پوتین، ترامپ را دست‌کم گرفته بود!

اعلامیه روز دوشنبه دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در مورد کمک به اوکراین، بار دیگر ثابت می‌کند که او غیرقابل پیش‌بینی است. اگر ترامپ در طول حرفه سیاسی پرتلاطم و یک‌دهه‌ای خود در چیزی ثابت‌قدم بوده باشد، آن حمایت از دیکتاتور روس، ولادیمیر پوتین، و تردید نسبت به اوکراین بوده است. در سال ۲۰۱۴، ترامپ الحاق غیرقانونی کریمه توسط پوتین را — که پیش‌درآمدی بر تهاجم تمام‌عیار روسیه به اوکراین بود — «بسیار هوشمندانه» توصیف کرد. خصومت ترامپ با اوکراین در ماه فوریه به اوج خود رسید، زمانی که او در دفتر بیضی کاخ سفید با رئیس‌جمهور ولودیمیر زلنسکی مشاجره‌ای تند داشت. این رویداد منجر به توقف موقت کمک‌های آمریکا به کی‌یف شد و به‌راحتی می‌توانست نشانه‌ای از کنار کشیدن کامل ایالات متحده از حمایت اوکراین باشد.

با این حال، روز دوشنبه، ترامپ در دفتر بیضی با مارک روته، دبیرکل ناتو، دیدار کرد و لحنی کاملاً متفاوت به خود گرفت. رئیس‌جمهور اعلام کرد که ایالات متحده سلاح‌های پیشرفته‌ای را به متحدان اروپایی خواهد فروخت که سپس به اوکراین تحویل داده می‌شود، و او تهدید کرد که اگر پوتین ظرف ۵۰ روز به توافقی برای پایان جنگ نرسد، تعرفه‌های ۱۰۰ درصدی بر روسیه و شرکای تجاری‌اش اعمال خواهد کرد.

اولتیماتوم‌های ترامپ هدفی متحرک هستند — همان‌طور که تهدیدهای مکرر و اغلب به تعویق افتاده او برای اعمال تعرفه‌ها نشان می‌دهد — و دولت او همچنان باید اقدامات بیشتری برای کمک به اوکراین انجام دهد. اما این تغییر، با وجود همه چیز، شگفت‌انگیز و خوشایند است. این خبر خوبی برای اوکراین و آرمان آزادی است — و خبر بدی برای پوتین و متحدان مستبد او در پیونگ‌یانگ، پکن و تهران.

این تغییر تا حدی نتیجه تلاش‌های زلنسکی برای بهبود روابط با ترامپ پس از رویارویی در دفتر بیضی است. به‌عنوان مثال، تصویر معروف گفت‌وگوی آن‌ها در مراسم تشییع جنازه پاپ فرانسیس در ماه آوریل را به یاد بیاورید. زلنسکی نشان داده است که علاوه بر یک رهبر جنگ‌طلب پرشور، می‌تواند دیپلماتی ماهر نیز باشد.

اما این تغییر در سیاست آمریکا عمدتاً نتیجه اقدامات پوتین است. ترامپ و پوتین چندین تماس تلفنی داشته‌اند بدون اینکه پیشرفتی در پایان دادن به جنگ تجاوزکارانه روسیه حاصل شود. همان‌طور که ترامپ روز دوشنبه شکایت کرد، تماس‌های تلفنی همیشه «خوب» هستند اما سپس «موشک‌ها به سمت کی‌یف یا شهر دیگری شلیک می‌شوند». به‌تدریج برای ترامپ روشن شده که رهبر قدرتمند روس او را بازی داده و هیچ علاقه‌ای به پایان دادن به جنگ ندارد.

بار دیگر، به نظر می‌رسد پوتین به شدت اشتباه محاسباتی کرده است، همان‌طور که ملاهای ایرانی زمانی که سعی کردند مذاکرات هسته‌ای با ایالات متحده را طولانی کنند، اشتباه کردند. ترامپ نشان می‌دهد که وقتی به این نتیجه برسد که کشوری با حسن نیت عمل نمی‌کند، از تنبیه آن ابایی ندارد.

البته بزرگ‌ترین و فاجعه‌بارترین اشتباه پوتین این بود که تصور می‌کرد می‌تواند در سال ۲۰۲۲ در عرض چند هفته کل اوکراین را تصرف کند. در عوض، او کشورش را در جنگی فرسایشی گرفتار کرد که حدود یک میلیون سرباز کشته یا زخمی به جا گذاشته است — تلفاتی بیش از مجموع تمام جنگ‌های پس از ۱۹۴۵ روسیه (یا اتحاد جماهیر شوروی). این تلفات شامل تعداد زیادی تانک، نفربرهای زرهی، هواپیماها، کشتی‌ها و سایر تجهیزات نظامی است که هیچ‌کدام پیروزی مورد نظر پوتین را به ارمغان نیاورده‌اند. از روزهای ابتدایی پرهیجان تهاجم، نیروهای روس با سرعتی کندتر از حملات جبهه غربی در جنگ جهانی اول پیش می‌روند.

