حذف نام مروان برغوثی از فهرست مبادله زندانیان

منابع آگاه به میدل ایست‌آی گفته‌اند دفتر نخست‌وزیری اسرائیل در آخرین لحظات، نام مروان برغوثی، از برجسته‌ترین چهره‌های سیاسی فلسطین، را از فهرست مبادله زندانیان حذف کرده است؛ اقدامی که می‌تواند اجرای توافق آتش‌بس تازه در غزه را با خطر شکست روبه‌رو کند.

به گفته منبعی نزدیک به خانواده برغوثی، شب گذشته میانجی‌ها – از جمله نماینده ویژه آمریکا، استیو ویتکاف – فهرست نهایی زندانیانی را که قرار بود در چارچوب توافق با حماس آزاد شوند، تأیید کردند و نام مروان برغوثی نیز در آن وجود داشت. با این حال، صبح امروز سخنگوی دولت اسرائیل اعلام کرد:
«در حال حاضر، او بخشی از فهرست آزادی نیست.»

منبع مذکور گفته است حذف نام او به‌صورت یک‌جانبه و مستقیم از سوی دفتر بنیامین نتانیاهو انجام شده است. علاوه بر برغوثی، نام چند چهره‌ی دیگر از فهرست مبادله حذف شده‌اند، از جمله احمد سعدات، دبیرکل جبهه خلق برای آزادی فلسطین، حسن سلامه از فرماندهان حماس، و عبدالله برغوثی، یکی از رهبران این جنبش که با مروان نسبت خانوادگی ندارد.

فشار میانجی‌ها و اعتراض حماس

به گزارش منابع میدل ایست‌آی، حذف این نام‌ها می‌تواند موجب تعویق یا حتی فروپاشی توافق شود. هم‌اکنون تلاش‌هایی از سوی میانجی‌ها برای بازگرداندن نام برغوثی به فهرست در جریان است. همسر برغوثی همچنان در قاهره مانده و در حال رایزنی با مقامات مصری و قطری برای اطمینان از آزادی همسرش است.

یکی از مقامات حماس به شبکه الجزیره گفت:
«میانجی‌ها هنوز مشغول کار برای رسیدن به توافق بر سر فهرست زندانیان هستند. ما گفت‌وگویی ملی با دیگر گروه‌های فلسطینی خواهیم داشت تا موضع خود را در برابر واکنش اسرائیل هماهنگ کنیم.»

طبق توافق آتش‌بس امضا شده میان اسرائیل و حماس، قرار است ۴۸ گروگان اسرائیلی در برابر آزادی ۲۰۰۰ زندانی فلسطینی مبادله شوند؛ از این میان، ۱۷۰۰ نفر زن، مرد و کودک هستند که بدون اتهام از غزه بازداشت و به زندان‌های اسرائیل منتقل شده‌اند.

شخصیتی محبوب و خط قرمز راست افراطی اسرائیل

مروان برغوثی، از رهبران جنبش فتح و از چهره‌های کلیدی انتفاضه دوم، از سال ۲۰۰۴ در زندان به‌سر می‌برد و از آغاز حمله اسرائیل به غزه در اکتبر ۲۰۲۳ در حبس انفرادی نگه داشته شده است. او به‌رغم وابستگی‌اش به فتح، در میان عموم فلسطینیان چهره‌ای وحدت‌بخش تلقی می‌شود. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که اگر انتخابات آزاد برگزار شود، او بخت اصلی برای پیروزی در ریاست تشکیلات خودگردان فلسطین خواهد بود.

با این حال، آزادی او «خط قرمز» ایتامار بن‌گویر، وزیر امنیت داخلی دولت راست‌گرای اسرائیل، محسوب می‌شود. بن‌گویر تهدید کرده که اگر نام برغوثی در فهرست باقی بماند، حزب او از ائتلاف حاکم خارج خواهد شد و در نتیجه دولت نتانیاهو سقوط می‌کند.

در ماه اوت گذشته، بن‌گویر با حضور در زندان و در برابر دوربین‌ها، برغوثی را تهدید کرد و گفت:
«هرکس با مردم اسرائیل دربیفتد، هرکس زنان و کودکان ما را بکشد، نابود خواهد شد.»
در این ویدیو، برغوثی که پس از سال‌ها نخستین‌بار دیده می‌شد، لاغر و فرسوده به نظر می‌رسید.

تلاش‌های ناکام برای آزادی

پیش‌تر گزارش شده بود که قطر و مصر، همراه با نمایندگان حماس، از ماه‌ها قبل برای گنجاندن نام برغوثی در هر توافق احتمالی آتش‌بس تلاش می‌کردند. گفته می‌شود که شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، و ژنرال حسن محمود رشاد، رئیس سازمان اطلاعات مصر، شخصاً در این روند مداخله کرده بودند.

اما منابع نزدیک به تشکیلات خودگردان فلسطین به میدل ایست‌آی گفته‌اند که برخی مقام‌های ارشد فتح ترجیح می‌دهند او آزاد نشود، زیرا محبوبیت گسترده‌اش می‌تواند موقعیت محمود عباس، رئیس تشکیلات را تضعیف کند.

اکنون حذف نام او در واپسین لحظات، بر فضای شکننده‌ی مذاکرات سایه افکنده است. یک منبع نزدیک به میانجی‌ها گفته است:
«این تصمیم ممکن است همه چیز را به خطر بیندازد. آزادی برغوثی نه فقط خواسته حماس بلکه مطالبه‌ای ملی برای بسیاری از فلسطینی‌هاست.»

میدل ایست آی می‌نویسد: به‌رغم امید به اجرای توافق، به نظر می‌رسد سرنوشت مروان برغوثی به آزمونی تعیین‌کننده برای دوام آتش‌بس و صداقت اسرائیل در اجرای تعهداتش بدل شده است.