اسرائیل: ایران ده‌ها شهروند ما را جذب کرده است

ماجرا از تابستان گذشته آغاز شد؛ با پیامی ناخواسته در تلگرام و پیشنهادی برای به دست آوردن کمی پول آسان. ولادیسلاو ویکتورسون، ۳۱ ساله، یک اسرائیلی ساکن حومه‌ای در شرق تل‌آویو، طعمه این پیشنهاد شد. طبق اسناد دادگاه اسرائیل، نخستین مأموریت او شامل اسپری کردن شعارهای ضد دولتی در اطراف محله‌اش بود، از جمله شعاری که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر را با هیتلر مقایسه می‌کرد.

ویکتورسون و شریکش، آنیا برنشتاین، که او نیز به انجام مأموریت‌هایی متهم است، خیلی زود ۶۰۰ دلار به دست آوردند.

کارفرما، همان‌طور که بعداً پلیس و شین‌بت (سازمان امنیت داخلی اسرائیل) اعلام کردند، یک عامل ایرانی بود. بنا به گفته مقامات اسرائیلی، ویکتورسون و برنشتاین که در اکتبر ۲۰۲۴ بازداشت شدند، بخشی از موجی از اسرائیلی‌ها بودند که از طریق اینترنت به همکاری با ایران کشانده شدند.

خواسته‌های فرد ناشناس در تلگرام به‌سرعت شدت گرفت: خرابکاری در جعبه‌های برق با اسید سولفوریک، به آتش کشیدن خودروها، ساخت بمب دست‌ساز با قوطی اسپری مو و ترقه، و در نهایت توطئه برای ترور یک استاد اسرائیلی در برابر ۱۰۰ هزار دلار.

اکنون ویکتورسون و برنشتاین ۱۹ ساله در دادگاه محاکمه می‌شوند و به اتهام ارتباط با عامل خارجی، تخریب اموال، آتش‌افروزی و در مورد ویکتورسون، توطئه تروریستی برای قتل، تحت پیگرد قرار دارند.

این تلاش ایران، بُعد تازه‌ای به جنگ پنهان چند دهه‌ای میان اسرائیل و ایران می‌افزاید؛ جنگی که اسرائیل در آن به دنبال مهار جاه‌طلبی‌های هسته‌ای تهران بوده و ایران نیز از نیروهای نیابتی در مرزهای اسرائیل حمایت کرده است.

گرچه جذب برخی شهروندان اسرائیلی قابل مقایسه با نفوذ پیچیده سازمان‌های اطلاعاتی اسرائیل به حلقه‌های درونی ایران نیست ــ نفوذی که حملات هوایی به تأسیسات هسته‌ای و امنیتی ایران و نیز ترور فرماندهان نظامی و دانشمندان در ژوئن گذشته آن را نشان داد ــ اما کارشناسان امنیتی می‌گویند ایران نیز می‌کوشد به درون ساختارهای اسرائیل رخنه کند.

مقام‌های اسرائیلی و تحلیل‌گران می‌گویند جذب افراد عادی اسرائیلی ــ که پس از حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ و آغاز جنگ غزه شدت گرفته ــ تلاشی است از سوی ایران برای دامن زدن به ناآرامی داخلی و تضعیف جامعه اسرائیل. جذب گسترده با امید یافتن کسانی که حاضر به قتل باشند انجام می‌شود و در عین حال پرسش‌های نگران‌کننده‌ای را درباره وفاداری بخشی از شهروندان اسرائیل برمی‌انگیزد.

مقام‌های ایرانی به درخواست برای اظهار نظر پاسخی ندادند. برخی مسئولان در تهران اخیراً اسرائیل را به دست داشتن در سلسله آتش‌سوزی‌ها و انفجارهای مرموز اخیر در ایران متهم کرده‌اند.

به گفته دولت اسرائیل، در یک سال گذشته، شین‌بت و پلیس بیش از ۲۵ پرونده جذب اینترنتی را کشف کرده و ده‌ها مورد دیگر را در مراحل اولیه خنثی کرده‌اند.

