اقتصاد در شرایط انفعال و روزمرگی

آیا این کوشش سراسری ایرانیان به جای خوبی می‌رسد؟ واقعیت تلخ این است که چنین نیست و ایرانیان با همه تلاش خود سال‌به‌سال از نظر رشد اقتصادی درجا می‌زنند و نه‌تنها بر ثروت و درآمد ملی افزوده نمی‌شود بلکه پسرفت نیز داریم. در همین‌باره می‌توان به خبر ناراحت‌کننده بانک جهانی نگاه کرد.

بانک جهانی پیش‌بینی کرد‌ه است که اقتصاد ایران در سال‌جاری رشد منفی ۷/‏۱‌درصدی مواجه شود و در سال آینده به رکودی عمیق‌تر به میزان ۸/‏۲‌درصد منفی برسد. این در حالی است که همین نهاد در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرد که در سال۲۰۲۶ اقتصاد تمامی کشور‌های خاورمیانه به‌غیر از جمهوری‌اسلامی ایران رشد مثبت خواهند کرد.

این رخداد از یک‌سو به رشد شمار فقیران ایرانی منجر می‌شود که لشکر فقرا را انبوه‌تر می‌کند و از سوی دیگر باعث ضعیف‌تر شدن قدرت چانه‌زنی جمهوری اسلامی در برابر حتی همسایه‌ها می‌شود.

همانطور که مدیران سیاسی-اقتصادی نهادهای حکومتی بارها و بارها گفته‌اند کشورهای در حال تنش با ایران به دنبال این هستند که اقتصاد ایران کوچک و کوچک‌تر شده و شهروندان ایرانی به نارضایتی عمیق برسند. مساله مهم اما این است که چرا ایرانیان به جایی رسیده‌اند که هر سال باید به سفره کوچک‌تر بسنده کنند؟

گروه‌ها، حزب‌ها و شخصیت‌های سیاسی که به هسته اصلی قدرت سنجاق شده‌اند در پاسخ به این پرسش به سوءتدبیر مدیریت اقتصادی اشاره کرده و می‌خواهند باور مردم هم همین باشد. از سوی دیگر اقتصاددانان و سیاست‌ورزانی که در حاشیه قدرت هستند می‌گویند پیامدهای تحریم آمریکایی که با روی کارآمدن دونالد ترامپ سختگیرانه‌تر شده، دلیل اصلی اقتصاد ناتوان‌تر شده این سرزمین است.

حالا چه چشم‌اندازی پیش‌روی مردم است؟ اگر آنطور که هسته اصلی قدرت باور دارد دلیل ناکامیابی اقتصاد، مدیریت اجرایی است باید دست‌کم نزدیک سه سال دیگر منتظر باشیم تا گروه دیگری مدیریت اجرایی را در دست گیرد. اگر هم دلیل ناتوان شدن اقتصاد ایران تحریم‌های اقتصادی است که باید برای بیرون کشیدن شهروندان از بدترین روزها کاری کرد. دست روی دست گذاشتن برای مردم آب و نان نمی‌شود.