دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، و استیو ویتکاف، فرستاده کاخ سفید، روز سهشنبه در نشستی با رهبران عرب و مسلمان، «طرح ۲۱ مادهای» خود برای پایان جنگ در غزه و سازوکار اداره این منطقه در دوران پساحماس را ارائهکردند که با واکنش مثبت حاضران مواجه شد.
چرا مهم است: این نخستین بار است که ترامپ طرحی آمریکایی برای پایان جنگ غزه ارائه میدهد. روز چهارشنبه چندین رهبر منطقه در بیانیههایی از این طرح تمجید کردند.
به گفته دو منبع آگاه، ترامپ در دیدار حاشیهای مجمع عمومی سازمان ملل به رهبران گفت که این جنگ باید فوراً پایان یابد. یکی از منابع افزود که ترامپ تأکید کرد دلیل ارائه این طرح آن است که با ادامه جنگ، اسرائیل هر روز بیش از پیش در انزوای بینالمللی قرار میگیرد.
ویتکاف روز چهارشنبه گفت: «امیدواریم، و حتی میتوانم بگویم مطمئنیم، که در روزهای آینده بتوانیم از نوعی پیشرفت خبر دهیم.»
جزئیات: منابع گفتند که پیشنهادهای آمریکا نسخههایی اصلاحشده از ایدههایی است که طی شش ماه گذشته مطرح بوده و بهروزرسانیهایی از طرحهایی است که پیشتر توسط جرد کوشنر (داماد ترامپ) و تونی بلر، نخستوزیر پیشین بریتانیا، تهیه شده بود.
اصول اصلی این طرح عبارتند از:
🔸 آزادی تمامی گروگانهای باقیمانده.
🔸 آتشبس دائمی.
🔸 خروج تدریجی نیروهای اسرائیلی از سراسر نوار غزه.
🔸 ایجاد سازوکار اداره غزه در دوران پساحماس.
🔸تشکیل نیروی امنیتی متشکل از فلسطینیها و همچنین نیروهایی از کشورهای عرب و مسلمان.
🔸تأمین مالی دولتهای عربی و اسلامی برای اداره جدید غزه و بازسازی این منطقه.
🔸نوعی مشارکت تشکیلات خودگردان فلسطین.
به گفته منابع، ترامپ از رهبران عرب و مسلمان خواست از این اصول حمایت کرده و برای مشارکت در طرح پساجنگ در غزه متعهد شوند.
واکنش طرف مقابل: در این نشست، رهبران و مقامهای ارشد عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر، مصر، اردن، ترکیه، اندونزی و پاکستان حضور داشتند. بنا بر گفته دو منبع آگاه، رهبران عرب چند شرط برای حمایت از طرح ترامپ مطرح کردند:
🔸اسرائیل بخشهایی از کرانه باختری یا غزه را به خاک خود ملحق نکند.
🔸اسرائیل بخشهایی از غزه را اشغال نکند.
🔸اسرائیل در غزه شهرکسازی نکند.
🔸اسرائیل از تضعیف وضعیت موجود در مسجدالاقصی دست بردارد.
🔸کمکهای انسانی به غزه فوراً افزایش یابد.
دو منبع گفتند ترامپ به رهبران عرب و مسلمان بهروشنی اعلام کرده که اجازه نخواهد داد اسرائیل بخشهایی از کرانه باختری را ضمیمه کند.
وبسایت پولیتیکو نخستین بار گزارش داد که ترامپ وعده داده مانع از الحاق شود.
به گفته منابع، در پایان نشست، رهبران عرب و مسلمان از اصول آمریکایی حمایت کرده و متعهد شدند در طرح پساجنگ غزه مشارکت کنند.
اظهارات رهبران: رهبران هفت کشور عرب و مسلمان که در نشست حضور داشتند، روز چهارشنبه در بیانیه مشترکی از طرح ترامپ حمایت کردند.
در این بیانیه آمده است: «ما بار دیگر تعهد خود را به همکاری با رئیسجمهور ترامپ تأیید کرده و بر اهمیت رهبری او برای پایان جنگ و گشودن افقهای صلحی عادلانه و پایدار تأکید میکنیم.»
عبدالفتاح السیسی، رئیسجمهور مصر، نیز بیانیهای جداگانه در حمایت از طرح ترامپ منتشر کرد.
او گفت: «من تلاشهای رئیسجمهور ترامپ برای توقف جنگ جاری در نوار غزه بهویژه، و پیگیری صلح در خاورمیانه بهطور کلی را ارج مینهم. من به ابتکاراتی که وی در دیدار دیروز خود در نیویورک با شماری از رهبران عرب و اسلامی ارائه کرد، ارزش میگذارم و آنها را پایهای مهم برای ادامه تلاشها در دوره پیشرو جهت دستیابی به صلح میدانم.»
یکی از مقامات عرب حاضر در نشست گفت، این طرح «بسیار خوب» بود و تأکید کرد: «ترامپ بدون تردید متعهد به پایان دادن به جنگ است.»
مقام عرب دیگری نیز گفت حاضران نشست را «بسیار امیدوارانه» ترک کردند.
او افزود: «برای نخستین بار احساس کردیم که یک طرح جدی روی میز قرار گرفته است. رئیسجمهور ترامپ میخواهد این فصل به پایان برسد تا بتوانیم در منطقه به سمت آیندهای بهتر حرکت کنیم.»
تحولات بعدی: روز چهارشنبه، مارکو روبیو وزیر خارجه آمریکا و ویتکاف، نشستی تکمیلی با وزرای خارجه عربستان سعودی، قطر، امارات، مصر و اردن برگزار کردند تا اصول ارائهشده توسط ترامپ را به طرحی عملیاتیتر و دقیقتر تبدیل کنند.
گام بعدی: مقامهای اسرائیلی گفتند بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، بهطور کلی در جریان این اصول آمریکایی قرار دارد و رون درمر، مشاور نزدیک او، اخیراً با کوشنر و بلر در این باره گفتگو کرده است.
به گفته یک منبع آگاه از محتوای جلسه، ترامپ به رهبران عرب گفت که گام بعدی، بحث درباره این طرح با نتانیاهو در کاخ سفید در روز دوشنبه است تا حمایت او را جلب کند.
یکی از مقامات عرب حاضر در نشست گفت: «چارچوب آمریکا خوب بود اما نیاز به اندکی اصلاح با مشارکت کشورهای عرب دارد. پس از نهایی شدن، آمریکا باید آن را به بیبی (نتانیاهو) بفروشد.»