پیشرفت نه چندان قطعی؟! / صابر گل‌عنبری

دور پنجم مذاکرات نیز به اتمام رسید و تقریبا اظهارنظرها با تفاوت‌هایی جزئی همان است که بعد از چهار دور قبلی بیان می‌شود؛ اشاره به «فضای حرفه‌ای و آرام» مذاکرات و ابراز امیدواری به پیشرفت در مذاکرات و….

اما در این میان توئیت مبهم وزیر خارجه عمان تا حدودی قابل تامل است. بوسعیدی در این پست کوتاه خود در شبکه ایکس گفته است که این مذاکرات با «پیشرفتی نه چندان قطعی» به پایان رسید و ابراز امیدواری کرد که «مسائل باقیمانده» در روزهای آینده روشن شود.

اما این «پیشرفت نه چندان قطعی» چیست؟ به نظر می‌رسد که منظور اعلام آمادگی دو طرف ایرانی و آمریکایی برای بررسی پیشنهادها و راهکارهایی است که طرف عمانی برای حل و فصل گره اصلی مذاکرات (یعنی مساله غنی‌سازی اورانیوم) ارائه کرده و قرار است هیات‌های دو طرف پس از بازگشت در پایتخت‌های خود بررسی کنند.

فعلا ماهیت ایده‌های عمان مشخص نیست و این که چه راهکاری را برای عبور از این چالش و مانع ارائه کرده است. اما آنچه روشن است؛ این که وقتی یک طرف میانجی راهکاری برای نزدیک شدن دیدگاه‌های دور و متناقض دو طرف درباره یک موضوع ارائه می‌کند؛ لزوما به امید موافقت و کسب رضایت اولیه باید راهکاری میانی باشد که دستکم هر دو را در وهله نخست ترغیب به بررسی آن صرف نظر از موضع نهایی هر کدام کند.

حال این پرسش مطرح است که درباره گره غنی‌سازی اورانیوم راهکار میانه چه می‌تواند باشد؟ توقف موقت غنی‌سازی به عنوان یک اقدام اعتمادساز توام با پذیرش و شناسایی اصل غنی‌سازی و ازسرگیری آن بعد از بازه زمانی مشخص؟ یا تشکیل کنسرسیوم غنی‌سازی؟ یا پذیرش غنی‌سازی حداقلی در ایران در مقابل دادن امتیازهای مهم دیگر به آمریکا چون تشدید نظارت بین‌المللی و افزایش زمانی و فنی محدودیت‌ها و….

یا این که اساسا عمان فعلا راه چاره عبور از این مانع را در شرایط کنونی موکول کردن آن به آینده دانسته و پیشنهاد یک توافق موقت را داده است؟

فارغ از فحوای راهکارهای عمان اما صرف توافق دو طرف برای ادامه مذاکرات و به بن بست نکشاندن آن در نتیجه اختلاف‌نظر اساسی پیرامون غنی‌سازی خود از یک طرف نشانگر «قسمی اراده‌» و «سطحی امیدواری» برای رسیدن به راه‌حل و راهکاری برای اختلافات در مسیر رسیدن به توافق و از دیگر سو منعکس کننده «نگرانی» دو طرف هم نسبت به اعلام بن بست و شکست مذاکرات و آماده نبودن برای پلن جایگزین است.

واقعیت این است که فعلا پیشرفتی «راهگشا» در مذاکرات روی نداده و باید منتظر ماند و دید که آیا این «اراده»، «امیدواری جزئی» و «نگرانی» در نهایت به حل اختلافات کلیدی در مسیر توافق منجر می‌شود یا خیر و بالاخره یکی از دو طرف به ویژه ترامپ صبر و حوصله‌اش به سر می‌آید و مذاکرات قفل می‌شود؟

تلگرام نویسنده