کنفرانس جهانی به رسمیت شناختن فلسطین در نیویورک: اجماع جهانی بر «راهکار دوکشوری» به عنوان تنها مسیر صلح عادلانه

در حالی که قحطی و بحران انسانی در غزه به شدت رو به گسترش است، نمایندگان بیش از ۱۲۵ کشور از روز دوشنبه در نیویورک گرد هم آمده‌اند تا در چارچوب کنفرانس بین‌المللی سازمان ملل درباره فلسطین، از راهکار دوکشوری به عنوان تنها راه‌حل پایدار و منطبق با حقوق بین‌الملل دفاع کنند. تام بیتمن، خبرنگار بی‌بی‌سی در وزارت خارجه آمریکا، می‌گوید که پیشتر آمریکا به صورت خصوصی کشورهایی را که قصد داشتند در این کنفرانس در ماه ژوئن شرکت کنند تهدید کرده بود.

این کنفرانس، به ریاست مشترک فرانسه و عربستان سعودی، سه روز به طول خواهد انجامید و از منظر سیاسی، مهم‌ترین نشست بین‌المللی درباره مسئله فلسطین در سال‌های اخیر محسوب می‌شود.

این کنفرانس شامل هشت کارگروه است که کار خود را از ژوئن گذشته برای تدوین چشم‌اندازهای اقتصادی، سیاسی و امنیتی برای چارچوب کشور فلسطین آغاز کرده‌اند. اعضای این کارگروه‌‌ها شامل اسپانیا، اردن، اندونزی، ایتالیا، ژاپن، نروژ، مصر، بریتانیا، ترکیه، مکزیک، برزیل، سنگال، اتحادیه عرب و اتحادیه اروپا (به همراه گروهی پیرامون تلاش‌های روز صلح) هستند.

آغاز نشست با هشدار دبیرکل سازمان ملل

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، در سخنان افتتاحیه با لحنی بی‌سابقه نسبت به وضعیت موجود هشدار داد: «ما در نقطه شکست هستیم. راه‌حل دوکشوری – همزیستی اسرائیل و فلسطین در کنار یکدیگر – دورتر از همیشه به نظر می‌رسد، اما حقیقت این است: هیچ جایگزینی ندارد.»

وی افزود: «نابودی غزه در برابر چشمان جهانیان رخ داده است. مردم از گرسنگی می‌میرند، ده‌ها هزار غیرنظامی کشته شده‌اند، سرزمین‌های فلسطینی قطعه‌قطعه شده و شهرک‌سازی‌ها بی‌وقفه ادامه دارد. ما شاهد پاکسازی اجباری، خشونت شهرک‌نشینان، تخریب خانه‌ها و تجاوز آشکار به حقوق بشر هستیم.»

گوترش تصریح کرد: «صلح در خاورمیانه تنها با ایجاد کشور فلسطین قابل تحقق است. طرد فلسطینیان از سرزمین‌شان، صلح نیست.»

موضع فرانسه: زمان اقدام فرارسیده است

فرانسه، به عنوان میزبان مشترک کنفرانس، نقش پیشگام را در این نشست ایفا می‌کند. «ژان نوئل بارو»، وزیر خارجه فرانسه، با لحنی قاطع اعلام کرد که: «اجماع جهانی درباره راه‌حل سیاسی شکل گرفته، اما باید از گفتار به عمل رسید.»

او اتحادیه اروپا را فراخواند که موضع صریح خود را در قبال اسرائیل بیان کند و با استفاده از ابزارهای اقتصادی و سیاسی، این کشور را وادار به پایبندی به حقوق بین‌الملل کند:

«اتحادیه اروپا باید اسرائیل را برای توقف شهرک‌سازی، لغو محاصره مالی تشکیلات خودگردان فلسطین، و پایان دادن به توزیع نظامی غذا در غزه تحت فشار بگذارد.»

بارو گفت هدف اصلی کنفرانس «بازگرداندن راهکار دوکشوری به مسیر اجرا» و «متوقف کردن روند حذف تدریجی آن از سیاست منطقه‌ای» است.

