«چارچوب مسقط»؛ مذاکرات ایران و آمریکا به کجا می‌رسد؟

لارا روزن خبرنگار برجسته آمریکایی در حوزه سیاست خارجی که در حال حاضر خبرنامه‌ای با عنوان «Diplomatic» در پلتفرم Substack منتشر می‌کند. در تاریخ ۲۸ مه ۲۰۲۵، مقاله‌ای با عنوان «Trump says he told Israel PM not to strike Iran» در خبرنامه «Diplomatic» منتشر کرده است. در این مقاله، او به تلاش‌های ایالات متحده و ایران برای نهایی کردن یک چارچوب تفاهم سیاسی، که احتمالاً با نام «چارچوب مسقط» شناخته خواهد شد، پیش از نشست آتی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تاریخ ۹ تا ۱۰ ژوئن (۱۹ یا ۲۰ خرداد) اشاره می‌کند.

او می‌نویسد: ایالات متحده و ایران در حال تلاش برای نهایی کردن متن یک چارچوب سیاسی هستند که احتمالاً پیش از نشست آتی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ۹ تا ۱۰ ژوئن (۱۹ تا ۲۰ خرداد) منتشر خواهد شد. یک منبع آگاه گفته است ممکن است این سند «چارچوب مسقط» نام‌گذاری شود، به نام پایتخت عمان که تاکنون میزبان پنج دور از گفت‌وگوهای میان دو کشور بوده است.

علی واعظ، مدیر برنامه ایران در گروه بین‌المللی بحران، گفت: «فکر می‌کنم شاید هفته آینده یا آخر هفته آینده قطعاً یک دور دیگر از مذاکرات برگزار خواهد شد تا بتوانند متن این چارچوب توافق را نهایی کنند.» او افزود که چارچوب پیش‌رو «احتمالاً بسیار کلی خواهد بود.»

واعظ همچنین احتمال داد که در صورت نهایی شدن متن، توافقی ضمنی برای تعویق فعال‌سازی مکانیزم ماشه توسط اروپایی‌ها نیز حاصل شود؛ اقدامی که در صورت وقوع، ممکن است ایران را به خروج از معاهده عدم اشاعه هسته‌ای (NPT) سوق دهد.

او گفت: «اگر ایالات متحده و ایران بتوانند به توافق سیاسی چارچوبی برسند، به شورای امنیت خواهند رفت و سعی خواهند کرد برای مکانیزم ماشه زمان بیشتری بخرند. ترجیحاً این اقدام همراه با گام‌های عملی مانند ارسال ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران به خارج یا سایر اقدامات اعتمادساز خواهد بود.»

ترامپ در پاسخ به اینکه چه زمانی انتظار دارد توافق نهایی شود، گفت: «اوه، نمی‌دانم. شاید طی هفته‌های آینده، اگر اتفاق بیفتد.»

سوزان مالونی، معاون مؤسسه بروکینگز و مشاور سابق وزارت خارجه آمریکا در امور ایران، گفت هرچند مشخص نیست مذاکرات چه اندازه در حوزه‌های فنی پیشرفت داشته، اما فضای کلی مذاکرات مثبت به‌نظر می‌رسد.

او گفت: «چیزی که برای من جالب است این است که هر دو طرف در حال ارسال نشانه‌هایی مثبت هستند، حتی اگر هنوز مشخص نباشد درباره موضوعات فنی پیچیده چه میزان پیشرفت حاصل شده است.»

ولی نصر، استاد دانشگاه جان هاپکینز و نویسنده کتاب جدید «راهبرد کلان ایران»، نیز گفت محدود بودن زمان، فشار بیشتری بر طرفین برای دستیابی به یک توافق موقت وارد می‌کند.

او گفت: «فرایند مذاکراتی که هر هفته فقط یک روز برگزار شود و بحث‌های پیوسته نداشته باشد، در دو ماه آینده به نتیجه نخواهد رسید.» به گفته او، شاید مذاکرات بعدی نه‌تنها درباره مسائل هسته‌ای، بلکه درباره نحوه مدیریت دو تا سه ماه آینده و جلوگیری از شکست روند مذاکرات باشد.

دنی سیترینوویچ، تحلیلگر پیشین وزارت دفاع اسرائیل در امور ایران، گفت اسرائیل به‌احتمال زیاد در حالی که با چنین چراغ قرمزی از سوی آمریکا مواجه است، به ایران حمله نخواهد کرد.

او گفت: «حتی در سطح عملیاتی نیز شما نیاز به هماهنگی با سنتکام [فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا] دارید. شما بدون حمایت آمریکا نمی‌توانید به ایران حمله کنید و خطر یک جنگ منطقه‌ای را به جان بخرید.»

بن‌یانیو فالکون، خبرنگار ارشد تلویزیون ۱۴ اسرائیل، نیز با انتشار کلیپی از اظهارات ترامپ نوشت: «در پایان ماه مه ۲۰۲۵، نتانیاهو تمام فرصت‌های خود را با دولت ترامپ از دست داده است. این فقط یک شکست دیپلماتیک کامل است.»