توافق اعضای کاپ۲۸ برای «عبور از سوخت فسیلی» ایلیا جزایری / رادیو فردا

بیست و هشتمین کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل، کاپ ۲۸، در شهر دبی در امارات متحده عربی روز چهارشنبه، ۲۲ آذرماه، بدون اشاره به خواسته حداکثری «کنار گذاشتن سوخت فسیلی» به پایان رسید. در توافق نهایی این کنفرانس که ساعتی پیش منتشر شد، در عوض،‌ تنها به «تسریع در روند عبور سوخت‌های دیگر» اشاره شده است.

سلطان الجابر، رئیس اماراتی کاپ ۲۸، صبح چهارشنبه اعلام کرد که کشورهای شرکت‌کننده در کنفرانس «پس از مذاکراتی نفس‌گیر» که تا بامداد امروز ادامه پیدا کرد، سرانجام به توفق نهایی دست یافتند.

آقای الجابر گفت: «شب گذشته تا دیروقت و بامداد امروز به صورت دسته‌جمعی کار کردیم تا به توافق برسیم. ریاست کنفرانس به نقطه نظرات همه گوش داد. من قول دادم به سخنان همه گوش کنم. همه انعطاف‌پذیر بودند و منابع جمعی را بر منافع یک‌جانبه مقدم دانستند».

رئیس بیست و هشتمین کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل توافق به دست آمده را برای مقابله با تغییرات جوی «تاریخی» توصیف کرد.

انتشار پیش‌نویس در ساعات بامدادی چهارشنبه

با انتشار پیش‌نویس جدید برای توافق پایانی بیست و هشتمین کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل در دبی مشخص شد که اختلاف بر سر «کنار گذاشتن سوخت فسیلی» پابرجاست و در عوض، این پیش‌نویس خواستار «تسریع در روند جایگزین‌کردن سوخت‌های دیگر» شده است.

این پیش‌نویس ساعت ۳.۵ بامداد روز چهارشنبه، ۲۲ آذر، منتشر شد و به دلیل اختلاف شدید میان کشورها بر سر مسئله سوخت فسیلی، با وجود اعلام پایان کار کنفرانس دو هفته‌ای تغییرات اقلیمی در روز سه‌شنبه، مذاکرات نمایندگان کشورها ادامه یافت و قرار است پیش‌نویس تدوین شده به رای گذاشته شود.

در متن پیشنهادی که تدوین‌کنندگان می‌خواهند اولین توافق‌نامه صادر شده از کنفرانس کاپ باشد که در آن به تمام انواع سوخت‌های فسیلی از جمله نفت، گاز و زغال سنگ اشاره‌ شده، واژه «کنار گذاشتن» این نوع سوخت نیامده است.

این در حالی است که این خواسته اکثر کشورهای حاضر در اجلاس بود.

کشورهای تولیدکننده نفت و شماری دیگر از کشورهایی که از نفت و گاز به عنوان پایه‌ای برای صنعت خود بهره می‌برند، با استفاده از عنوان «کنار گذاشتن» مخالفت کردند.

پیش‌نویس توافق‌نامه پایانی نشست کاپ ۲۸ خواستار سه برابر شدن استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و دو برابر کردن سالانه نرخ بهبود بهره‌وری از این نوع انرژی تا سال ۲۰۲۳ شده است.

سند ارائه شده به «نیاز به کاهش عمیق، سریع و پایدار گازهای گلخانه‌ای عامل گرمایش زمین همراستا با هدف تعیین شده ۱.۵ درجه سانتیگراد» اشاره می‌کند.

کنفرانس تغییرات اقلیمی که سال ۲۰۱۵ در پاریس برگزار شد، محدود کردن گرمایش زمین تا سقف ۱.۵ درجه سانتیگراد را در مقایسه با دوره پیش از انقلاب صنعتی با هدف جلوگیری از پیامدهای پدیده تغییرات اقلیمی تعیین کرد.

این سند جدید همچنین خواستار سرعت بخشیدن به کاهش تدریجی استفاده از زغال سنگ شده است، سوختی که بدون استفاده از تکنولوژی‌های کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای، باعث گرمایش زمین می‌شود.

در پیش‌نویس تدوین شده همچنین بر این موارد تاکید شده است: ضرورت حرکت به سوی سوخت‌های جایگزین سوخت فسیلی در سامانه‌های انرژی به شکلی «عادلانه، سیستماتیک و منصفانه» و رسیدن به هدف صفر دی اکسید کربن تا سال ۲۰۵۰ به صورتی که با علم همراستا باشد، تسریع روند استفاده از تکنولوژی‌های کاهش و متوقف کردن تولید گازهای گلخانه‌ای، همچون جذب کربن، انبار کردن و استفاده از آن به‌ویژه در بخش‌هایی که کاهش تولید آن دشوار است.

همچنین بر تولید هیدروژن کم کربن، توسعه تلاش‌ها برای حرکت به سمت سوخت‌های جایگزین سوخت فسیلی به‌ویژه بخشی که بدون استفاده از تکنولوژی کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای عامل گرمایش زمین در سامانه‌های انرژی به کار می‌رود، تأکید شده است.

پیش‌نویس توافق‌نامه پیشنهادی همچنین در ادامه خواستار این موارد شده است: کاهش قابل توجه تولید گازهای گلخانه‌ای دیگر به‌ویژه گاز متان در سطح جهان تا سال ۲۰۳۰ و تسریع کاهش گازهای گلخانه‌ای ناشی از حمل و نقل زمینی با استفاده از روش‌های مختلف از جمله توسعه زیرساخت و گسترش سریع خودروهای بدون تولید گازهای گلخانه‌ای، لغو تدریجی حمایت‌های ناکارآمد از سوخت فسیلی که کمکی به حل مسئله فقر در زمینه انرژی نمی‌کند.

در حالی که بسیاری از کشورهای جهان از کشورهای غربی تا آفریقایی، آمریکای لاتین و کشورهای جزیره‌ای خواستار آن بودند که «کنار گذاشتن تدریجی سوخت فسیلی» در توافق‌نامه پایانی کنفرانس درج شود، کشورهای تولیدکننده نفت و همچنین برخی کشورهایی که برای توسعه صنعت خود از سوخت فسیلی استفاده می‌کنند، با درج بند «کنار گذاشتن» مخالفت کردند.

وزیر نفت کویت به صراحت مخالفت خود را در این زمینه اعلام کرد و گفت چنین مسئله‌ای می‌تواند اثرات اقتصادی منفی بزرگی داشته باشد. وزرای نفت کشورهای عربی نیز بر«تاثیرات منفی بزرگ بر اقتصاد جهانی» در صورت درجِ بندی با استفاده از واژه «کنار گذاشتن» تاکید کردند.

چین، روسیه، هند و ایران از جمله دیگری مخالفان درج واژه «کنار گذاشتن» سوخت فسیلی بودند.