لطفی، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو: ۲۰ دقیقه اختلال در یک خط مترو با هر خودکشی/ بزرگترین آسیب حوادث مترو متوجه راهبران است/ اعتراض راهبران مترو، تجمع نبود؛ بیان دوستانه خواسته بود

مسعود لطفی، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه با تاکید بر این که اعتراض اخیر راهبران مترو یک تجمع نبود، بلکه یک بیان دوستانه خواسته بود، به دیده‌بان ایران گفت: وقتی سانحه ریلی یا خودکشی رخ می‌دهد و قطاری متوقف می‌شود، بیشترین آسیب را راهبران می‌بینند و سال‌ها با آن درگیر هستند. با یکی از راهبران که در این مورد صحبت می‌کردم، ۱۰ سال پیش درگیر یک حادثه تلخ شده بود، اما هنوز صداها و صحنه آن جلوی چشم او قرار دارد./ کسی که اقدام به خودکشی می‌کند یا قوانین و محدودیت‌های مترو را رعایت نمی‌کند، فقط خودش با این مشکل روبه‌رو نیست. بلکه یک مجموعه را درگیر می‌کند. وقتی یک قطار مترو به هر دلیلی متوقف می‌شود و طبق استانداردها در ۲۰ دقیقه سانحه جمع می‌شود، برای تمام روز آن خط با محدودیت روبه‌رو می‌شود و تمام افرادی که از آن خط استفاده می‌کنند، با مشکل مواجه می‌شوند.

دیده‌بان ایران؛ پریسا هاشمی: در روزگاری که جمعیت شهر تهران رو به افزایش است و خیابان‌های پایتخت هر روز بیشتر در حصار ترافیک گرفتار می‌شوند، مترو به عنوان یکی از مهمترین امیدهای شهروندان برای رفت‌وآمد سریع و امن شناخته می‌شود؛ شبکه‌ای پیچیده که نه‌تنها نقش حیاتی در کاهش بار ترافیکی و آلودگی هوا دارد، بلکه کیفیت زندگی شهروندان را نیز به‌طور مستقیم تحت تأثیر قرار می‌دهد. اما این شبکه گسترده حمل‌ونقل با مسائلی همچون فشار کاری سنگین بر کارکنان، نیاز به جذب نیروهای جدید، حوادث اجتماعی در ایستگاه‌ها و ضرورت بهره‌گیری از فناوری‌های نوین ایمنی دست‌وپنجه نرم می‌کند.

آنچه امروز پیش‌روی افکار عمومی و مسئولان قرار دارد، نه‌تنها بحث توسعه کمی خطوط و ایستگاه‌ها، بلکه ارتقای کیفیت خدمات، حفظ امنیت روانی و جسمی مسافران و حمایت از نیروهای انسانی است که قلب تپنده این سیستم حیاتی به شمار می‌آیند. بررسی دقیق این مسائل نشان می‌دهد که متروی تهران علاوه بر دستاوردهای چشمگیر در توسعه خطوط و جابه‌جایی مسافران، با چالش‌های انباشته‌ای روبه‌رو است که مدیریت و سیاست‌گذاری جدی می‌طلبد. اگر این مدیریت جدی صورت بگیرد، شاید دیگر شاهد اعتراض راهبران مترو در مقابل شورای شهر و شهرداری تهران برای احقاق حق و حقوق‌شان، نباشیم.

