حمله به زندان اوین مصداق جنایت جنگی است

سازمان عفو بین‌الملل در یک گزارش تحقیقی که روز سه شنبه ۲۲ ژوئیه ۲۰۲۵ منتشر شد، اعلام کرد که حملات هوایی عمدی ارتش اسرائیل به زندان اوین در تهران در ۲۳ ژوئن ۲۰۲۵ نقض جدی قوانین بین‌المللی بشردوستانه است و باید به عنوان جنایت جنگی مورد بررسی جنایی قرار گیرد.

فیلم‌های ویدیویی تأیید شده، تصاویر ماهواره‌ای و مصاحبه با شاهدان عینی، خانواده‌های زندانیان و مدافعان حقوق بشر نشان می‌دهد که ارتش اسرائیل چندین حمله هوایی به زندان اوین انجام داده و باعث کشته و زخمی شدن ده‌ها غیرنظامی و ایجاد خسارات و ویرانی گسترده در حداقل شش مکان در سراسر مجموعه زندان شده است.

این حمله در طول روز کاری، زمانی که بسیاری از بخش‌های زندان مملو از غیرنظامیان بود، رخ داد. ساعاتی بعد، ارتش اسرائیل حمله به زندان را تأیید کرد و مقامات ارشد اسرائیلی در رسانه‌های اجتماعی به آن افتخار کردند. به گفته مقامات ایرانی، حداقل ۸۰ غیرنظامی ـــ ۷۹ زن و مرد و یک پسر پنج ساله ـــ کشته شدند.

طبق قوانین بین‌المللی بشردوستانه، زندان یا محل بازداشت یک هدف غیرنظامی فرض می‌شود و هیچ مدرک معتبری در این مورد وجود ندارد که نشان دهد زندان اوین یک هدف نظامی قانونی بوده است.

اریکا گووارا روساس، مدیر ارشد تحقیقات، حمایت، سیاست و کمپین‌ها در سازمان عفو بین‌الملل گفت: «این شواهد، دلایل معقولی را برای باور به این که ارتش اسرائیل گستاخانه و عمداً به ساختمان‌های غیرنظامی حمله کرده است، فراهم می‌کند. هدایت حملات به اهداف غیرنظامی طبق قوانین بین‌المللی بشردوستانه اکیداً ممنوع است. انجام چنین حملاتی آگاهانه و عمداً جنایت جنگی محسوب می‌شود.»

اعتقاد بر این است که زندان اوین در زمان حمله حدود ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ زندانی را در خود جای داده بود، از جمله مدافعان حقوق بشر، معترضان، مخالفان سیاسی، اعضای اقلیت‌های مذهبی تحت آزار و اذیت و اتباع دوگانه و خارجی که اغلب برای اعمال نفوذ دیپلماتیک بازداشت شده‌اند. در هر زمان معین، صدها غیرنظامی دیگر نیز در مجتمع زندان حضور داشتند. این حمله در ساعات ملاقات زندانیان رخ داد.

اریکا گووارا روساس گفت: «نیروهای اسرائیلی باید می‌دانستند که هرگونه حمله هوایی به زندان اوین می‌تواند منجر به آسیب قابل توجه غیرنظامیان شود. مقامات دادستانی در سراسر جهان باید اطمینان حاصل کنند که همه مسئولان این حمله مرگبار، از جمله با استفاده از اصل صلاحیت جهانی، به دست عدالت سپرده شوند. مقامات ایرانی همچنین باید صلاحیت دادگاه کیفری بین‌المللی را در مورد همه جنایات اساسنامه رم که در خاک این کشور انجام شده یا از آنجا انجام شده است، اعطا کنند.»

ده‌ها غیرنظامی کشته و زخمی شدند

بین ساعت ۱۱ صبح تا ۱۲ ظهر به وقت تهران در ۲۳ ژوئن ۲۰۲۵، حملات هوایی اسرائیل چندین مکان را در داخل زندان اوین با فاصله بیش از ۵۰۰ متر از هم هدف قرار داد و ساختمان‌ها و سازه‌های متعدد دیگری را در داخل مجتمع زندان و همچنین ساختمان‌های مسکونی مجاور در خارج از مجتمع تخریب یا آسیب رساند.