شین‌بت در بیانیه‌ای اعلام کرد: «ایرانی‌ها پول و منابع قابل توجهی را در یک تلاش گسترده برای جذب اسرائیلی‌ها از طریق اینترنت به منظور انجام مأموریت‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند.»

کارزار آگاهی‌رسانی عمومی دولت اسرائیل در آگهی‌های رادیویی و شبکه‌های اجتماعی هشدار می‌دهد که «پول آسان» می‌تواند به «بهای سنگین» سال‌ها زندان منجر شود.

شالوم بن‌حانان، مقام پیشین ضدجاسوسی در شین‌بت، می‌گوید خواسته‌های فزاینده از ویکتورسون نمونه کلاسیک عملیات جاسوسی است. این روش با «پول اندک در برابر کارهای کوچک» آغاز می‌شود.

او افزود: با افزایش پول و خطر، وسوسه و خودفریبی نیز بیشتر می‌شود. افرادی که برای چنین مأموریت‌هایی جذب می‌شوند معمولاً به خود می‌گویند: «این کار را کردی، چندان هم بد نبود، کسی را نکشتی» ــ همین طرز فکر می‌تواند آنها را به پذیرش خطرهای بیشتر سوق دهد.

مقام‌های اسرائیلی می‌گویند بیش از ۴۰ اسرائیلی که طی سال گذشته بازداشت شده‌اند، متهم شده یا در انتظار محاکمه هستند؛ برخی از آنان به همدستی با دشمن در زمان جنگ متهم شده‌اند.

یک نفر تاکنون محکوم شده است: موتی مامان، بازرگانی ولخرج اما ناموفق در دهه هفتم زندگی‌اش، در سپتامبر ۲۰۲۴ بازداشت شد. او در آوریل گذشته به ۱۰ سال زندان محکوم شد، پس از آن‌که دو بار در قسمت بار یک کامیون به ایران قاچاق شد و با مقام‌های اطلاعاتی ایران درباره ترور یک سیاستمدار اسرائیلی گفت‌وگو کرد.

مظنونان بازداشت‌شده نمایانگر طیفی متنوع از جامعه اسرائیل هستند؛ از یهودیان مذهبی و سکولار گرفته تا مهاجران، شهروندان عرب، یک اسرائیلی متولد ایران، یک سرباز و ساکن یکی از شهرک‌های یهودی در کرانه باختری. مامان مسن‌ترین آنهاست و کم‌سن‌ترین فرد تنها ۱۳ سال دارد.

بررسی بیش از دوازده کیفرخواست نشان می‌دهد مبالغی که ادعا شده پرداخت شده، معمولاً بیش از چند هزار دلار نبوده و در قالب رمزارز منتقل شده است. بیشتر مظنونان تنها چند هفته پس از نخستین تماس با رابطان خود بازداشت شدند.

طبق کیفرخواست‌ها، مأموریت‌ها شامل آتش‌افروزی و یافتن پول، سلاح یا مواد منفجره دفن‌شده و انتقال آنها به مکان‌های دیگر بوده است. همچنین از برخی خواسته شده بود گوشی تلفن، دوربین و دیگر تجهیزات بخرند و برنامه‌های رمزگذاری برای ارتباطات امن نصب کنند.

یکی از متهمان، مهاجری از جمهوری آذربایجان ساکن جنوب اسرائیل، ظاهراً مأمور شده بود مسیر عبور خود از کنار مراکز حساس نظامی را مستند کند و آپارتمانی با دید مشرف به بندر حیفا اجاره کند. بر اساس کیفرخواست، دو نفر دیگر مأمور نصب دوربین در نزدیکی منزل وزیر دفاع اسرائیل بودند، اما وقتی یک خودروی گشتی را دیدند، دچار ترس شده و منصرف شدند.

دو جوان دیگر متهم شده‌اند که قصد داشته‌اند برای آموزش عملیات ترور در اسرائیل به ایران سفر کنند.

