در حالی که تنها چند روز از اجرای آتشبس در غزه میگذرد، نشانههای شکنندگی آن به سرعت آشکار شده است. دولت اسرائیل روز سهشنبه اعلام کرد جریان ورود کمکهای بشردوستانه به نوار غزه را به نصف کاهش میدهد و گذرگاه حیاتی رفح در مرز با مصر را نیز تا اطلاع ثانوی بسته نگه میدارد. تلآویو میگوید جنبش حماس با خودداری از تحویل اجساد ۲۴ گروگان اسرائیلی، توافق آتشبس را نقض کرده است.
روز دوشنبه، اسرائیلیها آزادی آخرین ۲۰ گروگان زنده خود از غزه را جشن گرفتند، در حالی که فلسطینیها از آزادی نزدیک به دو هزار زندانی و بازداشتی فلسطینی در چارچوب فاز نخست توافق آتشبس استقبال کردند. حماس همچنین اجساد چهار گروگان اسرائیلی را تحویل داد، اما هشدار داده بود یافتن و انتقال اجساد دیگر گروگانها بهدلیل شناسایینشدن محل دفن همه قربانیان، زمانبر خواهد بود.
با این حال، مقامات ارتش اسرائیل مدعیاند حماس اطلاعات دقیقتری از محل دفنها دارد و عمداً روند تحویل اجساد را به تأخیر انداخته است. دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا و بانی اصلی توافق آتشبس، در واکنش به این مسئله، حماس را فراخواند تا هرچه سریعتر اجساد را تحویل دهد و در شبکههای اجتماعی نوشت: «مرحله دوم همین حالا آغاز میشود، اما کار تمام نشده؛ مردگان هنوز بازنگشتهاند!»
محدود کردن ورود کمکها و به تعویق انداختن بازگشایی گذرگاه رفح، که قرار بود از روز چهارشنبه مطابق با مفاد «طرح ۲۰ مادهای ترامپ» فعال شود، شوک تازهای برای غزه به شمار میرود. این گذرگاه اصلیترین مسیر ورود کمکها از خارج اسرائیل است و بسته ماندن آن به معنی تداوم کمبود غذا، دارو و سرپناه برای میلیونها غیرنظامی در محاصره است.
در همین حال، کمیته بینالمللی صلیب سرخ تأکید کرد تحویل اجساد ممکن است بهدلیل شرایط ویرانشده در غزه زمانبر باشد. کریستین کاردون، مقام این کمیته در ژنو گفت: «پیدا کردن اجساد در میان آوارهای غزه حتی از آزادی گروگانهای زنده هم دشوارتر است.»
اما در اسرائیل فشارها برای اعمال مجازات علیه حماس بالا گرفته است.
در غزه، پس از یک روز جشن و آرامش نسبی، بار دیگر صدای گلوله بلند شد. گزارشها حاکی از آن است که نیروهای اسرائیلی در دو مورد جداگانه به سوی غیرنظامیانی که به مواضع آنها نزدیک شده بودند، آتش گشودند و شش نفر را کشتند. در یکی از این موارد، پنج نفر هنگام بازگشت به خانههای ویرانشان در محله شجاعیه هدف پهپادهای اسرائیلی قرار گرفتند. ارتش اسرائیل مدعی است قربانیان «تهدید امنیتی» بودهاند.
در سوی دیگر، حماس نیز کوشیده است نظم از دسترفته را در نوار غزه بازگرداند. نیروهای این جنبش دوباره در خیابانهای شهرها ظاهر شدهاند و طبق تصاویر منتشرشده، چند نفر را به اتهام همکاری با اسرائیل در برابر چشم جمعیت اعدام کردهاند. با وجود انتقادها، ترامپ پیشتر «بهطور موقت» به حماس اجازه داده بود برای جلوگیری از خلأ امنیتی در غزه کنترل خیابانها را در دست بگیرد.
بسته ماندن رفح باعث نگرانی شدید نهادهای امدادی شده است. سازمان ملل اعلام کرده تنها بخش محدودی از کمکها، شامل آرد، گوشت منجمد، میوه تازه و دارو، از شنبه گذشته وارد غزه شده و از روز دوشنبه تاکنون هیچ کامیونی از اسرائیل عبور نکرده است.
در این میان، بیمارستانی در غزه از تحویل ۴۵ جسد فلسطینی توسط اسرائیل خبر داده است؛ اقدامی که بخشی از طرح ترامپ برای پایان دادن به جنگ دوساله میان دو طرف محسوب میشود.
در سطح سیاسی، نگاهها اکنون به تشکیل «هیئت انتقالی فلسطینی» و «نیروی بینالمللی ثبات» دوخته شده است؛ سازوکارهایی که طبق توافق قرار است غزه را پس از جنگ اداره کنند. بدر عبدالعاطی، وزیر خارجه مصر، اعلام کرده فهرست ۱۵ تکنوکرات فلسطینی برای اداره موقت غزه نهایی شده و این افراد مورد تأیید همه جناحها، از جمله حماس، و همچنین دولت اسرائیل قرار گرفتهاند.
عبدالعاطی افزود: «این هیئت باید مسئولیت زندگی روزمره مردم غزه را برعهده گیرد و هیئت صلح بر روند انتقال منابع مالی و بازسازی نظارت کند.» قرار است ریاست این هیئت بینالمللی با دونالد ترامپ و مدیریت اجرایی آن با تونی بلر، نخستوزیر پیشین بریتانیا، باشد.
در همین حال، سازمان ملل، اتحادیه اروپا و بانک جهانی برآورد کردهاند بازسازی غزه بیش از ۷۰ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت. نماینده ویژه سازمان ملل گفت: «حجم آوارهای غزه حدود ۵۵ میلیون تُن است؛ معادل ۱۳ هرم بزرگ جیزه. برای سه سال نخست به ۲۰ میلیارد دلار نیاز است و بازسازی کامل ممکن است دههها طول بکشد.»
در حالی که دهها هزار آواره در تلاشاند به خانههای ویرانشده خود بازگردند، امیدها برای تثبیت آتشبس شکننده با واقعیت تلخ میدان روبهرو شده است: جنگی که متوقف شده، اما هنوز تمام نشده است.