۲۰ بند طرح ترامپ – نتانیاهو برای پایان جنگ غزه، واکنش حماس به طرح آمریکا

دونالد ترامپ در کنار بنیامین نتانیاهو در کاخ سفید از طرح ۲۰ ماده‌ای خود برای پایان جنگ غزه رونمایی کرد؛ طرحی که وعده بازسازی و اداره بین‌المللی غزه را می‌دهد، اما صدای مردم فلسطین در آن غایب است. با وجود به‌رسمیت‌شناسی دولت فلسطین از سوی ۱۵۷ کشور، آیا این ابتکار عملاً به تعلیق بی‌پایان راه‌حل دو دولتی مشروعیت می‌بخشد و آن را به افقی دست‌نیافتنی بدل می‌کند؟

روز دوشنبه دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحد آمریکا در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با نتانیاهو در کاخ سفید به بیان طرح خود درباره پایان دادن به جنگ غزه پرداخت که شامل آزادی همه اسرای اسرائیلی طی ۷۲ ساعت از امضای توافق و سپس خروج تدریجی ارتش اسرائیل از غزه و نیز خلع سلاح کامل گروه‌های فلسطینی در غزه و تشکیل اداره‌ای بین‌المللی برای مدیریت امور غزه بدون مشارکت نیروهای حماس و دولت خودگردان فلسطین به رهبری محمود عباس است.

ترامپ همچنین تهدید کرد که اگر حماس این پیشنهاد را نپذیرد، از نتانیاهو در تکمیل عملیات در غزه حمایت خواهد کرد.

محمود مرداوی در گفت وگو با شبکه الجزیره گفت: طرح ترامپ به دست ما و هیچ کدام از طرف‌های فلسطینی نرسیده است.

وی اضافه کرد: تا پیش از اعلام این طرح از آن هیچ اطلاعی نداشیم، اما بندهای آن به دیدگاه و خواست اسرائیل نزدیک است.

مرداوی گفت: سلاح مقاومت برای تعرض و تجاوز به کسی نیست بلکه هدف آن تحقق آزادی و استقلال است.

وی تصریح کرد: آنچه در طرح ترامپ آمده بسیار مبهم و بدون تضمین است.

عضو ارشد حماس گفت: با پیشنهادی که دربرگیرنده تعیین سرنوشت ملت فلسطین توسط خودشان نباشد و از آنها در مقابل کشتار و نسل کشی محافظت نکند، موافقت نخواهیم کرد.

جهاد اسلامی، بلافاصله بعد از انتشار بیانیه کاخ سفید طرح ۲۰ بندی را رد کرد. جهاد اسلامی در حال حاضر پس از حماس، دومین گروه بزرگ از میان حدود ۱۲ گروه مسلح در نوار غزه است.

زیاد النخاله، دبیرکل جهاد اسلامی فلسطین تأکید کرد که آنچه در کنفرانس مطبوعاتی بین رئیس جمهور آمریکا و نخست وزیر اسرائیل اعلام شد، یک توافق آمریکایی-اسرائیلی است.

وی گفت: «اسرائیل تلاش می‌کند از طریق ایالات متحده، آنچیزی را تحمیل کند که از طریق جنگ نتوانست به آن دست یابد. بنابراین، ما اعلامیه آمریکا و اسرائیل را نسخه‌ای برای انفجار منطقه می‌دانیم.»

«محمد فرح»، عضو دفتر سیاسی انصارالله یمن نیز در واکنش به این طرح اعلام کرد: «طرح ترامپ غیرقابل اجراست و هدف از آن کشاندن حماس به گوشه رینگ و تحمیل مسئولیت شکست مذاکرات به آن است.»

فرح افزود: «طرح ترامپ به دنبال فروکاستن خشم جهانی علیه اسرائیل و پایان دادن به همبستگی جهانی با فلسطین است.»

شبکه الجزیره به نقل از منبعی دیپلماتیک خبر داد: «قطر و مصر به هیات مذاکره‌کننده حماس طرح کاخ سفید برای پایان دادن به جنگ غزه را تحویل داده‌اند.»

کاخ سفید پس از دیدار «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر اسرائیل و «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا از طرح رئیس‌جمهور ایالات متحده برای پایان جنگ غزه رونمایی کرد.

جزئیات کامل طرح صلح دونالد ترامپ برای غزه:

۱. غزه منطقه‌ای عاری از تروریسم خواهد بود که تهدیدی برای همسایگان خود محسوب نمی‌شود.

