جنگ بر سر هزاران میلیارد تومان رانت است

حالا ۳۷‌سال است نظام ارزی اجرا می‌شود که بیشترین رانت و فساد را در بطن و متن خود جای داده و به نابرابری‌های شگفت‌انگیز در میان ایرانیان دامن زده و همچنان این نابرابری را بیشتر می‌کند. با اینکه فساد تخصیص ارز با نرخ‌های چندگانه مثل روز روشن است و ذی‌نفعان این سیاست هر روز چاق‌تر و زورگوتر می‌شوند و شماری نیز از سر رحم و مروت به این سیاست ارزی کمک می‌کنند.

به نظر می‌رسد این روزها بار دیگر جنگ ارزی در درون کابینه داغ‌تر می‌شود. درحالی که عبدالناصر همتی، وزیر پیشین اقتصاد احتمالا بر سر تک‌نرخی کردن ارز از سوی مجلس کنار گذاشته شد اما حالا علی مدنی‌زاده، وزیر جوان و دانشمند اقتصاد کشور نیز می‌گوید برای برطرف کردن رانت و فساد و برای اینکه بازار ارز ثبات واقعی بگیرد باید ارز را از چند‌‌نرخی رها کنیم و اجازه دهیم در چارچوب‌هایی خاص همانند دیگر کالاها در بازار تعیین قیمت شود.

دیروز اما محمدرضا فرزین، رییس بانک مرکزی گویی که در پاسخ به خواست وزیر اقتصاد حرف می‌زند تاکید کرد قیمت دلار در اندازه ۷۰‌هزار تومان تثبیت می‌شود و دلار با نرخ پایین‌تر از این نیز اختصاص داده می‌شود که معنایش ادامه سیاست ارزی فعلی است.

هواداران پیدا و پنهان ارز چند‌نرخی با کشاندن پای مردم به داستان و اینکه دلار تک‌نرخی مردم را له می‌کند بار دیگر در حال سنگربندی پشت سر مردمی هستند که در همین شرایط همه کالاهای خود را به قیمت‌های بالاتر خریداری می‌کنند و سود چند‌نرخی بودن ارز به جیب گروه‌اندکی می‌رود. سخت جانی در برابر تک‌نرخی شدن ارز یک پدیده اجتماعی و برای دلسوزی به فقرا نیست و پای هزاران میلیارد تومان رانت فاسد در میان است.

به صحبت‌های رییس سابق سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها که همین چند روز پیش در سازمان برنامه بر زبان آورده در مورد یارانه غیرمستقیم در اقتصاد ایران که سال‌هاست پرداخت می‌شود، توجه کنید: «یارانه غیرمستقیم همواره باعث ناکارآمدی بسیار بالایی شده و رانت و فساد در پی داشته، مثلا یارانه دارو از ابتدا تا انتها سرشار از رانت و فساد است.

از ابتدایی که یارانه ارزی دارو برای واردات این کالا داده می‌شود زیر سوال است تا زمانی که واردکننده اقدام به انتخاب داروها می‌کند سپس وقتی وارد می‌شود دوباره به خارج قاچاق می‌شود یعنی سر تا پا رانت و فساد است، خب چرا ارز ارزان‌تر به دارو می‌دهیم؟»

برای اینکه معلوم شود داستان فساد ارزی چقدر است از گمرک ایران بخواهید اسامی چند وارد‌کننده اصلی کالایی مثل شکر را افشا کند تا داستان معنای واقعی پیدا کند. اگر تک‌نرخی شدن ارز اتفاق نیفتاده و شاید نیفتد داستان را از تاریکخانه‌ها دنبال کنید.