تعطیلی‌های گسترده صنایع، اقتصاد ایران را زمین زد

کمبود گاز، بحران برق، آلودگی هوا و سایه سنگین تنش‌های ژئوپلیتیکی، اقتصاد ایران را به لبه پرتگاه کشانده است. براساس گزارش مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی، هر روز تعطیلی سراسری ناشی از ناترازی انرژی حدود ۷۰۰۰ میلیارد تومان معادل ۱۰۰ میلیون دلار به اقتصاد کشور ضربه می‌زند؛ رقمی که می‌تواند معادل بودجه سالانه چند وزارتخانه باشد.

به گزارش تجارت نیوز، تولید سیمان، فولاد و پتروشیمی تا ۳۰ درصد کاهش یافته و صادرات غیرنفتی با افت ۱۲ درصدی، حدود پنج میلیارد دلار از درآمد ارزی کشور را بلعیده است. کارخانه‌ها در نبود گاز مجبور به استفاده از مازوت با قیمت‌های سرسام‌آور شده‌اند و هزینه تولید تا ۳۵ درصد جهش کرده است.

صنایع سیمان به تنهایی ۴۰ درصد از ظرفیت تولید خود را از دست داده‌اند. در عرصه تجارت خارجی، تعطیلی‌ها و ناتوانی در تأمین گاز مورد تعهد، توان صادراتی ایران به کشورهایی چون ترکیه و عراق را ۳۰ درصد کاهش داده و حدود دو میلیارد دلار دیگر از منابع ارزی را دود کرده است.

پیامدها روشن است چرا که زنجیره تأمین داخلی فروریخته، قراردادهای خارجی در معرض لغو است و رشد اقتصادی پیش‌بینی‌شده برای سال ۱۴۰۴ به زیر یک درصد سقوط کرده است. کارشناسان هشدار می‌دهند، اگر این روند مهار نشود، زمستان انرژی می‌تواند به زمستان اقتصاد ایران بدل شود.

سعید عسگرزاده، صنعت‌گر و دبیر انجمن سنگ آهن، با رد این ادعا که قطعی برق همیشه به همین شدت وجود داشته، گفت: در گذشته اگر محدودیتی اعمال می‌شد، معمولاً از قبل اطلاع می‌دادند و کارخانه‌ها تعمیرات خود را در همان دوره انجام می‌دادند، اما اکنون حتی دو روز قطع برق و تعطیلی حاصل از ناترازی انرژی در هفته برای برخی بخش‌ها فاجعه‌آمیز است.

برآیند داده‌های اقتصادی و اظهارات کارشناسان نشان می‌دهد بحران انرژی و در پی آن تعطیلی‌های گسترده در ایران از یک معضل فصلی به تهدیدی ساختاری برای اقتصاد ملی و صنایع کلیدی تبدیل شده است. کاهش ۳۰ درصدی تولید فولاد، سیمان و پتروشیمی، افت ۱۲ درصدی صادرات غیرنفتی و زیان روزانه ۷۰۰۰ میلیارد تومانی، تنها بخشی از تبعات قطعی‌های برق و کمبود گاز است.

این اختلال‌ها نه‌تنها زنجیره‌های تولیدی را از معدن تا محصول نهایی متلاشی می‌کنند، بلکه مزیت نسبی ایران در برخورداری از منابع انرژی را نیز فرسوده می‌سازند. ادامه این روند می‌تواند رشد اقتصادی را به زیر یک درصد برساند و جایگاه صادراتی کشور را در بازارهای جهانی به شدت تضعیف کند.