آمریکا از ایران چه می‌خواهد؟ گزارش نیویورک تایمز از پیشنهاد رسمی آمریکا به ایران

در شرایطی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارشی محرمانه از افزایش چشمگیر ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران تا سطح نزدیک به درجه تسلیحاتی خبر داده، دولت ایالات متحده نخستین پیشنهاد رسمی خود را برای یک توافق هسته‌ای جدید به تهران ارائه کرده است.

به گزارش نیویورک تایمز و بر اساس گزارش منابع آگاه، این پیشنهاد به صورت مجموعه‌ای از نکات کلی مطرح شده و هنوز به‌صورت پیش‌نویس نهایی یک توافق درنیامده است. از جمله مهم‌ترین بندهای پیشنهادشده، توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران و تأسیس یک کنسرسیوم منطقه‌ای برای تولید نیروی هسته‌ای است که کشورهای ایران، عربستان سعودی، سایر کشورهای عربی و ایالات متحده را دربر می‌گیرد.

عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، دریافت این پیشنهاد را از طریق همتای عمانی خود تایید کرد. دولت عمان از ابتدای مذاکرات اخیر در فروردین‌ماه نقش میانجی میان تهران و واشنگتن را ایفا کرده است. کاخ سفید نیز در بیانیه‌ای رسمی ارسال این پیشنهاد را تایید و اعلام کرد که “دولت ترامپ به‌طور جدّی در تلاش است تا از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای جلوگیری کند.”

عراقچی در پاسخ تاکید کرد ایران “در چارچوب اصول، منافع ملی و حقوق مردم ایران” به این پیشنهاد پاسخ خواهد داد. مقامات جمهوری اسلامی پیش از این بارها اعلام کرده‌اند که هرگز از حق غنی‌سازی اورانیوم برای مصارف غیرنظامی صرف‌نظر نخواهند کرد

در همین حال، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ارزیابی فصلی خود اعلام کرد میزان اورانیوم غنی‌شده ایران با خلوص ۶۰ درصد، از ۶۰۵ پوند به حدود ۹۰۰ پوند رسیده است. این میزان طبق ارزیابی‌های آژانس، برای تولید سوخت لازم برای حدود ۱۰ سلاح هسته‌ای کافی است، هرچند فرآیند تبدیل آن به تسلیحات عملاً ماه‌ها زمان می‌برد.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، در گزارش خود تاکید کرده که ایران تنها کشور غیردارای سلاح هسته‌ای است که به چنین سطحی از غنی‌سازی دست یافته و این مسئله به‌شدت نگران‌کننده است.

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در واکنش به این گزارش اعلام کرد که جامعه جهانی باید “اکنون اقدام کند” و از جامعه جهانی خواست تا مانع از تکمیل برنامه تسلیحات هسته‌ای ایران شود. وی تاکید کرد که ایران از ضربه‌ای که به سامانه‌های دفاع هوایی‌اش در اکتبر گذشته وارد شده آسیب‌پذیرتر از همیشه است.

گزارش‌هایی که پیش‌تر در ماه آوریل منتشر شد، از طرح‌های اسرائیل برای حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران در ماه مه خبر می‌داد؛ اما گفته می‌شود ترامپ از تل‌آویو خواسته بود این اقدام را به تعویق بیاندازد، چرا که وی مذاکرات را در آستانه توافق می‌دانست.

ترامپ این موضوع را هفته گذشته تایید کرد و گفت: “ما می‌خواهیم بتوانیم بازرسی کنیم، هرجا لازم بود را تخریب کنیم، بدون آن‌که کسی کشته شود.”

یک موضوع مهم در روند مذاکرات این است که آیا آمریکا از ایران خواهد خواست درباره فعالیت‌های پنهانی گذشته خود شفاف‌سازی کامل انجام دهد. در گزارش دوم آژانس آمده است که ایران همچنان مانع دسترسی بازرسان به سایت‌های نظامی مشکوک می‌شود.

ایران اتهامات مبنی بر برنامه تسلیحاتی در گذشته را رد کرده و گزارش آژانس را متهم به “ادعاهای بی‌اساس” دانسته است. با این حال آژانس اعلام کرده توضیحات ایران “فاقد اعتبار فنی” بوده‌اند.

پیشنهاد رسمی آمریکا، هم‌زمان با تشدید نگرانی‌های جهانی از پیشرفت سریع برنامه هسته‌ای ایران و نیز فشارهای اسرائیل، نقطه عطف تازه‌ای در مذاکرات می‌تواند باشد. با این حال، مخالفت قاطع آیت‌الله خامنه‌ای با توقف غنی‌سازی و بدبینی متقابل، چشم‌انداز توافق را همچنان مبهم نگه داشته است.