دو سال پس از آغاز جنگ: کشتار در غزه ادامه دارد، دومین روز مذاکرات در مصر

در دومین سالگرد جنگ، حملات مرگبار اسرائیل در سراسر نوار غزه ادامه یافت؛ هم‌زمان، هیئت‌های اسرائیل و حماس در شرم‌الشیخِ مصر گفت‌وگوهای غیرمستقیم بر پایه طرح آمریکا را از سر گرفتند. بن‌بست‌های اصلی: آتش‌بس پایدار، آزادی اسرا، خروج نیروها و سازوکار بازسازی.

در حالی‌که جنگ غزه وارد سومین سال خود شده است، گزارش‌ها از تداوم حملات مرگبار در سراسر نوار غزه حکایت دارد. وزارت بهداشت غزه می‌گوید از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون دست‌کم ۶۷,۱۷۳ نفر کشته و ۱۶۹,۷۸۰ نفر زخمی شده‌اند؛ از جمله ۲۰,۱۷۹ کودک. هم‌زمان نخستین روز گفت‌وگوهای غیرمستقیم میان هیئت‌های اسرائیل و حماس در شرم‌الشیخ با توصیف «مثبت» پایان یافت و قرار است امروز ادامه یابد. هدف این رایزنی‌ها، پیشبرد نقشه راه اعلام‌شده از سوی کاخ سفید برای توقف جنگ، تبادل اسرا و تسهیل ورود کمک‌هاست.

در میدان، سطحی از «کاهش نسبی» شدت بمباران گزارش شده اما آتش‌بس برقرار نیست. تنها در ۲۴ ساعت گذشته، حداقل هشت تن در نقاط مختلف غزه کشته شدند؛ از جمله سه زن در حمله‌های پیاپی هوایی و یک کودک در خان‌یونس. گزارش‌ها از به‌کارگیری «ربات‌های انفجاری» در تخریب محله‌های مسکونی حکایت دارد و منابع امدادی می‌گویند حتی در صورت توقف جنگ، بسیارى از آوارگان جایی برای بازگشت نخواهند یافت.

بحران انسانی به مرزهای تازه‌ای رسیده است. یونیسف اعلام کرد چهار مأموریت برای انتقال انکوباتورهای نوزادان از بیمارستان تخلیه‌شده در شمال غزه رد شده و کمبود تجهیزات حیاتی، بیمارستان‌های جنوبی را فلج کرده است؛ تا جایی که «سه نوزاد و سه مادر با یک منبع اکسیژن» در یک تخت جابه‌جا می‌شوند. جمعیت هلال‌احمر فلسطین نیز از کشته شدن ۲۹ نفر از کارکنانش در حین انجام مأموریت خبر داده و می‌گوید تیم‌هایش «به‌طور مستقیم هدف قرار گرفته‌اند». هم‌زمان داده‌های تازه از قحطی تحمیلی و جهش کم‌سابقه قیمت غذا حکایت دارد؛ بنا به گزارش یک نهاد امدادی، بهای برخی اقلام ده‌ها برابر پیش از جنگ شده و «میوه و سبزی تازه» به «گنج نایاب» بدل شده است.

در صحنه منطقه‌ای و بین‌المللی، تنش‌های فرامرزی ادامه دارد. ارتش اسرائیل از رهگیری پهپادها در حوالی ایلات خبر داد. در لبنان، حملات تازه اسرائیل دست‌کم دو کشته و یک زخمی برجا گذاشت؛ بیروت این حملات را نقض آتش‌بس نوامبر ۲۰۲۴ می‌داند. در کرانه باختری، یورش‌های شبانه و بازداشت‌ها شدت گرفت و منابع محلی از زخمی شدن یک کودک ۱۲ ساله خبر دادند. در جبهه افکار عمومی، تظاهرات و کارزارهای اعتراضی از اندونزی تا داخل اسرائیل جریان دارد؛ گروه‌هایی از خانواده‌های اسرا و سربازان مقابل منازل وزیران کابینه تجمع کردند و پایان جنگ و آزادی گروگان‌ها را خواستار شدند.

در مسیر دیپلماسی، دو کانون فشار و امید توأمان دیده می‌شود. قطر تأکید کرد اسرائیل بنا بر طرح ارائه‌شده باید «هم‌اکنون» عملیات نظامی را متوقف می‌کرد و افزود سرنوشت غزه باید «در دست فلسطینیان» بماند. دبیرکل سازمان ملل نیز دومین سالگرد جنگ را با فراخوانی برای «آتش‌بس دائمی و فرآیند سیاسی معتبر» علامت‌گذاری کرد. هم‌زمان، برخی تحلیلگران نسبت به «ابهام‌های کلیدی» هشدار می‌دهند: از ماهیت و مأموریت هرگونه «نیروهای تثبیت بین‌المللی» خارج از چارچوب سازمان ملل، تا ضمانت‌های عملی برای خروج نیروهای اسرائیلی، سازوکار نظارت بر بازسازی، و چگونگی تبادل همه اسرا—از زنده تا پیکرهای دفن‌شده در میدان نبرد.

موضع‌ها در دو سوی میز نیز فاصله‌هایی جدی دارد. حماس در قاهره بر ۶ خواست اصلی تأکید کرده است: آتش‌بس دائم و فراگیر، خروج کامل نیروهای اسرائیلی، ورود بدون قید و شرط کمک‌ها، بازگشت آوارگان، آغاز فوری بازسازی تحت مدیریت یک هیئت تکنوکرات فلسطینی و تبادل عادلانه اسرا. در مقابل، خلع سلاح حماس همچنان از سخت‌ترین گره‌هاست؛ مطالبه‌ای که این گروه آن را به «پایان اشغال و تحقق راه‌حل سیاسی» گره می‌زند. تحلیلگران اسرائیلی نیز می‌گویند بدون فشار قاطع واشنگتن، «حرکت معناداری» در مسیر راه‌حل پایدار رخ نخواهد داد.

در افکار عمومی جهانی، انزوای دیپلماتیک اسرائیل پررنگ‌تر شده است؛ از خروج گسترده نمایندگان در مجمع عمومی سازمان ملل تا افت حمایت افکار عمومی در برخی کشورهای غربی. در همین حال، تل‌آویو قرارداد تبلیغاتی تازه‌ای در آمریکا برای اثرگذاری بر گفتمان آنلاین نسل جوان امضا کرده است—نشانه‌ای از انتقال بخشی از جنگ به میدان روایت‌ها.

در یک جمع‌بندی کوتاه از وضعیت میدانیِ امروز: دست‌کم هفت غیرنظامی در نزدیکی مراکز توزیع کمک در جنوب غزه زخمی شدند؛ دست‌کم ۱۰۴ کشته از جمعه تاکنون ثبت شده است؛ فعالان کاروان دریایی جهانی «صمود» همچنان خبرسازند و شماری از آنان پس از آزادی، از بدرفتاری در بازداشت اسرائیل گفته‌اند؛ و در داخل غزه، خانواده‌هایی که دو سالِ بی‌خانه‌گی و سوگواری را پشت سر گذاشته‌اند، چشم به قاهره دوخته‌اند؛ به امید آن‌که این بار، گفت‌وگوها به «توقف واقعی جنگ» برسد، نه یک مکث کوتاه میان دور بعدی ویرانی.