در حالی که حملات نظامی اسرائیل به خاک ایران ادامه دارد، سه دیپلمات مطلع به خبرگزاری رویترز گفتهاند که وزیر خارجه ایران عباس عراقچی و فرستاده ویژه آمریکا، استیو ویتکوف، در تلاش برای یافتن راهحلی دیپلماتیک برای بحران کنونی، چندین تماس تلفنی مستقیم برقرار کردهاند.
این تماسها که پس از آغاز حملات اسرائیل در ۱۳ ژوئن صورت گرفته، به گفته این دیپلماتها، شامل گفتوگوهایی درباره پیشنهاد آمریکا برای تشکیل یک کنسرسیوم منطقهای جهت غنیسازی اورانیوم در خارج از خاک ایران بوده است؛ پیشنهادی که تهران تاکنون آن را رد کرده است.
یکی از دیپلماتهای منطقهای نزدیک به تهران گفته است عراقچی در تماس با ویتکوف تأکید کرده که جمهوری اسلامی تا زمانی که حملات اسرائیل ادامه دارد، به میز مذاکره بازنخواهد گشت. او همچنین افزوده که تهران در صورت اعمال فشار واشنگتن بر اسرائیل برای توقف جنگ، «ممکن است در موضوع هستهای انعطاف نشان دهد».
این تماسها در مقایسه با تعاملات پیشین میان دو طرف، که از آوریل و بهصورت غیرمستقیم در عمان و ایتالیا برگزار شده بود، «مهمترین و محتواییترین مذاکرات مستقیم» توصیف شدهاند. در این دیدارهای قبلی، عراقچی و ویتکوف فقط برخوردهای کوتاه و تصادفی داشتند.
در همین حال، یک دیپلمات اروپایی نیز به رویترز گفته است عراقچی به ویتکوف گفته که ایران آماده بازگشت به گفتوگوهای هستهای است، اما ادامه بمبارانهای اسرائیل مانعی جدی بر سر راه این بازگشت است.
رئیسجمهور آمریکا، دونالد ترامپ، گفته است تهران باید غنیسازی اورانیوم در خاک خود را متوقف کند، در حالی که رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنهای، حق غنیسازی را «غیرقابل مذاکره» دانسته است. ترامپ هنوز تصمیمی رسمی درباره پیوستن نیروهای آمریکایی به عملیات نظامی اسرائیل اعلام نکرده اما گفته است که «مقامات ایرانی خواهان سفر به واشنگتن برای دیدار هستند».
در همین حال، اظهارات ترامپ درباره احتمال پایان سریع عملیات نظامی و آغاز مذاکرات، در نشست اخیر سران گروه هفت در کانادا نیز بازتاب داشته است. با این حال، رئیسجمهور فرانسه، امانوئل ماکرون، با اشاره به این سخنان، گفت «ترامپ پیشنهاد آتشبس و آغاز گفتوگوهای گستردهتر را مطرح کرده است».
سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان (E3) که از اعضای توافق هستهای سال ۲۰۱۵ هستند، روز جمعه قرار است در ژنو با عراقچی دیدار کنند. سخنگوی وزارت خارجه ایران و یک مقام اتحادیه اروپا این خبر را تأیید کردهاند.
به گفته دیپلماتها، در گفتوگوهای جداگانه با مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، و عراقچی، طرفین درباره امکان آغاز یک ابتکار دیپلماتیک جدید تبادل نظر کردهاند. یکی از دیپلماتهای ارشد اروپایی گفته است آنچه از نشست گروه هفت برمیآید این است که ترامپ خواهان پایان سریع عملیات نظامی و گفتوگو با ایران است، اما همچنین تأکید دارد که تهران باید شروط او را برای پایان جنگ بپذیرد.
با توجه به شدت حملات اسرائیل و فضای سیاسی ایران، دیپلماتها میگویند برگزاری مذاکرات علنی میان تهران و واشنگتن در حال حاضر ممکن نیست، اما ایران دیدار با اروپاییها به عنوان واسطهای برای پیشبرد روند دیپلماتیک را واقعبینانهتر میداند.