جنگ روایت‌ها در سایه سرکوب رسانه‌ای؛ واحد مخفی ارتش اسرائیل خبرنگاران را در غزه هدف قرار می‌دهد

اخبار روز: جنگ اسرائیل در غزه تنها با پهپاد، تانک و بمب دنبال نشده، بلکه با کلمات، تصاویر و روایت‌های حساب‌شده نیز پیش برده می‌شود. در قلب این جنگ رسانه‌ای، واحدی مخفی در ارتش اسرائیل موسوم به «سلول مشروعیت‌سازی» قرار دارد؛ نهادی که مأموریت آن شکل دادن به برداشت افکار عمومی جهانی از جنگ و توجیه هدف قرار دادن خبرنگاران فلسطینی است.

به گزارش فرانس ۲۴ به نقل از رسانه مستقل اسرائیلی +۹۷۲ Magazine، وظیفه اصلی این سلول، بررسی زندگی خبرنگاران کشته‌شده و فعال در غزه و جست‌وجوی هرگونه ارتباط احتمالی ـ حتی بسیار ضعیف ـ با حماس است تا حمله به آنان مشروع جلوه داده شود.

در هفته‌های اخیر بیش از دوازده خبرنگار در بمباران‌های اسرائیل کشته شده‌اند؛ الگویی که به گفته تحلیلگران نشان‌دهنده یک استراتژی نظامی عامدانه برای جرم‌انگاری کار خبرنگاران فلسطینی است. «آهرون برگمن»، استاد علوم سیاسی، می‌گوید: «کار اصلی این واحد، تضعیف اعتبار خبرنگاران فلسطینی و ایجاد بهانه برای کشتن آنهاست.»

جنگ روایت‌ها و پرونده‌سازی علیه خبرنگاران

این الگو در موارد متعددی تکرار شده است. اوایل اوت، خبرنگار الجزیره انس الشریف همراه چهار همکارش در نزدیکی بیمارستان الشفا کشته شد. ارتش اسرائیل بلافاصله اسنادی منتشر کرد که مدعی بود او از سال ۲۰۱۳ عضو حماس بوده است، هرچند همان اسناد نشان می‌داد آخرین تماس او با حماس به سال ۲۰۱۷ بازمی‌گردد.

در ژوئیه ۲۰۲۴ نیز پس از کشته شدن خبرنگار اسماعیل الغول و فیلمبردارش، ارتش اسرائیل او را «تروریست نخبه» معرفی کرد، استنادش سندی بود که تاریخ ارتقای نظامی او را سال ۲۰۰۷ ذکر می‌کرد؛ زمانی که الغول تنها ده سال داشت.

یک خبرنگار ناشناس در غزه به فرانس ۲۴ گفت: «ما همواره زیر سایه ترس کار می‌کنیم؛ از بمباران‌ها، از دست دادن همکاران و سانسور. اکنون تهدید تازه‌ای هم وجود دارد: لکه‌دار کردن اعتبار ما و محروم ساختنمان از حمایت بین‌المللی. ما به‌عنوان هدف معرفی می‌شویم، نه خبرنگار.»

محکومیت‌های بین‌المللی و «حذف تدریجی اطلاعات»

روز دوشنبه، حمله دوباره اسرائیل به بیمارستان ناصر در خان‌یونس دست‌کم ۲۰ کشته برجای گذاشت که پنج نفر از آنان خبرنگار بودند. سازمان «خبرنگاران بدون مرز» (RSF) این حمله را بخشی از روند «حذف تدریجی اطلاعات در غزه» توصیف کرد و خواستار برگزاری فوری نشست شورای امنیت سازمان ملل شد.

این سازمان پرسید: «ارتش اسرائیل تا کجا می‌خواهد در تلاش برای نابودی تدریجی جریان اطلاعات در غزه پیش برود و تا چه زمان قصد دارد حقوق بین‌الملل بشردوستانه را نقض کند؟»

بر پایه گزارش‌ها، حدود ۲۰۰ خبرنگار در کمتر از دو سال جنگ اسرائیل و حماس کشته شده‌اند؛ آماری که غزه را به مرگبارترین منطقه جهان برای خبرنگاران در تاریخ معاصر بدل کرده است. مؤسسه واتسون در دانشگاه براون آمریکا این جنگ را «بدترین منازعه تاریخ برای خبرنگاران» نامیده است.

کنترل روایت و بستن راه‌های اطلاع‌رسانی

اسرائیل همواره مدعی است که خبرنگاران را هدف قرار نمی‌دهد و حملاتش صرفاً متوجه نیروهای نظامی و زیرساخت‌های حماس است. با این حال، کارشناسان می‌گویند الگو روشن است: ابتدا خبرنگاران به‌عنوان عوامل حماس معرفی می‌شوند، سپس در حملات هدف قرار می‌گیرند.

«برگمن» معتقد است: «این موضوع ربطی به امنیت و عملیات نظامی ندارد. همه‌چیز درباره روایت‌سازی و تحمیل تصویری است که اسرائیل می‌خواهد جهان باور کند.»

ارتش اسرائیل همچنین ورود خبرنگاران خارجی به غزه را از آغاز جنگ ممنوع کرده است. در نتیجه، تمام پوشش خبری از این جنگ توسط خبرنگاران فلسطینی انجام می‌شود؛ خبرنگارانی که بسیاری از آنان سال‌ها برای رسانه‌های بین‌المللی از جمله رویترز و آسوشیتدپرس کار کرده‌اند.

«لوران ریچارد»، مدیر سازمان Forbidden Stories، می‌گوید: «این نخستین بار در تاریخ معاصر است که در جنگی با چنین ابعادی، خبرنگاران مستقل خارجی امکان حضور در صحنه را ندارند. این یک بحران جدی دموکراتیک در زمینه دسترسی به اطلاعات است.»

روزنامه‌نگاری به‌مثابه هدف

تحلیلگران می‌گویند «سلول مشروعیت‌سازی» ارتش اسرائیل تنها یک ابزار تبلیغاتی نیست، بلکه بخشی از نظامی‌سازی اطلاعات است؛ جایی که هر تصویر، هر گزارش و هر روایت می‌تواند به‌عنوان تهدید تلقی شود.

یک خبرنگار فلسطینی که نخواست نامش فاش شود گفت: «خبرنگار بودن نباید به معنای هدف بودن باشد. اما ارتش اسرائیل ما را دقیقاً چنین معرفی می‌کند؛ هم برای ترساندن افکار عمومی و هم برای ساکت کردن صدای حقیقت.»