۲. غزه به‌نفع مردم غزه که بیش از حد رنج کشیده‌اند، بازسازی خواهد شد.

۳. اگر هر ۲ طرف با این پیشنهاد موافقت کنند، جنگ بلافاصله پایان می‌یابد. نیروهای اسرائیلی برای آماده شدن جهت آزادی اسرا به خط مورد توافق عقب‌نشینی خواهند کرد. در این مدت، تمام عملیات نظامی، از جمله بمباران هوایی و توپخانه‌ای، به حالت تعلیق در خواهد آمد و خطوط نبرد تا زمان تحقق شرایط برای عقب‌نشینی کامل مرحله‌ای، مسدود خواهند ماند.

۴. ظرف ۷۲ ساعت پس از پذیرش عمومی این توافق توسط اسرائیل، تمام اسرا، زنده و فوت شده، بازگردانده خواهند شد.

۵. پس از آزادی تمام گروگان‌ها، اسرائیل ۲۵۰ زندانی محکوم به حبس ابد به علاوه ۱۷۰۰ نفر از اهالی غزه را که پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ بازداشت شده‌اند، از جمله تمام زنان و کودکانی که در آن شرایط بازداشت شده‌اند، آزاد خواهد کرد. در ازای هر اسیر اسرائیلی که بقایایش آزاد شود، اسرائیل بقایای ۱۵ غزه‌ای متوفی را آزاد خواهد کرد.

۶. پس از بازگشت همه اسرا، اعضای حماس که به همزیستی مسالمت‌آمیز و از رده خارج کردن سلاح‌های خود متعهد شوند، عفو عمومی دریافت خواهند کرد. به اعضای حماس که مایل به ترک غزه هستند، گذرگاه امنی به کشورهای پذیرنده داده خواهد شد.

۷. پس از پذیرش این توافق، کمک‌های کامل بلافاصله به نوار غزه ارسال خواهد شد. حداقل، میزان کمک‌ها با آنچه در توافق ۱۹ ژانویه ۲۰۲۵ در مورد کمک‌های بشردوستانه گنجانده شده بود، از جمله بازسازی زیرساخت‌ها (آب، برق، فاضلاب)، بازسازی بیمارستان‌ها و نانوایی‌ها و ورود تجهیزات لازم برای جمع‌آوری آوار و باز کردن جاده‌ها، مطابقت خواهد داشت.

۸. ورود توزیع و کمک به نوار غزه بدون دخالت دو طرف از طریق سازمان ملل متحد و آژانس‌های آن و هلال احمر، علاوه بر سایر نهادهای بین‌المللی که به هیچ وجه با هیچ یک از طرفین مرتبط نیستند، انجام خواهد شد. باز کردن گذرگاه رفح در هر دو جهت تابع همان سازوکاری خواهد بود که تحت توافق ۱۹ ژانویه ۲۰۲۵ اجرا می‌شود.

۹. غزه تحت حکومت موقت انتقالی یک کمیته تکنوکرات و غیرسیاسی فلسطینی اداره خواهد شد که مسئول ارائه خدمات عمومی و شهرداری‌های روزانه برای مردم غزه است. این کمیته متشکل از فلسطینی‌های واجد شرایط و کارشناسان بین‌المللی خواهد بود و تحت نظارت و سرپرستی یک نهاد انتقالی بین‌المللی جدید، «شورای صلح»، به ریاست دونالد ترامپ، و سایر اعضا و سران کشورها از جمله تونی بلر، نخست‌وزیر اسبق انگلیس، خواهد بود. این نهاد چارچوب را تعیین کرده و بودجه لازم برای توسعه مجدد غزه را تا زمانی که تشکیلات خودگردان فلسطین برنامه اصلاحات خود را، همانطور که در پیشنهادهای مختلف، از جمله طرح صلح رئیس‌جمهور ترامپ در سال ۲۰۲۰ و پیشنهاد عربستان سعودی-فرانسه، تشریح شده است، تکمیل کند و بتواند به‌طور ایمن و موثر کنترل غزه را پس بگیرد، مدیریت خواهد کرد. این نهاد از بهترین استانداردهای بین‌المللی برای ایجاد یک حکومت مدرن و کارآمد که در خدمت مردم غزه باشد و برای جذب سرمایه‌گذاری مفید باشد، استفاده خواهد کرد.

