تهران زیر آتش؛ کجا بروم؟ تمام قلب و روحم در تهران مانده است!

گزارش اول: فرانس ۲۴: حملات هوایی بی‌سابقه‌ی ارتش اسرائیل، پایتخت ایران را در وضعیتی بحرانی قرار داده است. این حملات نه‌فقط به تاسیسات نظامی یا سایت‌های هسته‌ای، بلکه مستقیماً به محله‌های مسکونی نیز صورت می‌گیرد.

تلفات انسانی و اهداف مورد اصابت

بنا به اعلام رسمی مقامات وزارت بهداشت ایران، از زمان آغاز حملات اسرائیل، دست‌کم ۲۲۴ نفر کشته و ۱۴۸۱ نفر مجروح یا کشته شده‌اند؛ ۹۰ درصد این افراد غیرنظامی بوده‌اند. آژانس خبری نور نیوز نیز آمار ۷۸ کشته و ۳۲۹ زخمی را تنها در حملات صبح جمعه در تهران گزارش داده است.

اهداف این حملات شامل: سایت غنی‌سازی اورانیوم در نطنز، محله‌های مسکونی در تهران و حوالی آن و فرماندهان ارشد نظامی سپاه پاسداران و دانشمندان هسته‌ای بوده است.

استفاده از بیش از ۲۰۰ جنگنده برای حمله به صدها هدف در یک شب، حملات اسرائیل را به لحاظ گستره و قدرت تخریب، بی‌سابقه کرده است.

روایت‌های تکان‌دهنده از دل محله‌های بمباران‌شده

مارال، زنی تهرانی که خانه‌اش در مجاورت یک ساختمان مورد اصابت قرار دارد، می‌گوید: “فقط اتاق‌خوابمان تا حدودی سالم ماند. صدای انفجار شدیدی آمد. فکر کردیم زلزله شده. آشپزخانه و اتاق نشیمن کاملاً ویران شدند. جسدی به داخل خانه‌مان پرت شده بود. نمی‌دانستیم چه شده. بعدتر فهمیدیم اسرائیل به تهران حمله کرده است.”

یک شاهد دیگر می‌گوید: “ساختمان روبه‌رویی‌مان نابود شد. آشپزخانه، اتاق‌خواب، همه چیز نابود شده. ما فقط زنده ماندیم چون سمت جنوبی ساختمانمان سالم بود.”

نگین، زنی که تجربه‌ی جنگ ایران و عراق را نیز داشته، می‌گوید: “این احساسات برای من آشناست؛ ترس، نگرانی، خشم. ولی هیچ‌کس نمی‌تواند از بمباران شادی کند. پسرم را برده بودم سینما. شب تولد ۱۳ سالگی‌اش بود. حالا خبر کشته شدن عموی دوستم را شنیدم. او فقط یک غیرنظامی بود.”

مینا، ۳۹ ساله: “راستش را بخواهید، خیلی غمگین نیستم. آن‌هایی که مورد هدف قرار گرفته‌اند، از دشمنان خارجی بدتر بوده‌اند. اما جنگ دوم در زندگی‌ام وحشتناک خواهد بود. می‌دانم که در هر جنگی، ما مردم عادی بهایش را می‌پردازیم.”

فرشاد، که در تهران مانده، گزارش می‌دهد: “دو شب قبل و ظهر دیروز، انفجارها مهیب بودند. همسرم ترسید و رفت، ولی من ماندم. برادرم ۲۴ ساعت در ترافیک بود و برگشت. شهر نیمه‌خالی است. تا شنبه شب کافی‌شاپ‌ها باز بودند، اما پس از بمباران شدید و حملات انتحاری، همه چیز عوض شد.”

فرار عمومی و تشدید هراس اجتماعی

با انتشار دستور ارتش اسرائیل برای تخلیه مناطقی از تهران، بسیاری از ساکنان تلاش کردند از شهر خارج شوند. اما ترافیک سنگین و انسداد جاده‌ها، این فرار را دشوار کرد.

