نخست مارکس بود که در ارزشْ یک رابطه‌ی اجتماعیِ ویژه و برخاسته از شرایط معین تاریخی را برشناخت و به این ترتیب به تشخیص تمایز بین دو جنبه‌ی کار تولیدکننده‌ی کالا نائل شد: کار مشخص فردی و کار بی‌تمایز اجتماعی؛ و به میانجی این تمایز بود که او نخست توانست معمای پول را با افکندن پرتو درخشان چراغی روشنایی‌بخش بر آن، حل کند. نتایجی را که واکاوی اسمیتی به آن‌ها دست یافت، جمع‌بندی کنیم. آن‌ها مُعرف نکاتی به شرح زیرند: Continue reading →

درست چهار سال پیش متنی نوشتم با عنوان «جامعۀ بحران» و در آن شرح دادم «بحران» به سرشت جامعۀ ایران تبدیل شده است. در واقع حرفم این بود که جامعۀ ایران «دچار» بحران نیست، بلکه «خود بحران» است. دلیل این Continue reading →

جان لنون در یکی از جاودانه ترین ترانه هایش از مخاطبش می خواهد جهانی را تصور کند که تصور کردنش دشوار است! رویاهای جهانی انسانی و بس زیبا که در آن از فقر و جنگ و رقابت و ویرانی و استبداد خبری نیست و انسان دشمن انسان نیست. رویاهایی عمیقا انسانی اما دور از انتظار که تصور کردنش نیز دشوار است. اما گویا تصور کردن ابعاد سیاهی ها حد و مرزی در جهان امروز ندارد. یکی از این نمونه ها جهنمی Continue reading →

جز درمورد این ملاقات های گاه به گاه، همه روزهایش در فضایی تنگ با تنهایی، کتاب ها و خاطراتش سپری می شود. تنها امیدش به این است که آخرین فرجام خواهی علیه استرداد به آمریکا و محکومیت به حبس ابد در آنجا، Continue reading →

کتاب سوسیال دموکراسی چیست؟ تاریخچه ای است از مسائل نظری، سیاسی و عملی حزب سوسیال دموکرات کارگری سوئد از آغاز تا به امروز. این کتاب در اواخر سال ۱۳۹۸ (۲۰۱۹ میلادی) در سوئد انتشار یافت. آنه – ماری Continue reading →

فیلم نفرین فاخته The Cuckoo’s Curse محصول کشور آلمان و اسپانیا در ژانر ترسناک و درام می‌باشد که به کارگردانی Mar Targarona در سال ۲۰۲۳ ساخته شده است. در فیلم بازیگرانی چون Belén Cuesta، Hildegard Schroedter، Jorge Suquet، به ایفای نقش پرداخته‌اند. در این فیلم دو زوج، مارک و آنا از اسپانیا، و هانس و اولگا از آلمان، برای تعطیلات خانه‌هایشان را با هم عوض می‌کنند. اما متوجه می‌شوند که Continue reading →

زنان نقاش در دهۀ ۵۰ شاید بتوان ویژگی شاخص فضای فرهنگی دهۀ ۵۰ را رویارویی و آشنایی با فرهنگ و هنر غربی دانست. در این دهه بود که بسیاری از فارغ­‌التحصیلان دانشگاه­‌ها برای ادامۀ تحصیل به غرب رفتند و مدرنیسم غربی را در ابعاد و وجوه مختلف به ایران آوردند. آن‌ها در دانشگاه­‌ها مشغول به تدریش شدند و شاگردان­شان این مدرنیسم را گسترش دادند. گرچه تعداد کمی از هنرمندان این دوران بودند که Continue reading →