۱۰. طرح توسعه اقتصادی ترامپ برای بازسازی و احیای غزه با تشکیل هیاتی از متخصصانی که به تولد برخی از شهرهای معجزه‌آسای مدرن و پررونق در خاورمیانه کمک کرده‌اند، تدوین خواهد شد. بسیاری از پیشنهادهای سرمایه‌گذاری متفکرانه و ایده‌های توسعه‌ای هیجان‌انگیز توسط گروه‌های بین‌المللی خیرخواه ارائه شده است و برای ترکیب چارچوب‌های امنیتی و حاکمیتی جهت جذب و تسهیل این سرمایه‌گذاری‌ها که باعث ایجاد شغل، فرصت و امید برای آینده غزه خواهد شد، مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

۱۱. یک منطقه ویژه اقتصادی با نرخ‌های تعرفه و دسترسی ترجیحی ایجاد خواهد شد که با کشورهای شرکت‌کننده مورد مذاکره قرار خواهد گرفت.

۱۲. هیچکس مجبور به ترک غزه نخواهد شد و کسانی که مایل به ترک آن هستند، آزاد خواهند بود که این کار را انجام دهند و آزادانه بازگردند. ما مردم را تشویق به ماندن خواهیم کرد و به آنها فرصت ساختن غزه‌ای بهتر را خواهیم داد.

۱۳. حماس و سایر جناح‌ها موافقت می‌کنند که هیچ نقشی در حکومت غزه، به‌طور مستقیم، غیرمستقیم یا به هر شکل دیگر نداشته باشند. تمام زیرساخت‌های نظامی، تروریستی و تهاجمی، از جمله تونل‌ها و تاسیسات تولید سلاح، نابود شده و بازسازی نخواهند شد. فرآیندی برای غیرنظامی‌سازی غزه تحت نظارت ناظران مستقل انجام خواهد شد که شامل قرار دادن سلاح‌ها به‌طور دائم و غیرقابل استفاده از طریق یک فرآیند توافق شده برای از رده خارج کردن آنها و پشتیبانی شده توسط یک برنامه بازخرید و ادغام مجدد با بودجه بین‌المللی که همه توسط ناظران مستقل تایید شده است، خواهد بود. غزه جدید کاملا متعهد به ایجاد یک اقتصاد شکوفا و همزیستی مسالمت‌آمیز با همسایگان خود خواهد بود.

۱۴. شرکای منطقه‌ای تضمینی ارائه خواهند داد تا اطمینان حاصل شود که حماس و جناح‌ها به تعهدات خود عمل می‌کنند و غزه جدید هیچ تهدیدی برای همسایگان یا مردم آن ایجاد نمی‌کند.

۱۵. ایالات متحده با شرکای عرب و بین‌المللی برای ایجاد یک نیروی موقت ثبات‌بخش بین‌المللی (ISF) برای استقرار فوری در غزه همکاری خواهد کرد. نیروهای پلیس فلسطینی تایید صلاحیت‌شده در غزه را آموزش داده و از آنها پشتیبانی خواهد کرد و با اردن و مصر که تجربه گسترده‌ای در این زمینه دارند، مشورت خواهد کرد. این نیرو، راه‌حل بلندمدت امنیت داخلی خواهد بود. ISF با اسرائیل و مصر برای کمک به تامین امنیت مناطق مرزی، به همراه نیروهای پلیس فلسطینی تازه آموزش‌دیده، همکاری خواهد کرد. جلوگیری از ورود مهمات به غزه و تسهیل جریان سریع و ایمن کالا برای بازسازی و احیای غزه بسیار مهم است. طرفین بر سر یک سازوکار رفع درگیری توافق خواهند کرد.

۱۶. اسرائیل غزه را اشغال یا ضمیمه نخواهد کرد. همزمان با تثبیت کنترل و ثبات توسط نیروهای  اسرائیل بر اساس استانداردها، نقاط عطف و چارچوب‌های زمانی مرتبط با غیرنظامی‌سازی که بین نیروهای اسرائیل، ضامن‌ها و ایالات متحده توافق خواهد شد، عقب‌نشینی خواهند کرد، با هدف ایجاد غزه‌ای امن که دیگر تهدیدی برای اسرائیل، مصر یا شهروندان آن نباشد. در عمل، نیروهای اسرائیل به تدریج قلمرو غزه‌ای را که اشغال کرده‌اند، طبق توافقی که با مقامات انتقالی انجام می‌دهند، تا زمان خروج کامل از غزه، به نیروهای امنیتی اسرائیل تحویل خواهند داد، به جز حضور امنیتی در حاشیه غزه که تا زمان ایمن‌سازی کامل غزه از هرگونه تهدید تروریستی مجدد، باقی خواهد ماند.