زندان اوین در یک منطقه پرجمعیت با ساختمان‌های مسکونی در شرق و جنوب آن واقع شده است. یکی از ساکنان نزدیک، صحنه پس از حمله را به عفو بین‌الملل اینگونه توصیف کرد:

مقامات تاکنون نام ۵۷ غیرنظامی کشته شده در این حمله را اعلام کرده‌اند، از جمله پنج مددکار اجتماعی زن، ۱۳ مرد جوان که به عنوان نگهبان یا مدیر زندان خدمت اجباری ملی انجام می‌دادند و ۳۶ نفر دیگر از کارکنان زندان ـــ ۳۰ مرد و شش زن ـــ و فرزند یکی از مددکاران اجتماعی.

پس از انتقاد عمومی به دلیل عدم افشای هویت زندانیان، بستگان آنها و ساکنان نزدیک کشته شده، مقامات در ۱۴ ژوئیه ۲۰۲۵ گزارشی منتشر کردند که دو نام را فاش می‌کرد: یکی از ساکنان نزدیک اوین – مهرانگیز ایمن‌پور – و زنی که داوطلبانه برای کمک به جمع‌آوری کمک مالی برای زندانیان بدهکار – هستی محمدی – کمک می‌کرد. عفو بین‌الملل پیش از این نام مهرانگیز ایمن‌پور و همچنین نام یک زندانی به نام مسعود بهبهانی، یکی از بستگان زندانی به نام لیلا جعفرزاده و یک رهگذر به نام علی‌اصغر پازوکی را که آنها نیز کشته شدند، تأیید کرده بود.

اعترافات مقامات اسرائیلی

ظرف چند ساعت پس از حمله، مقامات ارشد اسرائیلی در رسانه‌های اجتماعی به آن افتخار کردند و آن را به عنوان یک «حمله هدفمند» علیه «نماد ظلم و ستم به مردم ایران» توصیف کردند.

اسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، در X گفت که نیروهای اسرائیلی با «قدرت بی‌سابقه‌ای به اهداف رژیم و نهادهای سرکوب دولتی در قلب تهران از جمله… زندان اوین حمله می‌کنند.»

دقایقی بعد، گیدئون ساعر، وزیر امور خارجه، در X پست گذاشت: «ما بارها و بارها به ایران هشدار دادیم: هدف قرار دادن غیرنظامیان را متوقف کنید! آنها ادامه دادند، از جمله امروز صبح. پاسخ ما: [زنده باد آزادی…].» در کنار این پست، ویدئویی منتشر شد که ظاهراً تصاویر دوربین مداربسته از منفجر شدن دروازه زندان را نشان می‌داد. تجزیه و تحلیل این ویدئو توسط عفو بین‌الملل نشان می‌دهد که این فیلم به صورت دیجیتالی دستکاری شده و احتمالاً با استفاده از یک عکس قدیمی از دروازه زندان ساخته شده است. این ویدئو ابتدا در کانال‌های تلگرام فارسی زبان منتشر شد، اما عفو بین‌الملل نتوانست منبع اصلی آن را ردیابی کند.

بعداً در همان روز، ارتش اسرائیل در بیانیه‌ای تأیید کرد که آنها “یک حمله هدفمند” به “زندان بدنام اوین” انجام داده‌اند. به نظر می‌رسد این بیانیه با بیان اینکه “دشمنان رژیم” در آنجا نگهداری و شکنجه می‌شوند و ادعا می‌کند که “عملیات اطلاعاتی علیه کشور اسرائیل، از جمله ضد جاسوسی” در زندان انجام می‌شود، این حمله را توجیه می‌کند. با این حال، بازجویی از بازداشت‌شدگان متهم به جاسوسی برای اسرائیل یا حضور مقامات اطلاعاتی در داخل محوطه زندان، خود این زندان را به یک هدف نظامی مشروع طبق قوانین بین‌المللی بشردوستانه تبدیل نمی‌کند.

