ایالات متحده؛ تلاش هم‌زمان برای محدود کردن ورود به جنگ و بازگشت به دیپلماسی با ایران

در حالی که تنش‌ها میان ایران و اسرائیل به نقطه‌ی بحرانی رسیده و نگرانی‌ها از ورود ایالات متحده به جنگ فزونی گرفته است، دو روند متضاد اما هم‌زمان در واشنگتن به چشم می‌خورد: از یک‌سو تلاش‌هایی برای جلوگیری از ورود رئیس‌جمهور ترامپ به جنگ با ایران در جریان است، و از سوی دیگر، کاخ سفید در حال بررسی ابتکاری برای از سرگیری مذاکرات هسته‌ای با تهران است.

تلاش دوحزبی در کنگره برای مهار قدرت جنگی ترامپ

به گزارش آکسیوس دو نماینده‌ی کنگره آمریکا، توماس مسی جمهوری‌خواه از ایالت کنتاکی و رو خانا دموکرات از کالیفرنیا، روز دوشنبه از طرحی دوحزبی برای محدود کردن اختیارات ترامپ در زمینه‌ی ورود به جنگ با ایران خبر دادند. در این طرح که بر اساس «قانون اختیارات جنگی» ارائه شده، دولت ایالات متحده موظف خواهد شد پیش از هرگونه اقدام نظامی در مناقشه‌ی اسرائیل و ایران، مجوز کنگره را دریافت کند.

توماس مسی در بیانیه‌ای اعلام کرد: «این جنگ، جنگ ما نیست. اما اگر قرار باشد باشد، قانون اساسی ایجاب می‌کند که کنگره درباره‌ی آن تصمیم بگیرد.»

رو خانا نیز که پیش‌تر در موارد مختلفی از مداخلات نظامی آمریکا انتقاد کرده بود، این طرح را هم‌راستا با اصل شفافیت و مسئولیت‌پذیری دولت دانست.

در مجلس سنا نیز سناتور تیم کین از ویرجینیا، قطعنامه‌ای مشابه ارائه داده که خواستار الزام دولت به کسب مجوز پیش از ورود به هرگونه درگیری با ایران است.

بنابر گزارش وب‌سایت رسمی برنی سندرز این سناتور مستقل نیز طرحی را به مجلس سنا ارائه کرده است. سناتورها پیتر ولچ (دموکرات از ورمونت)، الیزابت وارن (دموکرات از ماساچوست)، جف مرکلی (دموکرات از اورگان)، کریس ون هولن (دموکرات از مریلند)، اد مارکی (دموکرات از ماساچوست)، تامی بالدوین (دموکرات از ویسکانسین) و تینا اسمیت (دموکرات از مینه سوتا) در این طرح به سندرز پیوسته‌اندند. سندرز ابتدا این طرح را در ژانویه ۲۰۲۰ با حمایت سناتورهای چاک شومر (دموکرات از نیویورک) و سناتور وقت کامالا هریس (دموکرات از کالیفرنیا) ارائه کرده بود.

این تلاش‌ها نشانگر نگرانی فزاینده از گسترش قدرت قوه‌ی مجریه برای آغاز جنگ بدون مشورت با نمایندگان مردم است؛ نگرانی‌ای که هم در میان دموکرات‌ها و هم جمهوری‌خواهان منتقد ترامپ دیده می‌شود.

همزمانی با تلاش‌های دیپلماتیک برای مذاکره با تهران

در حالی که فشارها برای جلوگیری از ورود رسمی آمریکا به جنگ افزایش یافته، منابع آگاه به آکسیوس گفته‌اند کاخ سفید در حال بررسی برگزاری نشستی در هفته‌ی جاری میان نماینده‌ی ویژه‌ی آمریکا، استیو ویتکاف، و وزیر خارجه‌ی ایران، عباس عراقچی است. هدف از این نشست، بازگرداندن مسیر بحران به سوی دیپلماسی از طریق توافق هسته‌ای و آتش‌بس است.

دولت ترامپ که تاکنون از ورود مستقیم به حملات اسرائیل به ایران خودداری کرده، به‌وضوح اعلام کرده اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد. به گفته‌ی منابع آمریکایی، ترامپ معتقد است ایران در موضعی ضعیف قرار دارد و می‌توان با استفاده از اهرم‌هایی نظیر بمب‌های سنگرشکن که فقط آمریکا در اختیار دارد، تهران را به پذیرش توافقی تازه واداشت.

یکی از مقامات ارشد آمریکایی درباره‌ی این ابتکار اظهار داشت: «ترامپ در ذهنش همه چیز را به‌مثابه یک معامله می‌بیند. اگر ایران بخواهد کشوری باثبات بماند، ناچار است پای میز مذاکره بیاید.»

اختلاف روایت‌ها و گمانه‌زنی‌ها در فضای سیاسی

در پی انفجارهایی در تهران و پست هشدارآمیز ترامپ در شبکه‌ی اجتماعی Truth Social برای «تخلیه فوری تهران»، گمانه‌زنی‌هایی درباره‌ی دخالت مستقیم آمریکا در حملات مطرح شد. با این حال، سخنگوی کاخ سفید این ادعا را رد کرده و تأکید کرده است که نیروهای آمریکایی همچنان در وضعیت دفاع از خود قرار دارند.

در عین حال، وزیر دفاع آمریکا، پیت هگزث، نیز ضمن تأکید بر تمایل دولت به حفظ صلح، اعلام کرد رئیس‌جمهور همچنان بر دستیابی به یک توافق تمرکز دارد.

فرانسه نیز از نقش میانجی خود خبر داده است. امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، در نشست گروه ۷ اعلام کرد که «آمریکا پیشنهاد دیدار با ایرانی‌ها را مطرح کرده است. باید دید چه خواهد شد.»

این تحولات در حالی رخ می‌دهند که در داخل آمریکا، شکاف میان گرایش‌های مداخله‌گر و صلح‌طلب، و در سطح جهانی، امید به بازگشت دیپلماسی به‌جای گزینه‌ی نظامی، بار دیگر به کانون توجه تبدیل شده‌اند. مسیر نهایی این بحران هنوز روشن نیست، اما قطعاً در روزها و هفته‌های آینده، تصمیمات گرفته‌شده در واشنگتن نقشی تعیین‌کننده در آینده‌ی خاورمیانه ایفا خواهند کرد.