وضعیت مالیات‌گیری در ایران و انتقادها به آن

با افزایش بحران اقتصادی و کاهش درامدهای دولت سیاست اخذ مالیات حکومت و چالشهای ناشی از وضعیت اخذ مالیات در ایران همچنان ادامه دارد. محمدرضا جعفریان، مشاور مالیاتی اتاق اصناف تهران با بیان این موضوع که مشخص نیست که مالیات‌ها کجا خرج می‌شود، گفت دولت مردم را متولی خود نمی‌داند و در عمل به متولیانشان گزارش نمی‌دهند که این پول‌ها کجا رفته است. وی تصریح کرد که اتاق اصناف بارها گفته است که مالیات‌ها باید شفاف شوند، اما کسی توجهی نمی‌کند.
جعفریان همچنین با بیان این موضوع که محل‌های هزینه مالیات باید مشخص باشند، گفت دولت هیچ گزارشی از محل هزینه‌ها و درآمد‌های مالیاتی به مردم ارائه نمی‌کند.
وی گفت حتی خانه اصناف هم نمی‌داند که این مالیات‌ها کجا هزینه می‌شوند.
جعفریان با بیان این موضوع که بر اساس قانون کشور باید ۸۳۰ هزار میلیارد تومان وصول مالیات داشته باشد، گفت این میزان، ۴۷ درصد هزینه جاری کشور است. وی افزود چون دولت کوچک نمی‌شود، افزایش مالیات و تصویب قوانین مالیاتی تاثیر مثبتی بر درآمد سرانه ندارد.
وی ایراد اصلی را مربوط به هزینه‌ها دانست و گفت دول مدام در حال بزرگ کردن جیب خود است و در تمام عرصه‌ها مالیات را افزایش داده، از ارزش افزوده گرفته تا خانه‌های خالی و خودرو و برای آنها و اخذ مالیات، قانون تصویب می‌کند، اما با وجود این افزایش مالیات‌ها درآمد سرانه افزایش نیافته و وضعیت مردم نیز بهتر نشده است. وی گفت تمامی این عوامل نشان می‌دهد که مشخص نیست که مالیات‌ها کجا خرج می‌شود.
وی همچنین با بیان این موضوع که ساعتی ۴۲۰ میلیارد تومان اسکناس چاپ می‌شود و تورم ایجاد می‌کنند، گفت دولت از تورم مالیات می‌گیرد.
جعفریان اظهار داشت قبل از انقلاب، هوشنگ انصاری هرساله گزارش می‌داد که مالیات‌ها کجا هزینه می‌شود اما پس از پیروزی انقلاب هیچگاه این روند انجام نشده است.
وی همچنین با اشاره به اینکه دولت دو دستی دست‌اش را در جیب مردم کرده، گفت در دوره رکود نباید مالیات افزایش یابد.
جعفریان در عین حال گفت با وجود این مردم می‌گویند اگر بدانند که مالیات‌ها کجا هزینه می‌شود مالیات بیشتری هم خواهند داد.
وی تصریح کرد وقتی شرایط اقتصادی به این شکل است مردم هم ترجیح می‌دهند که پول خود را به کشورهای دیگر انتقال دهند. جعفریان افزود در چنین شرایطی، کشور‌های دیگر جذابیت ایجاد می‌کنند که مردم به آنجا سفر کنند و پول به آنجا برده شود تا آنها بتوانند سیاست‌های اقتصادی‌شان را تنظیم کنند، اما در ایران فقط می‌گویند نخورید و نپوشید.
وی همچنین با انتقاد از برنامه هفتم توسعه، گفت برای این برنامه از مردم و بخش خصوصی نظرخواهی نشده و آن را در اتاق‌های دربسته نوشته‌اند و به مجلس دادند.
مساله‌ی مالیات یکی از چالش‌های جدی در دوره‌ی ابراهیم رئیسی است. دولت از ابتدای روی کار آمدن تصمیم گرفته است که درآمدهای دولت از طریق مالیات را افزایش دهد، اما در عین حال، شرایط اقتصادی مردم را به گونه‌ای ساماندهی نکرده است که گرفتن این مالیات‌ها منطقی باشد.
دولت رئیسی حتی برای افراد بیکار هم مالیات در نظر گرفته است و مقرر کرده اگر گردش مالی افراد بالای ۵۰۰ میلیون تومان باشد – که مبلغ بسیار کمی است- باید به دولت مالیات بپردازند. در حالی که بسیاری از این افراد مجبور به انجام کارهای غیر رسمی هستند که دولت زمینه‌ی انجام رسمی آن را برای مردم فراهم نکرده است. ممکن است بستگان افراد به آنها کمک کنند و این موضوع بدون این که درآمد برای فرد باشد،‌گردش مالی افراد را افزایش می‌دهد و موجب می‌شود که دولت عملا از کسانی مالیات بگیرد که نه تنها درآمدی ندارند، بلکه برای تامین زندگی خود به دیگران وابسته هستند.