۱۷. در صورتی که حماس این پیشنهاد را به تأخیر بیندازد یا رد کند، موارد فوق، از جمله عملیات امدادرسانی گسترده، در مناطق عاری از تروریسم که از نیروهای دفاعی اسرائیل به نیروهای امنیتی اسرائیل تحویل داده شده است، ادامه خواهد یافت.

۱۸. یک فرآیند گفت‌وگوی بین ادیان بر اساس ارزش‌های مدارا و همزیستی مسالمت‌آمیز ایجاد خواهد شد تا با تاکید بر مزایایی که می‌توان از صلح به دست آورد، ذهنیت‌ها و روایت‌های فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها را تغییر دهد.

۱۹. در حالی‌که توسعه مجدد غزه پیشرفت می‌کند و برنامه اصلاحات تشکیلات خودگردان به‌طور کامل اجرا می‌شود، ممکن است سرانجام شرایط برای مسیری معتبر به سوی خودمختاری و تشکیل کشور فلسطین، که ما آن را آرمان مردم فلسطین می‌دانیم، فراهم شود.

۲۰. ایالات متحده گفت‌وگویی بین اسرائیل و فلسطینی‌ها برقرار خواهد کرد تا در مورد افق سیاسی برای همزیستی مسالمت‌آمیز و مرفه به توافق برسند.

واکنش‌های بین‌المللی

در اینجا برخی واکنش‌های مهم بین‌المللی به نقل از الجزیره به طرح جدید ترامپ برای پایان دادن به جنگ در نوار غزه آمده است:

فرانسه: امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، از طرح ترامپ استقبال کرد و در بیانیه‌ای در پلتفرم X نوشت: “ما انتظار واکنش پیشگیرانه از اسرائیل را داریم. حماس چاره‌ای جز آزادی فوری همه گروگان‌ها و اجرای این طرح ندارد.” مکرون همچنین بر تمایل فرانسه برای مشارکت در اجرای این طرح و احترام به تعهدات طرفین درگیر تأکید کرد.

بریتانیا: تونی بلر، نخست وزیر سابق بریتانیا، طرح ترامپ را ستود و آن را “شجاعانه و عاقلانه” خواند. او در بیانیه‌ای گفت: “رئیس جمهور ترامپ طرحی جسورانه و عاقلانه ارائه کرده است که در صورت تصویب، می‌تواند به جنگ پایان دهد، آرامش فوری را برای غزه به ارمغان بیاورد و آینده‌ای بهتر برای مردم آن فراهم کند. در عین حال، امنیت مطلق و مداوم اسرائیل و آزادی همه گروگان‌ها را تضمین می‌کند.”

ایتالیا: جورجیا ملونی، نخست وزیر ایتالیا، از این ابتکار استقبال کرد و آن را “نقطه عطفی که می‌تواند منجر به توقف دائمی خصومت‌ها شود” نامید. دفتر او در بیانیه‌ای اعلام کرد: «این پیشنهاد می‌تواند منجر به توقف دائمی خصومت‌ها، آزادی همه گروگان‌ها و تضمین دسترسی ایمن و جامع بشردوستانه به جمعیت نوار غزه شود.»

پاکستان: شهباز شریف، نخست وزیر پاکستان، از پیشنهاد ایالات متحده حمایت کرد و از طریق پلتفرم ایکس گفت: «صلح پایدار بین فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها برای ثبات سیاسی و رشد اقتصادی در منطقه ضروری است و ما از طرح ترامپ به عنوان گامی در این مسیر استقبال می‌کنیم.»

موضع اعراب: وزرای امور خارجه عربستان سعودی، اردن، امارات متحده عربی، مصر و قطر و همچنین سایر کشورهای عربی و اسلامی، آمادگی خود را برای همکاری مثبت با ایالات متحده و طرف‌های مربوطه برای انعقاد توافق و تضمین اجرای آن در بیانیه‌ای مشترک ابراز کردند.

تشکیلات خودگردان فلسطین: دفتر ریاست جمهوری فلسطین از تلاش‌های آمریکا و اعراب برای پایان دادن به «جنگ نابودی» در نوار غزه استقبال کرد و از موضع ترامپ تمجید کرد.