مجوز عملیات مخفی سیا در ونزوئلا صادر شد

به گفته مقامات آمریکایی، دولت دونالد ترامپ به‌طور مخفیانه به سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) اجازه داده است تا عملیات مخفیانه‌ای در ونزوئلا انجام دهد. این اقدام بخشی از کارزار فزاینده علیه نیکولاس مادورو، رهبر اقتدارگرای این کشور، است.

این مجوز جدیدترین گام در کارزار فشار فزاینده دولت ترامپ علیه ونزوئلا محسوب می‌شود. هفته‌هاست که ارتش آمریکا قایق‌هایی را در سواحل ونزوئلا هدف قرار داده که ادعا می‌شود در حال حمل مواد مخدر هستند و در این عملیات‌ها ۲۷ نفر کشته شده‌اند. مقامات آمریکایی به‌طور خصوصی اعلام کرده‌اند که هدف نهایی، برکناری مادورو از قدرت است.

این مجوز جدید به سیا اجازه می‌دهد تا عملیات مرگبار در ونزوئلا انجام دهد و مجموعه‌ای از اقدامات را در منطقه کارائیب به اجرا درآورد. سیا می‌تواند به‌صورت یک‌جانبه یا در کنار عملیات نظامی گسترده‌تر، علیه مادورو یا دولت او اقدام مخفیانه انجام دهد. هنوز مشخص نیست که آیا سیا برنامه‌ای برای عملیات در ونزوئلا دارد یا این مجوزها صرفاً برای شرایط اضطراری در نظر گرفته شده‌اند.

این تحول در حالی رخ می‌دهد که ارتش آمریکا در حال برنامه‌ریزی برای تشدید احتمالی اقدامات خود است و گزینه‌هایی را برای بررسی رئیس‌جمهور ترامپ آماده کرده است، از جمله حملات نظامی در داخل خاک ونزوئلا.

مقیاس افزایش حضور نظامی در منطقه قابل توجه است: در حال حاضر ۱۰,۰۰۰ نیروی نظامی آمریکایی در منطقه حضور دارند که اکثر آن‌ها در پایگاه‌های پورتوریکو مستقر هستند، اما گروهی از تفنگداران دریایی نیز در کشتی‌های تهاجمی آبی‌خاکی حضور دارند. نیروی دریایی آمریکا در مجموع هشت ناو جنگی و یک زیردریایی در کارائیب دارد.

این مجوزهای جدید، که در اصطلاح اطلاعاتی به‌عنوان «یافته رئیس‌جمهوری» شناخته می‌شوند، توسط چندین مقام آمریکایی که به شرط ناشناس ماندن درباره این سند فوق‌محرمانه صحبت کردند، توصیف شده‌اند.

طراحان استراتژی دولت ترامپ در قبال ونزوئلا

ترامپ در ماه جاری دستور توقف مذاکرات دیپلماتیک با دولت مادورو را صادر کرد، زیرا از عدم پذیرش خواسته‌های آمریکا برای کناره‌گیری داوطلبانه مادورو از قدرت و اصرار مقامات ونزوئلا بر عدم دخالت در قاچاق مواد مخدر، ناامید شده بود.

سیا از مدت‌ها پیش مجوز همکاری با دولت‌های آمریکای لاتین در زمینه مسائل امنیتی و تبادل اطلاعات را داشته است. این همکاری‌ها به سیا اجازه داده تا با مقامات مکزیکی برای هدف قرار دادن کارتل‌های مواد مخدر همکاری کند. اما این مجوزها به سیا اجازه انجام عملیات مرگبار مستقیم را نمی‌دادند.

استراتژی دولت ترامپ در قبال ونزوئلا، که توسط مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، و با کمک جان رتکلیف، رئیس سیا، طراحی شده، با هدف برکناری مادورو از قدرت است.

رتکلیف درباره اقدامات آژانس خود در ونزوئلا اطلاعات کمی ارائه کرده است، اما وعده داده که سیا تحت رهبری او تهاجمی‌تر عمل خواهد کرد. او در جلسه تأیید خود در کنگره اعلام کرد که سیا را به سمتی هدایت خواهد کرد که کمتر از ریسک دوری کند و در صورت دستور رئیس‌جمهور، آماده انجام عملیات مخفیانه باشد و «به جاهایی برود که هیچ‌کس دیگری نمی‌تواند برود و کارهایی انجام دهد که هیچ‌کس دیگری نمی‌تواند انجام دهد».

کاخ سفید و سیا از اظهارنظر در این باره خودداری کردند.

مارکو روبیو مادورو را «نامشروع» خوانده است

ایالات متحده ۵۰ میلیون دلار برای اطلاعاتی که منجر به دستگیری و محکومیت مادورو به اتهام قاچاق مواد مخدر در آمریکا شود، پیشنهاد داده است.