نسبت به نیازمان با کمبود نیرو در مترو مواجه هستیم

در همین راستا مسعود لطفی، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه درباره استخدام برخی افراد در مترو به عنوان مدیر که تحصیلات آکادمیک ندارند و برخی مدیرانی که حضور ندارند، اما حقوق می‌گیرند، به  دیده‌بان ایران گفت: «ادعایی که می‌گویید باید مستنداتی داشته باشد و آن‌ها را به ما برسانید. اما در محیط مترو این‌طور نیست. در مقطعی استخدام در مترو متناسب با نیاز روز نبوده و بیشتر بوده است. در آن زمان حدود ۸۰ ایستگاه و طول کمتری مترو داشتیم، حدودا ۱۰ هزار نیرو در مترو بودند که با نگاه به آینده این استخدام‌ها انجام شد. امروز ما ۱۶۰ ایستگاه و حدود ۷ هزار نفر پرسنل داریم. یعنی امروز حتی از نیاز اصلی‌مان در حوزه‌های مختلف نیز نیرو کم داریم.»

او افزود: «ساختار مترو از روز اول براساس یک ساختار منظم منابع انسانی شکل گرفته است. هر کسی در جایگاه خودش تخصص مربوط را دارد، آموزش لازم را می‌بیند و خدمت‌رسانی می‌کند. ما امروز نیرو کم داریم و همکاران من بیش از توان‌شان وقت می‌گذارند تا در ۱۶۰ ایستگاه و حدود ۳۰۰ کیلومتر خط، به حدود دو میلیون سفر روزانه خدمات ارائه شود. برای این که این عدد روشن‌تر شود، باید توجه داشت که از ۳۱ استان کشور، ۱۷ استان جمعیتی کمتر از دو میلیون نفر دارند.»

مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه یادآور شد: «من حدود چهار ماهی است که در مجموعه مترو هستم و موضوعی که مطرح می‌کنید مربوط به حدود ۱۲ سال پیش است و امروز من درگیر آن نیستم. این که کسی سر کار نیاید و حقوق بگیرد، اصلاً چنین چیزی نداریم. اتفاقاً ما بسیار سختگیرانه دنبال می‌کنیم که همه همکاران حضور داشته باشند. اگر غیر از این بود، اصلاً امکان اداره مترو با این سازوکار وجود نداشت. با این وجود، اگر شما مستندات یا نکاتی درباره ادعاهای مطرح‌شده دارید، حتماً به من منتقل کنید تا پیگیری کنم.»

عمده مطالبات راهبران رفع شده است و موارد باقیمانده هم در اختیار ما نیست

نکته دیگری که باید به آن توجه داشت، اعتراض راهبران مترو است که اخیرا بزرگترین اعتراض در میان کارکنان مدیریت شهری را در مقابل ساختمان شهرداری شکل دادند و البته هنوز هم این اعتراض‌ها ادامه دارد. پرسش مهم این است که چرا راهبرانی که در هر شرایطی با مردم و شهرداری همراه بوده‌اند، باید با مشکل روبه‌رو شوند و اعتراض داشته باشند؟ لطفی در پاسخ به این سوال درباره وضعیت معیشت کارکنان مترو به دیده بان ایران  گفت: «بیش از ۲۰ درصد از پرسنل ما راهبران هستند که کار بسیار بادقتی انجام می‌دهند و شغل آن‌ها جزو مشاغل سخت و زیان‌آور محسوب می‌شوند. در حقیقت، آخرین لبه‌ای که مردم به‌طور غیرمستقیم با آن در ارتباطند، راهبران هستند. من اول از همه از زحمات این دوستان تشکر می‌کنم. درباره تجمعی هم که اشاره کردید، باید بگویم من در آن زمان در شرکت بهره‌برداری مترو نبودم، اما طبق شنیده‌ها تجمع خیلی گسترده نبود و شاید کمتر از ۱۰۰ یا نهایتاً ۲۰۰ نفر در آن شرکت کرده بودند، در حالی که ما نزدیک ۱۵۰۰ راهبر داریم. به همین دلیل، این تجمع را اعتراض نمی‌دانم، بلکه یک خواسته دوستان بوده است که به نظر می‌رسد تشخیص برخی همکاران این بوده که جلوی شهرداری این خواسته را بیان کنند.»

مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه افزود: «آنچه که من می‌دانم این است که عمده مطالبات راهبران رفع شده است. یکی، دو مورد باقیمانده هم خارج از اختیار ماست. مثلاً مالیات سال ۱۴۰۲ که سازمان امور مالیاتی آن را کسر کرده است. ما هم در حال پیگیری هستیم. البته این موضوع فقط برای راهبران نیست، بلکه برای سایر همکاران و حتی من و شما هم این مشکل را داریم. اگر رسانه‌ها مسائل مشخصی را منتقل کنند، ما راحت‌تر می‌توانیم پیگیری کنیم. بعضی مسائل هم به دلیل اطلاعات ناقصی است که به همکاران ما منتقل می‌شود. البته برخی مسائل را هم نمی‌توان بازگو کرد.»

او خاطرنشان کرد: «همکاران من امروز حقوق‌شان را به‌موقع دریافت می‌کنند و مبالغ به‌درستی پرداخت می‌شود. ممکن است جایی نقصی وجود داشته باشد، اما هر کدام از کارکنان کارتابل دارند و مستقیم می‌توانند با من مکاتبه کنند. خودم هم همیشه تلاش کرده‌ام در محیط حضور داشته باشم تا هر نکته‌ای را منتقل کنند. نمی‌توان گفت هیچ مشکلی در محیط کاری وجود ندارد، اما واقعاً تمام تلاشم این است که بعد از مردم که روزانه حدود ۲ میلیون سفر انجام می‌دهند و هر روز ۱.۷ میلیون مسافر داریم، همکاران من مهم‌ترین رکن ذی‌نفع شرکت بهره‌برداری مترو هستند.»

ما راهبر کم داریم، کسی را برای مقابله با راهبران تعلیم نمی‌دهیم

لطفی با بیان این که پنج ذی‌نفع اصلی شامل مردم، همکاران، هیات‌رئیسه، دستگاه‌های بالادستی مانند شهرداری و شورای شهر و همچنین پیمانکاران برای شرکت بهره‌برداری مترو وجود دارد، عنوان کرد: «ما باید برای همه این ذی‌نفعان وقت بگذاریم. من حتی برای پیمانکاران وقت می‌گذارم و هفته گذشته برای اولین بار در شرکت بهره‌برداری، جلسه‌ای با ۳۰ پیمانکار برگزار کردم و پای صحبت همه آن‌ها نشستم. نمی‌شود مردم را نادیده گرفت یا از همکاران غافل شد یا به پیمانکاران بی‌توجه بود. باید وقت بگذاریم و با شنیدن حرف‌ها تصمیم بگیریم. شما به عنوان رسانه هم خیلی می‌توانید کمک کنید.»

مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه ادامه داد: «نکته خیلی مهم این است که در جامعه امروز، حرف‌ها چگونه گفته شود. اگر یک موضوع را خوشایندتر و زیباتر بیان کنیم، گوش شنوا هست. اگر تند گفته شود، ممکن است ظرفیت ما کم باشد و درست توجه نکنیم. برخی هم ممکن است خارج از سیستم مدیریت شهری بخواهند از این فضا استفاده کنند، اما مطمئن هستم مردم ما خدمات مترو را می‌بینند. متروی تهران جزو برترین متروهای دنیاست. شاخص‌های ما هر روز و هر ماه پایش می‌شوند و این جایگاه حاصل زحمات گذشتگان و تلاش همکاران فعلی است.»