تصاویر ماهواره‌ای رنگ‌آمیزی شده نزدیک به مادون قرمز از ۱۰ آوریل ۲۰۲۵ و ۳۰ ژوئن ۲۰۲۵، قبل و بعد از تخریب، تخریب در چهار نقطه مجزا در بخش‌های جنوبی و مرکزی زندان اوین را نشان می‌دهد که احتمالاً مهمات در آنجا فرود آمده‌اند (با دایره‌های زرد نشان داده شده‌اند) و علائم سوختگی (که در طیف مادون قرمز نزدیک به رنگ‌های سیاه تیره قابل مشاهده است) در بسیاری از مناطق، احتمالاً از وسایل نقلیه‌ای که آتش گرفته‌اند و به ساختمان‌های منطقه سرایت کرده‌اند، دیده می‌شود.

در جنوب زندان، دروازه ورودی اصلی به همراه دیوار مجاور و ساختمان اطلاعات بازدیدکنندگان در شرق دروازه تخریب شده‌اند. ساختمان واقع در غرب دروازه و دفتر دادستانی شهید مقدس که در مجاورت آن قرار دارد، به طور گسترده آسیب دیده‌اند. در داخل بخش جنوبی زندان، پارکینگ و ساختمانی در کنار بخش قرنطینه آسیب دیده‌اند.

یک منبع آگاه به عفو بین‌الملل گفت که زنی به نام لیلا جعفرزاده، ۳۵ ساله، هنگام مراجعه به دفتر دادستانی برای سپردن وثیقه جهت آزادی همسر زندانی‌اش کشته شد.

تخریب دروازه ورودی و اطراف آن در یک ویدیوی تأیید شده ثبت شده است که نشان می‌دهد امدادگران حداقل یک فرد مجروح را با برانکارد در میان صحنه‌های تخریب و آوار گسترده روی زمین حمل می‌کنند.

فیلم‌های منتشر شده توسط رسانه‌های دولتی و تأیید شده توسط عفو بین‌الملل همچنین آسیب‌های ساختاری به دیوارها و چارچوب ساختمان دفتر دادستانی را نشان می‌دهد که نشان می‌دهد نیروی انفجار به عمق ساختمان نفوذ کرده است.

ساختمان اداری و بخش قرنطینه محل نگهداری زندانیان

در قسمت جنوبی زندان، ساختمان اداری و یک ساختمان کوچکتر مجاور که به گفته یک زندانی سابق، شامل دفتر نیروی امنیتی زندان به نام گروه حفاظتی بود، به طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار گرفتند، در حالی که چندین سازه مجاور تخریب شدند.

تصاویر ماهواره‌ای از ۳۰ ژوئن ۲۰۲۵ آسیب قابل توجهی به بخشی از سقف در ضلع غربی ساختمان گروه حفاظتی نشان می‌دهد. تصاویر ماهواره‌ای همچنین نشان می‌دهد که در شرق ساختمان، یک دروازه داخلی، دیوار پیرامونی و دو سازه کوچک – احتمالاً پست نگهبانی – همگی در این حمله تخریب شده‌اند.

این دو مکان شناسایی شده با تجزیه و تحلیل فیلم‌های ویدئویی و اطلاعات دریافتی از دو زندانی عقیدتی سابق، آتنا دائمی و حسین رزاق، مطابقت دارند.

فیلم‌های تأیید شده همچنین پنجره‌های تخریب شده، دیوارهای فروریخته و آوار گسترده را در دو ضلع غربی و شرقی ساختمان اداری نشان می‌دهند. به نظر می‌رسد طبقه اول تا حد زیادی از بین رفته است و دیوارهای سازه‌ای از بین رفته در چندین بخش قابل مشاهده هستند.

تصویری که توسط رسانه‌های دولتی منتشر شده و توسط عفو بین‌الملل تأیید شده است، چیزی را نشان می‌دهد که به نظر می‌رسد دهانه‌ای در داخل ضلع غربی ساختمان اداری باشد که نشان می‌دهد طبقه اول به سمت پایین فرو ریخته است.