مارکو روبیو، که همچنین به‌عنوان مشاور امنیت ملی ترامپ فعالیت می‌کند، مادورو را «نامشروع» خوانده و دولت ترامپ او را «نارکوتروریست» توصیف کرده است.

مادورو مانع از به قدرت رسیدن دولتی شد که سال گذشته به‌صورت دموکراتیک انتخاب شده بود. اما اتهامات دولت ترامپ مبنی بر اینکه او از تجارت مواد مخدر سود می‌برد و کشورش تولیدکننده عمده مواد مخدر برای آمریکا است، مورد بحث و مناقشه بوده است.

دولت آمریکا در اسناد قانونی ادعا کرده که مادورو یک گروه جنایتکار به نام «ترن د آرگوا» را کنترل می‌کند. اما ارزیابی سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا این نتیجه‌گیری را رد می‌کند.

در حالی که دولت ترامپ به‌طور علنی توجیهات قانونی نسبتاً محدودی برای کارزار خود ارائه کرده، ترامپ به کنگره اعلام کرده که ایالات متحده در یک درگیری مسلحانه با کارتل‌های مواد مخدر، که به‌عنوان سازمان‌های تروریستی تلقی می‌شوند، قرار دارد. در اطلاعیه‌ای که اواخر ماه گذشته به کنگره ارائه شد، دولت ترامپ اعلام کرد که کارتل‌های قاچاق مواد مخدر «گروه‌های مسلح غیر‌دولتی» هستند که اقداماتشان «حمله مسلحانه علیه ایالات متحده» محسوب می‌شود.

یافته‌های کاخ سفید که مجوز عملیات مخفی را صادر می‌کنند، اسرار کاملاً محافظت‌شده‌ای هستند. این مجوزها اغلب از دولتی به دولت دیگر تمدید می‌شوند و متن دقیق آن‌ها به‌ندرت علنی می‌شود. این یافته‌ها یکی از بارزترین کاربردهای قدرت اجرایی هستند.

اعضای منتخب کنگره درباره این مجوزها مطلع می‌شوند، اما نمایندگان نمی‌توانند آن‌ها را علنی کنند و نظارت بر اقدامات مخفی احتمالی دشوار است.

در حالی که عملیات نظامی آمریکا، مانند حملات علیه قایق‌هایی که ادعا می‌شود از خاک ونزوئلا مواد مخدر حمل می‌کنند، معمولاً علنی می‌شوند، اقدامات مخفی سیا معمولاً محرمانه باقی می‌مانند. با این حال، برخی از این اقدامات، مانند عملیات سیا که در آن نیروهای ویژه نیروی دریایی اسامه بن لادن را در سال ۲۰۱۱ کشتند، به‌سرعت علنی شدند.

سابقه فعالیت‌های مخفیانه سیا

سیا سال‌هاست که فعالیت‌های خود در زمینه مبارزه با مواد مخدر را افزایش داده است. جینا هاسپل، دومین رئیس سیا در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ، منابع بیشتری را به شکار مواد مخدر در مکزیک و آمریکای لاتین اختصاص داد. تحت مدیریت ویلیام جی. برنز، رئیس سیا در دولت بایدن، این آژانس شروع به پرواز درآوردن پهپادها بر فراز مکزیک برای شکار آزمایشگاه‌های فنتانیل کرد، عملیاتی که رتکلیف آن را گسترش داد.

این یافته مخفیانه تا حدی تکامل طبیعی این تلاش‌های ضد مواد مخدر است. اما تاریخچه اقدامات مخفی سیا در آمریکای لاتین و کارائیب، در بهترین حالت، پر از فراز و نشیب بوده است.

در سال ۱۹۵۴، سیا کودتایی را ترتیب داد که رئیس‌جمهور گواتمالا، یاکوبو آربنز، را سرنگون کرد و دهه‌ها بی‌ثباتی را به دنبال داشت. تهاجم خلیج خوک‌ها در کوبا در سال ۱۹۶۱، که با حمایت سیا انجام شد، به فاجعه ختم شد و این آژانس بارها برای ترور فیدل کاسترو تلاش کرد. در همان سال، سیا به مخالفانی که رافائل لئونیداس تروخیو مولینا، رهبر اقتدارگرای جمهوری دومینیکن، را ترور کردند، سلاح ارائه داد.

این آژانس همچنین در کودتای سال ۱۹۶۴ در برزیل، مرگ چه گوارا و دیگر توطئه‌ها در بولیوی، کودتای سال ۱۹۷۳ در شیلی، و مبارزه با کنتراها علیه دولت چپ‌گرای ساندینیستا در نیکاراگوئه در دهه ۱۹۸۰ نقش داشت.

جولیان ای. بارنز و تایلر پیجر / نیویورک تایمز / ۱۵ اکتبر ۲۰۲۵