کرانه باختری، جنگ جدیدی آغاز شده است

در حالی که در نوار غزه طبق توافق آتش‌بس، اسلحه‌ها خاموش مانده، اوضاع در کرانهٔ باختری وخیم‌تر می‌شود. در شمال این منطقهٔ تحت اشغال اسرائیل که حدود سه میلیون فلسطینی زندگی می‌کنند، نبردهای شدیدی رخ داده که دست‌کم ده کشته و ده‌ها زخمی برجای گذاشته است. به‌محض آغاز رسمی توافق میان حماس و دولت بنیامین نتانیاهو، ده‌ها خودروی زرهی ارتش اسرائیل وارد شهر جنین شده و اردوگاه پناهندگان آن را محاصره کردند. اردوگاهی که مدت‌هاست بخشی از شهر محسوب می‌شود و سه کیلومتر مربع وسعت دارد و گروه‌های مسلح مختلف آنجا را در کنترل دارند.

پدربزرگ یا مادربزرگ بیشتر نوجوانانی که پیرو گروه‌هایی مانند جهاد اسلامی، حماس و سایر نیروهای مسلح هستند، در سال ۱۹۴۸، هنگام تأسیس دولت اسرائیل، از حیفا و دیگر مناطق ساحلی اخراج شده‌اند و در این مناطق سکنی گزیرده اند. آن ها در جنین، طولکرم و بسیاری دیگر از مناطق کرانه باختری، اگرچه به عنوان پناهنده تحمل می‌شوند، اما وضعیت حقوقی نامشخصی دارند و نسل در نسل تحت حمایت سازمان آنروا وابسته به سازمان ملل متحد زندگی کرده اند.

شرایط اقتصادی در اردوگاه‌های کرانه باختری پس از ۱۵ ماه جنگ در غزه اکنون وخیم‌تر از همیشه است. نمایندگان جامعه مدنی می‌گویند بیش از نیمی از جوانان بیکارند. تشکیلات خودگردان فلسطین در رام‌الله که مسئولیت جنین را هم بر عهده دارد، به‌خاطر ناتوانی در برابر رژیم اشغالگر اسرائیل روزبه‌روز بیشتر منزوی می شود.

محمود طلال، سخنگوی ائتلافی از گروه‌های گوناگون می‌گوید «این جا تنها جایی در کرانهٔ باختری است که حماس توانسته به‌خاطر نبود هر راه‌حلی، ساختارهای ویژهٔ خود را بنا کند»، طلال ۵۵ساله است و پس از شرکت در آخرین انتفاضه (آخرین جنبش مسلحانهٔ مقاومت)، مانند بسیاری از مردان جنین، چندین سال را در زندان‌های اسرائیل سپری کرده است. او برای مصالحهٔ سیاسی میان جناح‌های متخاصم فلسطینی تلاش می‌کند، اما به‌خاطر تشدید اوضاع، گفتگو روزبه‌روز دشوارتر می‌شود. دولت رام‌الله اوایل ژانویه با یک عملیات ناکام پلیسی کوشید دوباره کنترل جنین را در دست بگیرد که بی‌نتیجه ماند.

طلال می‌گوید: «هم‌پیمانان تندروی نتانیاهو می‌خواهند در سایهٔ جنگ در جنین، بخش‌های بیشتری از کرانهٔ باختری را ضمیمه کنند.»

در حالی که ساکنان اردوگاه پناهندگان جنین همچنان اصرار بر حق بازگشت خود دارند، راست‌گرایان افراطی در اسرائیل آشکارا خواهان اخراج همهٔ اهالی اردوگاه‌های پناهندگان به اردن یا دیگر کشورهای عربی هستند. خبرنگاران فلسطینی سه‌شنبه گزارش دادند نیروهای متجاوز ارتش اسرائیل با قساوت عمل می‌کنند: خدمهٔ چند آمبولانس مقابل دوربین‌ها از رسیدگی به مجروحانی که تیرخورده روی خیابان افتاده بودند، منع شدند.

کمال ابوالروب، استاندار جنین، روز چهارشنبه از ارتش خواست ۲۰۰ نفری را که در حیاط بیمارستان گیر افتاده‌اند، آزاد کند. او گفت: «همهٔ راه‌های منتهی به اردوگاه پناهندگان و بیمارستان توسط بولدوزرها ویران شده است.» رسانه‌های اسرائیلی صرفاً از یک «عملیات ضدتروریستی» حرف می‌زنند که در آن، طبق اظهارات یوآو گالانت وزیر دفاع، بمب‌های بسیاری خنثی شده است. اما او، همان‌طور که نتانیاهو نیز اشاره کرد، گفت تهاجم به جنین یک عملیات معمولِ سال‌های گذشته نیست. وزیر دفاع گفت: «ما از این پس با ابزارهای تازه اقتدارمان را اعمال می‌کنیم.» نتانیاهو هم جنین را «جبهه‌ای جدید در نبرد با نفوذ ایران در منطقه» خواند.

سخنگوی «جهاد اسلامی» ـ از گروه‌های اصلی مسلح در جنین و طولکرم ـ به دولت محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، دربارهٔ همکاری با «اشغالگران اسرائیلی» هشدار داد. حماس هم سه‌شنبه خواهان اعلام بسیج عمومی شد.

طبق اعلام سازمان دفاع غیرنظامی در جنین، تا ظهر چهارشنبه دست‌کم ۲۰۰۰ خانواده به محله‌های خارج از اردوگاه گریخته‌اند. هنگام ظهر، جنگنده‌ها منطقهٔ پرتراکم اردوگاه را بمباران کردند و گشت‌های نظامی در روستاهای اطراف ده‌ها فلسطینی را بازداشت کردند.

رولاند فریدریش، مدیر منطقه‌ای آنروا در کرانهٔ باختری، می‌گوید پس از این عملیات نظامی، اردوگاه جنین تا حدی غیرقابل سکونت شده است. فرانچسکا آلبانزه، گزارشگر سازمان ملل در امور سرزمین‌های اشغالی، خواستار توقف «ماشین کشتار اسرائیل» در جنین شد. این دیپلمات ایتالیایی هشدار داد: «اگر جلوی این کار گرفته نشود، نسل‌کشی فلسطینی‌ها دیگر محدود به غزه نخواهد ماند.»

محمود طلال و سایر فعالان جامعه مدنی از مدت‌ها پیش بر این باورند که تنها از راه بهبود وضعیت اقتصادی و پایان اشغال می‌توان این بحران را کاهش داد. «اما هم‌پیمانان افراطی نتانیاهو به دنبال ضمیمه‌کردن مناطق بیشتری از کرانهٔ باختری هستند، آن هم در سایهٔ جنگ علیه جنین.»

سه‌شنبه، شهرک‌نشینان یهودی در مناطق اطراف قلقیلیه و الخلیل واقعاً به ساکنان فلسطینی حمله کردند و خانه‌هایشان را به آتش کشیدند.