خیزش بزرگ علیه بودجهٔ ریاضتی در فرانسه: بیش از یک میلیون نفر در خیابان‌ها، اتحادیه‌ها به لکورنو اولتیماتوم داند

در نخستین روز فراخوان سراسری اتحادیه‌ها علیه پیش‌نویس بودجهٔ ۲۰۲۶، خیابان‌های فرانسه روز پنجشنبه ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۵ صحنهٔ یکی از گسترده‌ترین بسیج‌های اجتماعی سال‌های اخیر بود. به‌گفتهٔ کنفدراسیون عمومی کار(CGT) بیش از یک میلیون نفر در بیش از ۲۵۰ تظاهرات شرکت کردند و صدها هزار کارگر در بخش‌های عمومی و خصوصی دست از کار کشیدند؛ وزارت کشور رقم مشارکت را «بیش از ۵۰۰ هزار نفر» اعلام کرد. اختلاف آماری میان اتحادیه‌ها و دولت، اگرچه چشمگیر است، اما همهٔ منابع بر این نکته هم‌نظرند که مشارکت به‌طور محسوسی از حرکت ۱۰ سپتامبر بیشتر بوده و بزرگ‌ترین بسیج اتحادیه‌ای از موج اعتراض‌های بازنشستگی در ۲۰۲۳ به‌شمار می‌رود.

سوفی بینِه، دبیرکل CGT، پیش از آغاز راهپیمایی پاریس اعلام کرد «این بسیج از هم‌اکنون موفق است» و آن را «اولتیماتومی» به دولت دانست: «نخست‌وزیر باید خیلی سریع پاسخ بدهد، وگرنه بسیج‌های تازه در راه است.» ماریلیز لئون، دبیرکل CFDT نیز تأکید کرد هدف، «گذاشتن نخست‌وزیر در برابر مسئولیت‌هایش» است. مطالبهٔ مشترک اتحادیه‌ها تدوین «بودجهٔ عدالت مالیاتی، اجتماعی و زیست‌محیطی» و کنار گذاشتن مسیر ریاضتی است که به‌گفتهٔ آنان از دولت قبلی فرانسوا بایرو به کابینهٔ جدید سباستین لکورنو منتقل شده است.

تظاهرات در شهرهای بزرگ پرشمار بود: مارسی بین ۱۵ تا ۱۲۰ هزار نفر، تولوز بین ۱۸ تا ۴۰ هزار، لیون ۱۴ تا ۲۰ هزار، بوردو ۸۸۰۰ تا ۳۵ هزار و پرپینیان ۲۸۰۰ تا ۸۰۰۰ نفر (بر اساس گزارش‌های متفاوت اتحادیه‌ها و مقام‌های محلی). در پاریس فضای حرکت تا نیمهٔ مسیر «نسبتاً جشن‌گونه» توصیف شد، هرچند در ادامه درگیری‌هایی در صفوف جلو رخ داد. پلیس از بازداشت دست‌کم ۲۱ نفر در پاریس و حومه خبر داد؛ در سراسر کشور تا ساعت ۱۶، ۱۸۱ بازداشت و ۷۵ مورد انتقال به بازداشتگاه ثبت شد. طبق جمع‌بندی خبرگزاری‌ها، ۱۱ نیروی انتظامی و ۱۰ تظاهرکننده به‌طور سطحی مصدوم شدند و یک خبرنگار فرانس‌تی‌وی در لیون آسیب دید.

مشارکت کارگری در زیر‌بخش‌ها قابل‌توجه بود. در حمل‌ونقل، اعتصاب در RATP با بیش از ۱۰ هزار نفر و در SNCF «قوی» گزارش شد. در بخش انرژی، اتحادیهٔ FNME-CGT اعلام کرد «بیش از یک‌سوم» کارکنان صنایع برق و گاز اعتصاب کردند؛ شرکت EDF نیز از کاهش حدود ۴۰۰۰ مگاواتی تولید در میانهٔ روز خبر داد که معادل خروج چهار رآکتور هسته‌ای از مدار است. در آموزش‌وپرورش، وزارتخانه گفت نزدیک به یک‌نفر از هر شش معلم در دو مقطع دست به اعتصاب زدند و ۲۳ دبیرستان کاملاً مسدود شد؛ سندیکای SNES-FSU سهم مشارکت را تا ۴۵ درصد در مدارس متوسطه اعلام کرد. دانشجویان نیز به‌طور گسترده به میدان آمدند؛ اتحادیه‌های دانشجویی از «۱۴ دانشگاهِ مسدود و ۶۰ درصد دانشگاه‌های درگیر» و حدود ۱۱۰ هزار دانشجو خبر دادند.

حضور نوجوانان و دانش‌آموزان در صف‌های نخست پاریس چشمگیر بود؛ شعارهایی چون «مالیات بر ثروتمندان» و «ما مردم را داریم، آن‌ها پول را» دست‌به‌دست می‌شد. برخی گروه‌های دانش‌آموزی هم‌زمان با اعتراض به ریاضت آموزشی، با پوشیدن چفیه و برافراشتن پرچم فلسطین، همبستگی خود را با غزه نشان دادند. در کنار این، داروسازان نیز برای اعتراض به کاهش تخفیف‌های داروهای ژنریک دست به اعتصاب گسترده زدند؛ به‌گفتهٔ FSPF حدود ۱۸ هزار داروخانه از ۲۰ هزار واحد در سراسر کشور تعطیل بودند.

در حاشیهٔ روز اعتراضات، خبرهایی از خرابکاری در زیرساخت‌های آب آشامیدنی مارتینیک منتشر شد. شرکت «سور» از «اقدامات عمدی» علیه شبکه خبر داد که بنا بر اعلام این شرکت، سبب قطع آب نزدیک به ۵۰ هزار نفر شد و دربارهٔ آن شکایت قضایی تنظیم شد؛ وزارت کشور نیز از خنثی‌سازی یک «عملیات خرابکاری» در این جزیره سخن گفت.

این موج تازهٔ بسیج در پس‌زمینهٔ بحران سیاسی بودجه شکل گرفته است: دولت پیشین با پیشنهاد کاهش حدود ۴۴ میلیارد یورویی نتوانست از رأی عدم اعتماد ۸ سپتامبر عبور کند و اکنون بسیاری سیاست‌های ریاضتی را در پیش‌نویس لکورنو بازتولیدشده می‌بینند. اتحادیه‌ها می‌گویند «زمانِ اقدام» فرا رسیده و اگر دولت به مطالبات عدالت مالیاتی، تأمین منابع برای خدمات عمومی و لغو اصلاحات بازنشستگی تن ندهد، «مرحلهٔ بعدی» اعتراضات با دامنهٔ وسیع‌تری کلید خواهد خورد.