جمهوری اسلامی در تلاش برای آرام کردن نگرانی‌های هسته‌ای است؛ «پیام آشتی جویانه» ظریف در داووس

جمهوری اسلامی روز چهارشنبه در داووس پیامی آشتی‌جویانه به رهبران غربی فرستاد؛ محمدجواد ظریف معاون راهبردی پزشکیان؛ ضمن رد سیاست ساخت سلاح هسته‌ای توسط جمهوری اسلامی، پیشنهاد گفتگو درباره فرصت‌ها را ارائه کرد. این پیام چند روز پس از آن مطرح می‌شود که بزرگ‌ترین دشمن ایران یعنی دونالد ترامپ بار دیگر عهده‌دار مقام ریاست‌جمهوری در آمریکا شده است. اظهارات محمدجواد ظریف، همزمان بود با هشدار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر اینکه تهران در حال «فشردن پدال گاز» در غنی‌سازی اورانیوم تا سطحی نزدیک به درجه تسلیحاتی است.

به گزارش رویترز رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، خواستار دیپلماسی میان ایران و ترامپ شد. ترامپ در دوره اول خود، آمریکا را از توافق هسته‌ای خارج کرد؛ توافقی که محدودیت‌های شدید بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران اعمال می‌کرد.

گروسی در حاشیه نشست سالانه مجمع جهانی اقتصاد در پاسخ به اینکه آیا گفتگو میان تهران و ترامپ در حال حاضر چقدر حیاتی است، گفت: «کاملاً ضروری است. بدون گفتگوی آن‌ها هیچ پیشرفتی در کار نخواهد بود.»

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، هم گفت ایران باید برای بهبود روابط با کشورهای خاورمیانه و ایالات متحده قدم اول را بردارد و روشن کند در پی ساخت سلاح هسته‌ای نیست.

اظهارات ظریف ظاهراً با هدف کاهش این نگرانی‌ها مطرح شد، در حالی که بیم آن می‌رود خاورمیانه با بازگشت ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده که در دوره اول خود تهران را «دشمن درجه یک» سیاست خارجی‌اش خوانده بود، بار دیگر به سمت جنگ کشیده شود.

ظریف ساخت سلاح هسته ای توسط ایران را تکذیب کرد و تلویحاً از گفتگو برای بهبود رابطه ایران با منتقدان غربی استقبال نمود.

او در پنلی گفت: «همیشه امید هست که مردم منطق را برگزینند. امیدوارم این ترامپِ دوره دوم جدی‌تر، متمرکزتر و واقع‌بینانه‌تر باشد.» ظریف افزود جمهوری اسلامی تهدیدی برای امنیت جهان نیست.

او گفت: «اکنون برای ما زمان پیشروی است. ما سال‌هاست دنیا را از چشم تهدید می‌بینیم، به‌خاطر تاریخ‌مان. حالا دیگر… هیچ‌کس ایران را جایی راحت برای تحقق خواسته‌هایش نمی‌بیند. پس ما می‌توانیم بر اساس فرصت جلو برویم نه تهدید. پس بیا‌ید دربارهٔ آن حرف بزنیم.»

مقام‌های ایرانی، عرب و غربی، پیش‌تر به رویترز گفته بودند اصلی‌ترین نگرانی تهران این است که ترامپ ممکن است اسرائیل را برای حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران تشویق کند و فشار حداکثری را با تحریم‌های نفتی بیشتر بازگرداند.

ترامپ طی نطقی در اکتبر در جریان انتخابات گفت علاقه‌ای به جنگ با ایران ندارد، اما او همچنین در واکنش به حمله موشکی ایران به اسرائیل در ۱ اکتبر گفت: اسرائیل باید «ابتدا تأسیسات هسته‌ای ایران را بزند و بعداً به بقیه‌اش فکر کند»

گروسی ماه گذشته گفت ایران به آژانس اعلام کرده قصد دارد «با شتابی چشمگیر» غنی‌سازی اورانیوم تا غنای ۶۰ درصد را که سطحی نزدیک به حدود ۹۰ درصد مورد نیاز برای ساخت جنگ‌افزار هسته‌ای گسترش دهد.

قدرت‌های غربی این اقدام را «شدیداً تنش‌آفرین» خوانده و گفته‌اند هیچ توجیه غیرنظامی برای غنی‌سازی تا آن سطح وجود ندارد و هیچ کشوری تاکنون بدون ساخت سلاح هسته‌ای تا چنین غلظتی غنی سازی نکرده است. تهران می‌گوید برنامه‌اش کاملاً صلح‌آمیز است و حق دارد هر سطح از غنی‌سازی را که بخواهد داشته باشد.

گروسی روز چهارشنبه در نشست داووس گفت ایران پیش از این «حدود هفت کیلوگرم در ماه (اورانیوم با غنای تا ۶۰ درصد) تولید می‌کرد اما حالا بالای ۳۰ کیلوگرم یا بیشتر تولید می کند. به گفته وی این نشانگر شتاب است. آن‌ها پدال گاز را فشار می‌دهند.»

طبق شاخص آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، حدود ۴۲ کیلوگرم اورانیوم ۶۰درصدی از نظر تئوریک، اگر بیشتر غنی شود، برای یک بمب هسته‌ای کافی است. گروسی گفت ایران فعلاً حدود ۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای تا ۶۰ درصد دارد.

گروسی افزود اگرچه نصب و راه‌اندازی سانتریفیوژهای بیشتر ـ دستگاه‌های غنی‌سازی ـ زمان‌بر است، اما اکنون فرایند شتاب آغاز شده است و «از حالا شاهد افزایش‌های مستمر خواهیم بود».

او همچنین احتمال شکل‌گیری توافق هسته‌ای جدیدی را مطرح کرد: «از اظهارات اولیه رئیس‌جمهور ترامپ و برخی دیگر در دولت جدید می‌توان برداشت کرد تمایلی برای گفتگو و شاید رسیدن به شکلی از توافق وجود دارد.»