یک شاهد عینی می‌گوید: “تخلیه شهر ۳۰ ساعت طول کشید. مسیری که معمولاً در ۳ ساعت می‌رفتیم، حالا بیش از یک روز طول کشید.”

یک مرد تهرانی در خیابان تهران‌پارس تصاویری از حمله‌ای نزدیک به محل سکونتش گرفته و می‌گوید: “بلافاصله بعد از اصابت، تکه‌تکه شدن اجساد را دیدیم. بخش جنوبی خانه‌مان سالم ماند و ما زنده ماندیم.”

احساسات غالب: ترس، خشم و بی‌اعتمادی

ترکیبی از خشم نسبت به رژیم جمهوری اسلامی و نفرت از حملات اسرائیل، جامعه‌ی ایران را به مرزی شکننده رسانده است. در روزهای نخست، بسیاری از مخالفان جمهوری اسلامی نسبت به حملات بی‌تفاوت یا حتی خوشبین بودند، اما پس از کشته شدن غیرنظامیان، نفرت از جنگ همه‌گیر شد.

فرشاد می‌گوید: “جمله‌ی ‘به غیرنظامیان حمله نمی‌شود’ دیگر در ذهن مردم معنا ندارد.”

مارال اضافه می‌کند: “همیشه قربانی سیاست‌های جمهوری اسلامی بودیم، حالا قربانی جنگ‌طلبی اسرائیل هم هستیم.”

بحران اقتصادی و نگرانی از آینده

صف‌های طولانی در جایگاه‌های سوخت، خریدهای اضطراری مواد غذایی، و بسته شدن مغازه‌ها نشانه‌ی بحران فزاینده اقتصادی و روانی در شهر است.

نگین می‌گوید: “همه منتظر افزایش قیمت‌ها هستند. ما از قبل هم در بحران اقتصادی بودیم، حالا بدتر می‌شود.”

پیامدهای منطقه‌ای و چشم‌اندازهای تاریک

کارشناسان معتقدند که این سطح از حملات اسرائیل علیه ایران، خط قرمزهای پیشین را پشت سر گذاشته و تاثیری گسترده بر آینده منطقه خواهد داشت. هشدارها درباره احتمال آغاز یک جنگ تمام‌عیار شدت گرفته‌اند. در این میان، برخی هنوز به دیپلماسی امید بسته‌اند.

فریده، ساکن امیرآباد، می‌گوید: “امید آخرم به مذاکرات روز یکشنبه با آمریکاست. آرامش ما به نتیجه آن بستگی دارد.”

نتیجه‌گیری

تهران در روزهای اخیر شاهد بزرگ‌ترین بحران نظامی و اجتماعی خود پس از دهه‌ها بوده است. این بار، بمباران تنها یک حمله نظامی نسیت، بلکه زخم عمیقی بر روان جمعی یک ملت برجای گذاشته است. جامعه‌ای که از قبل درگیر فشارهای اقتصادی و اجتماعی بود، حالا باید با ترس از نابودی و جنگ نیز دست‌و‌پنجه نرم کند. جنگی که قربانیان اصلی‌اش، باز هم مردم عادی هستند.

گزارش دوم گاردین: هزاران نفر از تهران می‌گریزند؛ بیم و نگرانی در سایه حملات اسرائیل و هشدارهای تخلیه

در حالی که جنگ میان اسرائیل و ایران وارد پنجمین روز خود شده، هزاران نفر از ساکنان تهران در تلاش برای فرار از پایتخت، با جاده‌های مملو از ترافیک و فضایی آکنده از اضطراب و ناامیدی مواجه شده‌اند. حملات هوایی اسرائیل که از بامداد جمعه آغاز شد، نه‌تنها تاسیسات نظامی و هسته‌ای را هدف قرار داد، بلکه مناطق مسکونی از جمله قلب تهران را نیز در بر گرفت. به دنبال آن، ایران نیز حملات موشکی و پهپادی گسترده‌ای را متقابلاً روانه خاک اسرائیل کرد.

