آیا باز هم به ایران حمله نظامی می‌شود؟ عمادالدین باقی

اگرچه ایران در جنگ تجاوزکارانه و غافلگیرانه در ساعات اول، آسیب‌های بزرگی دید اما به‌سرعت خودش را پیدا کرد و چنان آسمان اسرائیل را در اختیار گرفت که آنها خواستار آتش‌بس شدند و از آمریکا هم برای مداخله مستقیم و آشکار کمک گرفتند. به‌همین‌دلیل می‌دانند در حمله بعدی گرچه ایران باز هم آسیب خواهد دید اما آنها آسیب‌هایی بیش از جنگ ۱۲روزه را متحمل خواهند شد، به‌ویژه آنکه آزمایش جدیدترین موشک مهیب ایران پیام نظامی مهمی را به آنها داده است. بنابراین به‌هیچ‌وجه نگران حمله نظامی آنها نیستم، مگر آنکه حمله نظامی به‌عنوان مکمل و پشتیبان یک رخداد داخلی باشد، بنابراین مسئله اصلی، نه دفع خطر خارجی، بلکه دفع تهدید داخلی است که با افزایش سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی می‌توان چنین تهدیداتی را بی‌اثر کرد. آنچه حیرت‌انگیز است، آن است که اگر بهبود وضعیت اقتصادی کشور و جلب رضایت اقتصادی مردم نیازمند هزینه است یا مثلا اصلاح شبکه برق برای حل مشکل قطعی برق نیازمند ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است اما اقدامات لازم برای افزایش سرمایه اجتماعی مطلقا هزینه‌ای ندارد، بلکه با کارهایی مجانی و منافع بی‌شمار میسر است. چه سفاهتی بالاتر از آنکه چنین اتفاقی نمی‌افتد؟

بعد از جنگ ۱۲روزه برای قدرشناسی از رفتار مردم، نه تغییری در صداوسیمای فرقه‌ای رخ داد، نه ائمه جمعه‌ای که جز ایجاد دافعه در این سال‌ها ثمری نداشتند، کنار گذاشته شدند، نه لحن و سبک خطبه‌های آنها عوض شد، نه از آمار بالای اعدام‌ها در قوه قضائیه کاسته شد.

حتی قوه قضائیه صادرکنندگان یک بیانیه از طرف نیروهای شناخته‌شده داخلی و معتقد به قانون اساسی و اصل نظام را (با فرض اینکه بیانیه قابل انتقاد بود) نباید تحت تعقیب قرار می‌داد اما نشان داد در بر همان پاشنه می‌‌چرخد. رؤسای جمهور پیشین که اکثریت آرای مردم را پشت خود داشتند و نخبگان برجسته کشور نیز همچنان در حاشیه ماندند و گاهی مورد تهاجم و تخریب هم قرار گرفتند، درحالی‌که رفتار درست در این زمینه‌ها هزینه نداشت ولی سود داشت.

تردید نکنید که اگر سرمایه اجتماعی حاکمیت رشد کند، به همان میزان ضریب خطر کاهش می‌یابد و آثار آن را در بازار اقتصاد و حتی ارز و طلا هم مشاهده خواهید کرد. فراموش نکنید که بخشی از عوامل دخیل در وضعیت بازار جنبه روانی و سیاسی دارد. اگر شیوه حکمرانی در ایران تغییر اساسی نکند و شهروندمداری واقعی رخ ندهد، با توجه به اسنپ‌بک و عمق مشکلات اقتصادی و وسعت تهدیدات خارجی و برتری تکنولوژیک آنها، حوادث داخلی همراه با حمله خارجی بسیار محتمل است اما عده‌ای تا تیغ را لمس نکنند، حقیقت را باور نمی‌کنند.