طبق گزارش رسانه‌های دولتی در ۶ ژوئیه ۲۰۲۵، حداقل ۹ زن، یک مرد و یک کودک در ساختمان اداری کشته شدند. روزنامه شرق و هم میهن، دو روزنامه برجسته ایران، به ترتیب در گزارش‌های منتشر شده در ۲۵ ژوئن و ۱ ژوئیه ۲۰۲۵، نام سه نفر از قربانیان را ذکر کردند. آنها شامل زهرا عبادی، مددکار اجتماعی ۵۲ ساله، که به همراه پسر پنج ساله‌اش، مهراد خیری، کشته شد؛ و حمید رنجبری، کارمند اداری ۴۰ ساله، بودند.

تجزیه و تحلیل یک فیلم ویدیویی تأیید شده همچنین نشان می‌دهد که بخش قرنطینه محل نگهداری زندانیان تازه پذیرفته شده، که در نزدیکی ساختمان اداری واقع شده است، نیز متحمل خساراتی شده است.

در بخش مرکزی زندان، کلینیک پزشکی، آشپزخانه مرکزی، بخش ۴ محل نگهداری زندانیان مرد، بخش ۲۰۹ که شامل سلول‌های انفرادی است که زندانیان زن و مرد توسط وزیر اطلاعات در آن بازداشت شده‌اند، و بخش زنان به طور گسترده آسیب دیده‌اند.

تصاویر ماهواره‌ای آسیب قابل توجهی به سازه‌های مجاور کلینیک پزشکی نشان می‌دهد، در حالی که فیلم‌های تأیید شده، آسیب به کلینیک را در اثر انفجار و سوختن ماشین‌ها نشان می‌دهند.

یک ویدیوی تأیید شده، نمای بیرونی کلینیک پزشکی را که پوشیده از دوده سیاه و دود سیاه است که از پنجره‌ها بلند می‌شود، نشان می‌دهد. ویدیوی دیگری تخریب قابل توجهی در داخل، با پنجره‌های خرد شده، تخت‌ها و تجهیزات پزشکی واژگون شده و آوار گسترده را نشان می‌دهد.

شواهد ویدیویی تأیید شده، روایت‌های مدافعان حقوق بشر، نرگس محمدی و سپیده قلیان، هر دو مستقر در ایران، را تأیید می‌کند که به عفو بین‌الملل گفته‌اند شاهدان عینی متعددی در زندان اوین، خسارات گسترده به کلینیک پزشکی را برای آنها توصیف کرده‌اند. نرگس محمدی گفت که زندانیان مرد در بند ۴، که روبروی درمانگاه است، به او اطلاع دادند که آمبولانس زندان منهدم شده است، روایتی که با ویدیویی که خودروهای اطراف را به لاشه تبدیل کرده بود، تأیید می‌شود. او همچنین گفت که زندانیان به او گفته‌اند که شاهد خروج فردی با سوختگی‌های گسترده از درمانگاه و افتادن او روی زمین بوده‌اند.

دو زندانی ـــ ابوالفضل قدیانی و مهدی محمودیان ـــ که از حمله به زندان اوین جان سالم به در برده و به زندان تهران بزرگ منتقل شده بودند، در نامه‌ای از داخل زندان که در ۱ ژوئیه ۲۰۲۵ به صورت آنلاین منتشر شد، نوشتند: «زندان اوین با چندین انفجار متوالی لرزید. دو یا سه انفجار در نزدیکی بند ۴ رخ داد و وقتی زندانیان از در بند خارج شدند، درمانگاه را در حال سوختن دیدند… زندانیان اجساد حدود ۱۵ تا ۲۰ نفر، از جمله پرسنل درمانگاه، زندانیان، کارکنان انبار، نگهبانان و مأموران را از زیر آوار بیرون آوردند.»