با این حال، پوتین به جای پذیرش شکست، بر شدت اقدامات خود افزوده است. او نرخ حملات موشکی و پهپادی به شهرهای اوکراین را افزایش داده و تخمین زده می‌شود ۶۰۰,۰۰۰ سرباز را در داخل و اطراف اوکراین بسیج کرده است. پوتین همچنان امیدوار است که نیروهای مسلح او، با وجود ۳.۵ سال ناکامی در میدان نبرد، بتوانند اوکراین را شکست دهند و او حاضر است رابطه‌اش با ترامپ را به خطر بیندازد تا به ارتش خود زمان بیشتری برای پیشروی بدهد.

با وجود برتری عددی نیروهای روس، هیچ نشانه‌ای از نزدیک شدن آن‌ها به یک پیشرفت وجود ندارد. جبهه عملاً متوقف شده است، زیرا تعداد زیاد پهپادها در هر دو طرف، پیشروی انبوه سربازان را بیش از حد خطرناک کرده است. با برنامه‌ریزی اوکراین برای تولید ۴ میلیون پهپاد در سال جاری، نیروهایش باید بتوانند تهاجم تابستانی روسیه را دفع کنند.

بزرگ‌ترین خطر برای اوکراین در ماه‌های اخیر، کاهش بالقوه خطرناک مهمات پدافند هوایی‌اش بوده که به حملات گسترده پهپادی و موشکی روسیه اجازه داده آسیب بیشتری به شهرهای اوکراین وارد کنند. بمباران هوایی بعید است که جنگ را برای روسیه به پیروزی برساند — سوابق تاریخی حملات هوایی، از جنگ جهانی دوم به بعد، نشان می‌دهد که این حملات معمولاً به جای تضعیف، اراده مقاومت را تقویت می‌کنند — اما می‌توانند جان بسیاری از غیرنظامیان بی‌گناه را بگیرند.

اکنون، اعلامیه ترامپ مبنی بر ارائه مهمات پدافند هوایی بیشتر، همراه با سایر تسلیحات، باید تهدید حملات هوایی روسیه را کاهش دهد. به‌طور خاص، ترامپ اشاره کرد که آماده است سیستم‌های پاتریوت بیشتری به اوکراین بفروشد.

این شروع بسیار خوبی از سوی ترامپ است، اما اگر او می‌خواهد جنگ را به پایان برساند، کارهای بیشتری باید انجام دهد. مهم‌ترین گام، علاوه بر اعمال سریع‌تر تحریم‌ها علیه روسیه، ارائه دارایی‌های منجمد شده روسیه که در غرب نگهداری می‌شوند به اوکراین است.

فیلیپ زلیکاو، مقام ارشد سابق امنیت ملی که اکنون در مؤسسه هوور مشغول به کار است، اخیراً نوشت که میزان دارایی‌های روسیه تحت کنترل آمریکا بسیار بیشتر از آن چیزی است که قبلاً گزارش شده بود. به گفته زلیکاو، از آنجا که بسیاری از دارایی‌های روسیه از اوراق بهادار به پول نقد با ارزش دلار تبدیل شده‌اند، ایالات متحده اکنون حدود ۵۰ میلیارد دلار از دارایی‌های روسیه را کنترل می‌کند. (بخش عمده باقی‌مانده از ۳۰۰ میلیارد دلار در اروپا نگهداری می‌شود، هرچند ژاپن، کانادا و استرالیا نیز دارایی‌های قابل‌توجهی دارند.)

اگر برآورد زلیکاو دقیق باشد، این بدان معناست که دولت نیازی به متقاعد کردن متحدان مردد آمریکا برای توقیف مقدار قابل‌توجهی از دارایی‌های روسیه ندارد؛ خود آمریکا می‌تواند این کار را انجام دهد. ۵۰ میلیارد دلار مبلغ هنگفتی است که می‌تواند به اوکراین برتری قاطعی در جنگ بدهد.

اوکراین تاکنون عملکرد چشم‌گیری در افزایش تولید داخلی تسلیحات خود داشته است، اما کی‌یف تخمین می‌زند که با بودجه اضافی می‌تواند تولید خود را سه برابر کند. استفاده از دارایی‌های روسیه برای شکست تهاجم روسیه و کشاندن پوتین به میز مذاکره، عدالتی شاعرانه خواهد بود.

البته، هنوز بعید به نظر می‌رسد که ترامپ دارایی‌های منجمد شده روسیه را توقیف کند. اما تا روز دوشنبه، این هم غیرمحتمل به نظر می‌رسید که او کمک بیشتری به اوکراین ارائه دهد. همان‌طور که آیت‌الله علی خامنه‌ای و ولادیمیر پوتین اکنون با تأسف دریافته‌اند، دست‌کم گرفتن ترامپ یا پیش‌داوری درباره کارهایی که او انجام خواهد داد یا نخواهد داد، یک اشتباه است.