اخراج ۱۰۰ ایرانی از آمریکا پس از توافق با تهران

دولت ترامپ یک هواپیمای حامل حدود ۱۰۰ ایرانی را پس از توافق میان دو دولت، از ایالات متحده به ایران بازگردانده است. این خبر را دو مقام ارشد ایرانی که در مذاکرات نقش داشتند و یک مقام آمریکایی مطلع از این طرح تأیید کردند.

مقام‌های ایرانی گفتند این هواپیما، که پروازی چارتر از سوی آمریکا بود، دوشنبه شب از ایالت لوئیزیانا پرواز کرد و قرار بود سه‌شنبه از طریق قطر به ایران برسد. مقام آمریکایی نیز تأیید کرد که برنامه‌های مربوط به این پرواز در مراحل نهایی قرار دارد. همه مقام‌ها به شرط ناشناس ماندن با «نیویورک تایمز» گفت‌وگو کردند، چرا که مجاز به اعلام عمومی جزئیات نبودند.

این اخراج، یکی از آشکارترین تلاش‌های دولت ترامپ تاکنون برای بازگرداندن مهاجران است، بی‌توجه به شرایط حقوق بشری‌ای که در مقصد انتظار آنان را می‌کشد. اوایل امسال، آمریکا گروهی از ایرانیان را – که بسیاری از آنان نوکیش مسیحی و در معرض آزار در وطن بودند – به کاستاریکا و پاناما اخراج کرده بود. گسترش این کمپین اخراج، باعث طرح دعاوی حقوقی از سوی مدافعان حقوق مهاجران شد که نسبت به چنین پروازهایی انتقاد کرده‌اند.

ایالات متحده طی چند دهه به ایرانیانی که از سرکوب در کشور خود می‌گریختند پناه داده بود. ایران یکی از بدترین کارنامه‌های حقوق بشری در جهان را دارد و فعالان حقوق زنان، مخالفان سیاسی، روزنامه‌نگاران و وکلا، اقلیت‌های مذهبی و اعضای جامعه ال‌جی‌بی‌تی‌کیو را تحت تعقیب قرار می‌دهد.

هویت ایرانیان اخراج‌شده و دلایل مهاجرت آنان به آمریکا فوراً روشن نشد. اما در چند سال اخیر شمار ایرانیانی که از مرز جنوبی ایالات متحده وارد شده و به‌طور غیرقانونی عبور می‌کنند، افزایش یافته است؛ بسیاری از آنان به دلیل ترس از آزار سیاسی و مذهبی در کشورشان درخواست پناهندگی داده‌اند.

ایالات متحده مدت‌ها در اخراج مهاجران به کشورهایی مانند ایران دچار مشکل بود؛ هم به دلیل نبود روابط دیپلماتیک منظم و هم به علت دشواری در تهیه اسناد مسافرتی به موقع. این وضعیت مقام‌های آمریکایی را ناچار می‌کرد یا مهاجران را برای مدت طولانی در بازداشت نگه دارند یا آنان را در خاک آمریکا آزاد کنند. در سال ۲۰۲۴، آمریکا کمی بیش از دو دوجین ایرانی را طی چند پرواز تجاری به کشورشان بازگرداند؛ رقمی که بالاترین میزان در سال‌های اخیر بود.

دو مقام ایرانی گفتند در میان اخراج‌شدگان، مردان و زنان و حتی چند زوج حضور دارند. برخی پس از ماه‌ها ماندن در مراکز بازداشت، داوطلبانه بازگشتند و برخی دیگر نه. به گفته آنان، تقریباً در تمام موارد یا درخواست‌های پناهندگی رد شده بود یا افراد هنوز در برابر قاضی برای رسیدگی به پرونده پناهندگی حاضر نشده بودند.

این اخراج، اقدامی نادر از همکاری میان ایالات متحده و دولت ایران محسوب می‌شود و نتیجه ماه‌ها گفت‌وگو میان دو کشور بوده است.

یکی از مقام‌ها گفت وزارت خارجه ایران بازگشت این افراد را هماهنگ کرده و به آنان تضمین داده شده که در امنیت خواهند بود و با مشکلی روبه‌رو نمی‌شوند. با این حال او افزود که بسیاری از اخراج‌شدگان ناامید و حتی برخی بیمناک هستند.

علاوه بر سرکوب سیاسی، ایران با بحرانی شدید در اقتصاد و انرژی دست‌وپنجه نرم می‌کند: سقوط ارزش پول ملی، تورم افسارگسیخته، بیکاری گسترده و قطعی‌های آب و برق. این وضعیت اقتصادی با بازگشت تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل – که از روز شنبه دوباره به اجرا گذاشته شد – باز هم وخیم‌تر خواهد شد.

فرناز فصیحی و حامد آل‌عزیز / نیویورک تایمز / ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۵