سعیده مکارم، پزشک داوطلب در زندان اوین که مجروح شده بود، از جمله دچار سوختگی، در مجموعه‌ای از پست‌های اینستاگرام در ژوئیه ۲۰۲۵ توضیح داد که چگونه زندانیان به او کمک کردند: «آنها مرا به گوشه دیوار کشیدند. من نیمه‌هوشیار بودم. آنها آب و پتو برایم آوردند، آتل را در پایم گذاشتند، خون را از صورتم پاک کردند… آنها می‌توانستند بروند، اما این کار را نکردند… آنها مرا نجات دادند.»

حسین رزاق، مخالف سیاسی، نیز به عفو بین‌الملل گفت که زندانیان بند ۴ برای او توضیح دادند که چگونه زندانیان به دلیل شدت انفجار به دیوارها پرتاب شده و از ناحیه سر و صورت دچار جراحات شده‌اند.

این شهادت‌ها با یک ویدیوی تأیید شده که خسارات گسترده‌ای را به قسمت‌های جلویی بندهای ۴ و ۲۰۹ نشان می‌دهد، تأیید می‌شوند. به نظر می‌رسد درها و پنجره‌های خارجی بندهای ۴ و ۲۰۹ خرد شده‌اند، بخش‌هایی از سازه سقف فرو ریخته و توده‌های بزرگی از آوار در جاده دیده می‌شود. چندین وسیله نقلیه تخریب و سوخته شده‌اند و دود سیاهی بر دیوارهای ساختمان اطراف دیده می‌شود که نشان می‌دهد بخشی از آتش‌سوزی ممکن است از خودروها ناشی شده باشد. تصاویر ماهواره‌ای از ۳۰ ژوئن ۲۰۲۵ ساختمان‌های سوخته و آثار سوختگی سیاه ناشی از خودروها را نشان می‌دهد. به نظر می‌رسد انفجار همچنین سقف آشپزخانه زندان را تحت تأثیر قرار داده و به پنجره‌های آن آسیب رسانده است.

طبق تحقیقات عفو بین‌الملل، این انفجار همچنین دفاتر کارکنان بند ۲۰۹ را تحت تأثیر قرار داده و برخی از مأموران و نگهبانان را در زیر آوار به دام انداخته است. مقامات هیچ اطلاعاتی در مورد سرنوشت و محل نگهداری زندانیانی که در سلول انفرادی در بند ۲۰۹ نگهداری می‌شوند، ارائه نکرده‌اند و این نگرانی‌ها را در مورد مرگ یا جراحات احتمالی افزایش داده است.

عفو بین‌الملل از طریق یک منبع آگاه، نام مسعود بهبهانی، زندانی ۷۱ ساله در بند ۴ را که کشته شد، تأیید کرد. او هنگامی که انفجار او را روی صندلی انداخت و چندین زندانی روی او افتادند، دچار حمله قلبی شد. به گفته این منبع، مقامات به جای انتقال او به بیمارستان، او را به زندان تهران بزرگ منتقل کردند و دو روز بعد پس از دومین حمله قلبی درگذشت.

عفو بین‌الملل همچنین تصویری گرفته شده از داخل بند زنان را که نشان دهنده آسیب قابل مشاهده به سقف و زیرساخت‌های برق است، تجزیه و تحلیل کرد.

تصاویر رنگی کاذب و نزدیک به مادون قرمز از ۱۰ آوریل ۲۰۲۵ و ۲۷ ژوئن ۲۰۲۵، قبل و بعد از انفجار، تخریب دو مکان مجزا را نشان می‌دهد که احتمالاً مهمات در قسمت شمالی زندان اوین (با دایره‌های زرد نشان داده شده است) به آنجا اصابت کرده‌اند: دیوارهای امنیتی داخلی و جاده جلوی بندهای ۲۴۰ و ۲۴۱ و دروازه ورودی شمالی جلوی ساختمان ملاقات و مجتمع قضایی کچویی.

