع خود از سازمان حماس گفت که علی خامنه‌ای، هنیه را تحت فشار قرار داد تا صداهایی در این گروه را که آشکارا از ایران و گروه حزب‌الله لبنان می‌خواهند به جنگ حماس با اسرائیل بپیوندند، خاموش کند. رویترز از قول منابع حزب الله هم از غافلگیری این گروه از حمله خبر داده است و نیروهای آن حتی در روستاهای نزدیک مرز که خط مقدم جنگ با اسرائیل است در حالت آماده باش نبودند و باید به سرعت به منطقه فراخوانده می‌شدند به نظر میرسد. حماس این گزارش را تکذیب کرده است و محمد مرندی مشاور مطبوعاتی هیات مذاکراتی هسته ای جمهوری اسلامی نیز این خبر را تکذیب کرده است. در این میان ژنرال مک‌کنزی فرمانده پیشین سنتکام گفته که هدف اصلی جمهوری اسلامی حمایت از حماس در غزه نیست. اگرچه آنها مطمئناً از این گروه حمایت می‌کنند،. هدف اصلی آنها بیرون راندن آمریکا از منطقه است و به همین دلیل این حملات موضعی انها در حال افزایش است. اما در صورت پاسخ قاطع امریکا عقب خواهند نشست و حزب الله هم نمیخواهد وارد درگیری گسترده با اسراییل شود.
به نظر میرسد انچه در این میان مهم است ان است که جمهوری اسلامی از حماس به عنوان ابزاری برای تقویت موقعیت خود در منطقه و افزایش بازدارندگی در مقابل تهدیدات و حملات اسراییل و امریکا استفاده میکند و حزب الله نیز برای انها همین کاربرد را دارد . بنابراین جمهوری اسلامی سعی خواهد کرد که همبستگی خود با حماس در غزه را نشان دهد بدون اینکه وارد رویارویی مستقیم با اسرائیل شود که در آن صورت ممکن است دامنه درگیری ان به مقابله با امریکا نیز کشیده شود . در عین حال تضیف موقعیت حماس به تضیف بازدارندگی جمهوری اسلامی منجر میشود.
جمهوری اسلامی از همان ابتدا اعلام کرد که سیاستش مبنی بر عدم مشروعیت اسرائیل قرار دارد و بر این باور است که اسرائیل باید از روی زمین محو شود. از این‌رو، طبیعی است که تلاش جمهوری اسلامی در عرصه‌های مختلف بین‌المللی بر محور تضعیف موقعیت بین‌المللی اسرائیل باشد. مهم‌ترین راهبرد جمهوری اسلامی در خاورمیانه برای تضعیف اسرائیل نگه داشتن این رژیم در مرزهای خود بوده است. و با توجه به فاصله جغرافیایی ایران و اسرائیل، جمهوری اسلامی برای مقابله عملی با اسرائیل به فعالیت غیرمستقیم در اطراف اسرائیل یعنی لبنان و درون سرزمین فلسطین به کرانه باختری و نوار غزه بپردازد. برای جمهوری اسلامی هدف این بود که این گروه‌ها که صبغه مذهبی داشتند را در مقابله و منازعه با رژیم اسرائیل تقویت کند. همچنین جمهوری اسلامی برای مقابله با رژیم اسرائیل، به برقراری نوعی اتحاد با سوریه اقدام کرد. یکی از اهداف عمده اتحاد راهبردی جمهوری اسلامی با سوریه، تقویت این کشور در مقابل رژیم اسرائیل ونیز ارسال کمک از طریق سوریه، به نیروهای مورد حمایتش در لبنان و فلسطین بود . اکنون با خطر از بین رفتن و تضعیف بنیادی حماس ، ضربه ای به کل پیکره محوری خواهد خورد که جمهوری اسلامی محور مقاومت میخواند و لذا جمهوری اسلامی تلاش میکند که اجازه ندهد اسرائیل پیروز جنگ غزه شود. آنها می‌خواهند حماس بتواند نوعی توازن با اسرائیل برقرار کند و اسرائیل را درگیر یک جنگ فرسایشی کند تا از این طریق در جبهه‌های متعدد اسرائیل را کنترل کنند. ولی به نظر میرسد جمهوری اسلامی چون نمیخواهد وارد درگیری مستقیم شود عملا این کارت خود را از دست خواهد داد و کرانه باختری نیز اصولا ارتباط مثبتی با جمهوری اسلامی ندارد.