در یک دادگاه کوچک در تل‌آویو، در یکی از روزهای اخیر، ویکتورسون و برنشتاین با لباس قهوه‌ای زندان پشت شیشه و در میان نگهبانان نشسته بودند، در حالی که یک بازپرس پلیس به‌عنوان شاهد دادستانی شهادت می‌داد؛ او یکی از ده‌ها شاهدی است که در این پرونده از سوی دادستانی فراخوانده شده است.

در برگه اتهام آنها آمده است که مأموریت‌هایی را «با علم به این‌که عامل مربوطه به نمایندگی از یک دولت دشمن یا سازمان تروریستی فعالیت می‌کرد» انجام داده‌اند و از این موضوع آگاه بوده‌اند که اقداماتشان می‌تواند به امنیت ملی آسیب برساند.

ایگال دوتان، وکیل ویکتورسون، گفت هیچ مدرکی در دست نیست که نشان دهد رابط ویکتورسون از ایران یا کشور دشمن دیگری بوده است.

در این پرونده و برخی دیگر از پرونده‌ها، در کیفرخواست به‌صراحت از ایران، جاسوسی یا انتقال اطلاعات به دشمن نامی برده نشده و اسناد شین‌بت محرمانه باقی مانده است. دوتان گفت که ویکتورسون ابتدا توسط شین‌بت بدون دسترسی به وکیل بازجویی شده و سپس توسط پلیس مورد بازجویی قرار گرفته و این بازجویی‌ها نه فیلم‌برداری و نه ضبط شده است، که همین امر دفاع از او را دشوار می‌کند.

بازپرس پلیس در جایگاه این ادعاها را رد نکرد، اما تأکید کرد که رابط ویکتورسون یک ایرانی بوده، بر اساس اطلاعاتی که از شین‌بت دریافت کرده است. شین‌بت اعلام کرد بازجویی‌هایش مطابق پروتکل و تحت نظارت قضایی انجام می‌شود.

یاروسلاو ماتز، وکیل برنشتاین، گفت او تصور می‌کرده در حال همکاری با فعالانی است که در جنگ‌های فرهنگی و سیاسی داخل اسرائیل نقش دارند. او در ۱۷ سالگی با ویکتورسون آشنا شده بود. ماتز افزود: «او یک دختر ساده و بی‌پناه است که تحت تأثیر ویکتورسون قرار گرفت.»

طبق برگه اتهام، ویکتورسون چند مأموریت را رد کرده است، از جمله خرابکاری در جعبه‌های برق ــ در آن مورد به دلیل ترس از آسیب دیدن توسط اسید سولفوریک. هنگامی که برای عکس‌برداری از معترضان ضد دولتی در تل‌آویو فرستاده شد، سد پلیس مانعش شد و به گفته دادستانی کوشید با تصاویر اینترنتی رابط خود را فریب دهد.

طبق کیفرخواست، برنشتاین ویکتورسون را تشویق کرده بود خودروها را به آتش بکشد. ماتز گفت او در توطئه قتل استاد دانشگاه دخالت نداشته است. بر اساس کیفرخواست، رابط به ویکتورسون گفته بود آن استاد به او خیانت کرده و کارمند دولت نیست.

رابط پیشنهاد کرده بود بدهی‌های ویکتورسون را در صورت انجام ترور تسویه کند، یا برای هدف دیگری با مبلغ کمتر یعنی ۴۰ هزار دلار، و وعده داده بود که با این زوج در روسیه دیدار کرده و آنها را به کشور ثالث منتقل کند.

در شب ۲۲ سپتامبر، ویکتورسون به رابطش گفت می‌تواند یک تفنگ تک‌تیرانداز به قیمت ۲۱ هزار دلار تهیه کند. رابط پاسخ داد طی چند روز آینده دوباره با او تماس خواهد گرفت. تنها چند ساعت بعد، ویکتورسون و برنشتاین بازداشت شدند.

ایزابل کرشنر / نیویورک تایمز / ۱۷ اوت ۲۰۲۵