در قسمت شمالی زندان، همانطور که در تصاویر ماهواره‌ای و ویدیوهای تأیید شده قابل مشاهده است، دروازه ورودی و دیوار مجاور تخریب شده‌اند؛ قسمت جلویی ساختمان حاوی مجتمع قضایی شهید کچویی و ساختمان ملاقات به طور گسترده آسیب دیده‌اند؛ و دو دیوار داخلی در نزدیکی بندهای ۲۴۰ و ۲۴۱ که محل نگهداری زندانیان است، تخریب شده‌اند.

فیلم‌ها و عکس‌های تأیید شده همچنین خسارات مربوط به انفجار به ساختمان‌های مسکونی بلندمرتبه و وسایل نقلیه در خارج از منطقه شمالی زندان اوین را نشان می‌دهند. یک ویدیو ده‌ها نفر مضطرب را در خیابان احمدپور نشان می‌دهد که حداقل یکی از آنها به نظر می‌رسد زخمی شده است.

یک منبع آگاه به عفو بین‌الملل توضیح داد که چگونه یکی از ساکنان نزدیک، مهرانگیز ایمن‌پور، نقاش ۶۱ ساله ساکن خیابان احمدپور، در راه بازگشت به خانه کشته شد.

روزنامه شرق گزارش داد که یک عابر دیگر، علی اصغر پازوکی، ۶۹ ساله، در مقابل مجتمع قضایی و ساختمان ملاقات کشته شد.

رسانه‌های دولتی ویدیوها و عکس‌هایی را منتشر کردند که خسارات انفجار را در این منطقه نشان می‌دهد.

تصاویر ماهواره‌ای که توسط عفو بین‌الملل تجزیه و تحلیل شده‌اند نشان می‌دهد که یک جاده و دو دیوار امنیتی در قسمت شمالی زندان، در نزدیکی ساختمانی که شامل بندهای ۲۴۰ و ۲۴۱ است، نیز تخریب شده‌اند. این بخش‌ها حاوی صدها سلول انفرادی هستند، اما هیچ تصویری که وضعیت ساختمان را نشان دهد، منتشر نشده است و مقامات هیچ اطلاعاتی در مورد سرنوشت زندانیانی که در آنجا نگهداری می‌شوند، منتشر نکرده‌اند.

عفو بین‌الملل از خانواده‌های زندانیان روایت‌هایی دریافت کرده است که نشان می‌دهد بند ۸، در نزدیکی بندهای ۲۴۰ و ۲۴۱، آسیب دیده است. نسرین ستوده، وکیل حقوق بشر، به عفو بین‌الملل گفت که رضا خندان، همسر زندانی‌اش، مدافع حقوق بشر و دیگر زندانیان، در اثر پرتاب آوار به حیاط، مجروح شده‌اند.

محمد نوری‌زاد، مخالف سیاسی، که در بند ۸ بود، در حالی که حملات هوایی ادامه داشت با خانواده‌اش تماس گرفت. ضبط تماس او در ۲۴ ژوئن به صورت آنلاین منتشر شد: «آنها دارند روی ما بمب می‌اندازند. برخی از مردم زخمی شده‌اند، پنجره‌ها شکسته و همه پراکنده شده‌اند… آنها دوباره حمله کردند. نمی‌دانم، به نظر می‌رسد عمدی باشد… اما بمباران زندان با هیچ منطق یا قانون رفتاری سازگار نیست… آنها [مقامات زندان] درها را به روی ما بستند و ما هیچ خبری نداریم.»

قوانین و استانداردهای بین‌المللی

طبق قوانین بین‌المللی بشردوستانه، حملات مستقیم به غیرنظامیان و اهداف غیرنظامی ممنوع است. حملات فقط می‌تواند به سمت رزمندگان و اهداف نظامی باشد. اهداف نظامی محدود به اشیایی هستند که به دلیل ماهیت، موقعیت، هدف یا کاربردشان، سهم مؤثری در اقدام نظامی دارند و تخریب، تصرف یا خنثی‌سازی جزئی یا کلی آنها، در شرایط حاکم بر زمان، مزیت نظامی مشخصی را ارائه می‌دهد.