«اصولاً از زمانی که در بانک شاهی بودم تا روزی که در سازمان برنامه شروع به کار کردم بیش از سی سال بر فکر برنامه‌ریزی برای اصلاح وضع اقتصادی و اجتماعیِ ایران تأکید می‌کردم، چون معتقد بودم که کشوری مانند ایران، با امکانات مالی و نیروی انسانیِ محدود و احتیاجات نامحدود، باید دارای برنامه باشد. استدلال می‌کردم که مملکتی مانند ایران، با خصوصیاتی که به آن اشاره کردم، قادر نیست در ظرف مدت Continue reading →

این مقاله تاریخ و نقش سیستم فرانک سی اف ای را به عنوان ساختار امپراتوری استعماری که هنوز در آفریقا باقی مانده است، تحلیل می کند. ما نشان داده ایم که سیستم فرانک سی اف ای یک نوع ویژه ای از امپریالیسم را در بر Continue reading →

عمليات اخير امريكا عليه مواضع «حشد شعبی» عراق و گروه‌های نيابتی ايران در سوريه، باب مجادلات جدیدی را در داخل محافل ایرانی، خصوصا میان طرفداران رژیم از یک سو و نخبگان معترض سیاسی از سوی دیگر برسر جزئیات و Continue reading →

آیا یک شخصیت تاریخی به نام محمد، آنگونه که قصه‌های اسلامی می‌گویند، وجود داشت؟ من با قاطعیت می‌گویم «نه» وجود نداشت! در این باره چند سال پیش هم دوست و همکارم مزدک بامدادان و هم خودِ من مطالب بسیاری نوشتیم که می‌توانید در همین سایت کندوکاو مطالعه کنید. Continue reading →

لیبرالیسم یکی از مکتب های مهم اندیشه ورزی در پهنه ی فلسفه، فرهنگ، اقتصاد، سیاست و دولتمداری در جهان امروز به شمار می رود. این مکتب در یک روند پرفراز و فرود در غرب بالید و به دیدمانی تاثیر گذار بر زندگی و تاریخ فرازپویی جامعه ی انسانی تبدیل شد. Continue reading →

مقدمه مجمع‌الجزایر گولاگ، اثر بزرگ و ماندگار الکساندر سولژنیتسین، ۵۰ ساله شد. این کتاب که روایت تلخ و هولناکی از زندگی در اردوگاه‌های کار اجباری شوروی ا‌ست، اولین بار در دسامبر ۱۹۷۳ به زبان روسی در پاریس Continue reading →

گفت‌وگوی پرزیدنت پوتین با تاکر کارلسون، مجری آمریکایی، حس حسادت‌ورزی هر روزنامه‌نگاری را تحریک می‌کند. اولین گفت‌وگوی مهم با رئیس جمهوری روسیه پس از تصمیم برای حمله به اوکراین. آنهایی که می‌گفتند او نباید با Continue reading →

همه دیده‌اند جلوی سر در اصلی دانشگاه تهران در خیابان انقلاب، دادزن‌ها بلند و رسا فروش انواع مقالات علمی و پایان‌نامه و پروپوزال و تحقیق را فریاد می‌کشند و دیوارهای خیابان انقلاب پر شده است از شماره‌تلفن‌هایی که در ازای پول، برای دانشجویان مقاله علمی چاپ می‌کنند و پایان‌نامه می‌نویسند. با تقی آزادارمکی، استاد‌تمام جامعه‌شناسی دانشگاه تهران که خود روزگاری رئیس دانشکده علوم اجتماعی این Continue reading →

کار محور مقاومتی ها بدانجا می‌کشد که دیکتاتورهای ضدامپریالیست را می‌ستایند و دیگران را به بهانه ضدیت اینگونه نظام‌ها با تنها امپریالیسم بد در جهان، از مبارزه با این دیکتاتوری منع می‌کنند. گویا این دیکتاتورها نیستند که اجازه آزادی کارگران و زحمتکشان را برای ایجاد سازمان‌های صنفی و طبقاتی از آنها سلب کرده‌اند، آنها را استثمار نکرده‌اند، انواع ستم‌های طبقاتی، جنسیتی ، قومی و …. را روا نداشته‌اند. گویا این Continue reading →