در فضای آشفته و پرمخاطره تهران، ساکنان با استفاده از خودروها، مترو و مسیرهای فرعی در جستجوی پناهگاه یا راه خروج از شهر برآمدند. «فرهاد»، دانشجوی ۲۲ ساله رشته روابط بین‌الملل، پس از شنیدن انفجار در بازار سنتی ستارخان و مجروح شدن دوست پدرش در حمله به ساختمان صداوسیما، تصمیم گرفت خانه‌اش را ترک کند. او به گاردین گفت: «من از شدت اخبار احساس ناتوانی و بی‌پناهی می‌کنم. نمی‌دانم چقدر دیگر می‌توانیم تحمل کنیم.»

«مینا»، ۲۴ ساله و کارمند مالی، ده ساعت در راه خروج از تهران بود. او در توصیف لحظات پراضطراب می‌گوید: «تمام راه را با این وحشت گذراندیم که اگر در بزرگراه هدف حمله قرار بگیریم چه می‌شود؟»

برخی گزارش‌ها از محدودیت در عرضه بنزین، کمبود مواد غذایی و نیمه‌تعطیل بودن بازار تهران حکایت دارد. یکی از ساکنان باقی‌مانده در شهر به نام «اکرم» به گاردین گفت: «می‌توان گفت فقط بانک‌ها و شهرداری‌ها باز هستند. دیگر تهران تقریباً تخلیه شده است.»

روز دوشنبه، ارتش اسرائیل دستور تخلیه مناطقی گسترده در جنوب‌غرب تهران را صادر کرد و اعلام کرد که «زیرساخت‌های نظامی» هدف بمباران قرار خواهند گرفت. این دستورالعمل از طریق شبکه اجتماعی X منتشر شد؛ شبکه‌ای که در ایران فیلتر است و بسیاری از شهروندان، به دلیل قطعی اینترنت و سانسور، حتی از آن مطلع نشده‌اند.

«دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا نیز در پلتفرم خود Truth Social از همه خواست که فوراً تهران را ترک کنند.

در این میان، فعالان حقوق بشر این هشدارها را بیش از آنکه وسیله‌ای برای حفاظت از غیرنظامیان بدانند، عامل رعب و بی‌نظمی قلمداد کردند. «حسین بوعمی» از عفو بین‌الملل هشدار داد: «شما نمی‌توانید ۳۰۰ هزار نفر را بدون تعیین مسیرهای مشخص، به ترک محل مجبور کنید. این هشدارها بیشتر به ایجاد وحشت می‌ماند.»

برخی شهروندان به دلایل اقتصادی یا نبود مکان جایگزین، امکان خروج نداشتند. «سادیه» در دهه چهارم زندگی‌اش گفت: «سه دسته از مردم در تهران مانده‌اند: آن‌هایی که جایی برای رفتن ندارند، آن‌هایی که پول رفتن ندارند، و کارمندان دولت که با مرخصی‌شان مخالفت شده.»

نگرانی‌ها درباره زندان اوین نیز افزایش یافته است. این زندان که در حاشیه منطقه اعلام‌شده برای تخلیه قرار دارد، محل نگهداری فعالان سیاسی، معترضان زن بازداشت‌شده در اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» و مجرمان عادی است. «مهرآوه خندان»، دختر فعال حقوق بشر رضا خندان در اینستاگرام نوشت: «پدرم در زندان است! چطور باید تهران را ترک کند؟ چه‌طور؟!»

در حالی که تلاش‌های دیپلماتیک برای توقف درگیری‌ها ادامه دارد، نشانی از آتش‌بس دیده نمی‌شود. تا روز سه‌شنبه، اسرائیل دست‌کم ۲۲۵ نفر را در ایران کشته و بیش از ۱۴۰۰ نفر را زخمی کرده است. ایران نیز در مقابل با موشک‌های خود ۲۴ کشته و ۶۰۰ زخمی در اسرائیل برجای گذاشته است.

«مینا»، که موفق به خروج از تهران شده، با نگاهی به آینده نامعلوم گفت: «از این‌جا که هستم، تصاویر ویرانی شهر زیبایم را می‌بینم. چیزی جز امید با خود نیاورده‌ام. تمام قلب و روحم در تهران مانده است.»