نیروهای مهاجم موظفند هر کاری را که برای محافظت از غیرنظامیان ممکن است انجام دهند، از جمله با تمایز قائل شدن بین اهداف نظامی و اشیاء غیرنظامی؛ تأیید اینکه آیا هدف مورد نظر آنها یک هدف نظامی است و لغو حمله در صورت وجود شک؛ انتخاب ابزارها و روش‌های حمله‌ای که از آسیب به غیرنظامیان جلوگیری می‌کند یا در هر صورت، آن را به حداقل می‌رساند؛ و ارائه هشدار قبلی مؤثر به غیرنظامیان، مگر اینکه شرایط اجازه ندهد. حتی هنگام هدف قرار دادن یک هدف نظامی مشروع، نباید حمله‌ای انجام شود که ممکن است باعث آسیب به غیرنظامیان شود که در مقایسه با مزیت نظامی ملموس و مستقیم پیش‌بینی شده، نامتناسب باشد. اگر تمایز قائل شدن بین اشیاء غیرنظامی و اهداف نظامی امکان‌پذیر نباشد، حمله نباید ادامه یابد.

کشورهای مسئول نقض حقوق بین‌الملل بشردوستانه ملزم به جبران کامل خسارات یا جراحات وارده هستند. اصول و دستورالعمل‌های اساسی سازمان ملل متحد در مورد حق جبران خسارت و غرامت برای قربانیان نقض‌های فاحش حقوق بین‌الملل بشر و نقض‌های جدی حقوق بین‌الملل بشردوستانه، وظیفه دولت‌ها را برای ارائه جبران خسارت مؤثر، از جمله جبران خسارت به قربانیان، از جمله بازگرداندن خسارت، غرامت، توانبخشی، جلب رضایت و تضمین عدم تکرار، تثبیت می‌کند.

روش‌شناسی

آزمایشگاه شواهد عفو بین‌الملل تصاویر ماهواره‌ای قبل و بعد از حملات را تجزیه و تحلیل کرد و ۲۲ ویدیو و ۵۹ عکس را تأیید کرد که نشان‌دهنده آسیب و تخریب گسترده در شش منطقه در بخش‌های جنوبی، مرکزی و شمالی مجتمع زندان اوین است.

علاوه بر این، عفو بین‌الملل اظهارات مقامات اسرائیلی و ایرانی را بررسی کرد و با ۲۳ نفر در داخل و خارج از ایران، از جمله هفت نفر از بستگان زندانیان؛ یک ساکن نزدیک که شاهد حمله بود؛ دو منبع با اطلاعاتی در مورد دو قربانی کشته شده؛ دو روزنامه‌نگار؛ و ۱۱ زندانی سابق از جمله مخالفان و مدافعان حقوق بشر که از زندانیان، خانواده‌های زندانیان، کارکنان زندان و خدمات اورژانس حاضر در محل اطلاعات دریافت کرده بودند، مصاحبه کرد. این سازمان همچنین از یک منبع، ضبط چهار تماس تلفنی بین چهار زندانی و خانواده‌هایشان را ساعاتی پس از حمله به دست آورد.

عفو بین‌الملل در ۳ ژوئیه سوالاتی در مورد حمله به وزیر دفاع اسرائیل ارسال کرد. در زمان انتشار، هیچ پاسخی دریافت نشده بود.

پیشینه

به گفته بنیاد شهید و امور ایثارگران ایران، در جریان تشدید خصومت‌ها بین اسرائیل و ایران، حداقل ۱۱۰۰ نفر در ایران کشته شدند، از جمله ۱۳۲ زن و ۴۵ کودک. به گفته وزارت بهداشت اسرائیل، حداقل ۲۹ نفر، از جمله زنان و کودکان، در اسرائیل کشته شدند.

به عنوان بخشی از تحقیقات مداوم عفو بین‌الملل در مورد نقض قوانین بین‌المللی بشردوستانه و سایر موارد نقض حقوق بشر در چارچوب تشدید خصومت‌ها بین اسرائیل و ایران، این سازمان همچنین یافته‌های مربوط به حملات مقامات ایرانی علیه اسرائیل را منتشر خواهد کرد.