او همچنین در پاسخ به این پرسش که گفته شده است برخی افراد تعلیم داده می‌شوند تا در صورت کار نکردن راهبران، جایگزین آن‌ها شوند، اظهار داشت: «خیر. ما الان با وجود بیش از ۱۴۰۰ راهبر، بازهم کمبود راهبر داریم. سالانه تعدادی بازنشسته می‌شوند، خطوط جدید اضافه می‌شود و ناوگان تازه وارد مدار می‌شود. متناسب با این شرایط باید جذب نیرو داشته باشیم. نه فقط در حوزه راهبری، بلکه در حوزه‌های ایستگاهی و تخصصی هم همین نیاز وجود دارد. متأسفانه آخرین جذب اصلی به حدود ۱۴ سال پیش برمی‌گردد و اگر فکری برای آن نکنیم، به‌زودی یک حفره منابع انسانی جدی شکل می‌گیرد. راهبران همکاران اصلی ما هستند و به همین دلیل، به این موضوع توجه شده است. از آنجا که راهبران مستقیماً با جان و سلامت شهروندان سر و کار دارند، حساسیت بیشتری در جذب و آموزش آن‌ها وجود دارد.»

اگر ایستگاه‌ها درب خودکار (PSD) داشته باشند، امکان وقوع خودکشی و حوادث ریلی کمتر می‌شود

لطفی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به موضوع خودکشی در مترو پرداخت و تاکید کرد: «این اتفاق محدود است، اما هر بار که رخ می‌دهد، به‌شدت هم ذهن من و همکارانم و هم فکر مردم را درگیر می‌کند و حال خوبی به هیچ‌یک از ما دست نمی‌دهد. وقوع خودکشی در متروی تهران نسبت به آمار مشابه در دنیا محدود است، اما حتی یک مورد هم برای ما ناگوار است و نباید رخ دهد. در دنیا برای پیشگیری از این اتفاق، درب‌های خودکار (PSD) پیش‌بینی شده است. در طراحی متروی تهران از ابتدا این موضوع دیده نشده بود. البته در کل دنیا هم بیش از ۷۰ درصد ایستگاه‌ها فاقد PSD هستند.»

مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه ادامه داد: «برخی سوانح ریلی هم خودکشی نیست، بلکه ناشی از بی‌توجهی به خط زرد است. شهروندان باید بیشتر دقت کنند و ما هم باید آموزش را افزایش دهیم و هم پروژه PSD را دنبال کنیم. در ایستگاه پایانه شرق این پروژه برای اولین بار توسط هلدینگ ساخت مترو در حال اجرا است. ما هم در برنامه داریم حداقل یک ایستگاه را به‌صورت پایلوت انجام دهیم تا از نظر فنی بررسی کنیم. زیرساخت‎های ایستگاه و واگن‌ها باید با PSD همخوانی داشته باشد. از طرف دیگر، در حال مطالعه روی استفاده از هوش مصنوعی برای کمک در این زمینه هستیم، اما هنوز در مرحله بررسی است.»

لطفی در پاسخ به این سوال که هوش مصنوعی چه کمکی می‌تواند در این زمینه داشته باشد، گفت: «اجازه دهید وقتی که کار انجام شد، بیشتر توضیح می‌دهم. فقط بگویم که این موضوع برای ما بسیار مهم است. امیدواریم کمتر شاهد این حوادث باشیم. باید توجه داشت وقتی سانحه ریلی یا خودکشی رخ می‌دهد و قطاری متوقف می‌شود، بیشترین آسیب را راهبران می‌بینند و سال‌ها با آن درگیر هستند. با یکی از راهبران که در این مورد صحبت می‌کردم، ۱۰ سال پیش درگیر یک حادثه تلخ شده بود، اما هنوز صداها و صحنه آن جلوی چشم او قرار دارد.»

او در پایان خاطرنشان کرد: «کسی که اقدام به خودکشی می‌کند یا قوانین و محدودیت‌های مترو را رعایت نمی‌کند، فقط خودش با این مشکل روبه‌رو نیست. بلکه یک مجموعه را درگیر می‌کند. وقتی یک قطار مترو به هر دلیلی متوقف می‌شود و طبق استانداردها در ۲۰ دقیقه سانحه جمع می‌شود، برای تمام روز آن خط با محدودیت روبه‌رو می‌شود و تمام افرادی که از آن خط استفاده می‌کنند، با مشکل مواجه می‌شوند.»

منبع: دیده‌بان ایران