فرانچسکا آلبانیز: هشدار درباره بی‌عملی جهانی

فرانچسکا آلبانیز، گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد سرزمین‌های اشغالی فلسطین، در شبکه اجتماعی X هشدار داد که: «به رسمیت شناختن کشور فلسطین در حالی که نسل‌کشی در جریان است، بدون اقدامات عملی برای پایان دادن به آپارتاید و جنایات، ممکن است توجه را از بحران وجودی فلسطینیان منحرف کند.»

او خواستار اقدام‌های ملموس و فوری جامعه بین‌المللی برای توقف جنایات علیه فلسطینیان شد.

سخنان صریح کانادا: حمایت مالی و موضع سیاسی قاطع

«آنیتا آناند»، وزیر امور خارجه کانادا، ضمن محکوم کردن وضعیت غزه و اقدامات اسرائیل، تاکید کرد: «اوتاوا به‌طور قاطع از راه‌حل دوکشوری حمایت می‌کند. کشور فلسطین باید مستقل، پایدار و دارای حاکمیت باشد.»

او گفت که راه‌حل دوکشوری برای ثبات بلندمدت در خاورمیانه ضروری است و افزود: «تعداد زیادی از فلسطینیان از گرسنگی می‌میرند. این فاجعه انسانی غیرقابل قبول است.»

آناند همچنین از کمک جدید ۴۰ میلیون دلاری کانادا خبر داد که شامل ۱۰ میلیون دلار برای حمایت از اصلاحات در تشکیلات خودگردان فلسطین و ۳۰ میلیون دلار کمک بشردوستانه برای غیرنظامیان غزه است.

او تأکید کرد که «ما خشونت شهرک‌نشینان، کشتار غیرنظامیان و شهرک‌سازی‌های غیرقانونی را محکوم می‌کنیم.»

موضع اتحادیه اروپا: فشار اقتصادی و حمایت از اصلاحات

دوبراوکا شویکا، کمیسر اروپا در امور مدیترانه، گفت: «اسرائیل باید منابع مالی را که به فلسطینیان تعلق دارد، آزاد کند. ما از فروپاشی تشکیلات خودگردان فلسطین جلوگیری می‌کنیم.»

وی اعلام کرد که اتحادیه اروپا با بودجه‌ای بالغ بر ۱۶۱ میلیارد یورو طی سه سال آینده، از ساختار فلسطینی حمایت خواهد کرد. همچنین از تصمیم به برگزاری انتخابات سراسری در فلسطین در سال آینده استقبال کرد.

پاسخ آمریکا و اسرائیل: تحریم و تقبیح نشست

ایالات متحده این کنفرانس را «بی‌فایده و نمایشی» خواند. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای گفت: «تمرکز ما بر دیپلماسی واقعی است، نه نشست‌های صحنه‌سازی‌شده.»

رژیم اسرائیل نیز از شرکت در این نشست خودداری کرد. «دنی دانون»، نماینده این رژیم در سازمان ملل، آن را «ترویج توهم» خواند و مدعی شد برگزارکنندگان از واقعیت دور هستند.

نخست‌وزیر فلسطین: به رسمیت شناختن کشور فلسطین را به تعویق نیندازید

محمد مصطفی، نخست‌وزیر فلسطین، در سخنان خود تاکید کرد: «صلح تنها با به رسمیت شناختن کشور فلسطین آغاز می‌شود. اسرائیل باید از غزه عقب‌نشینی کند و کنترل آن باید به تشکیلات خودگردان واگذار شود.»

او با اشاره به نسل‌کشی در جریان در غزه، خواستار توقف شهرک‌سازی‌ها، پایان محاصره و پایان حملات نظامی به غیرنظامیان شد و افزود: «کشور فلسطین حق دارد تمام نوار غزه را در اختیار داشته باشد و تنها مرجع امنیتی در آن باشد.»

وزیر امور خارجه عربستان سعودی: یک کشور مستقل فلسطینی کلید صلح در منطقه است

فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان سعودی در کنفرانس بین المللی فلسطین گفت: عربستان سعودی «معتقد است که دستیابی به امنیت، ثبات و رفاه در منطقه با عدالت برای مردم فلسطین و توانایی آنها در دستیابی به حقوق مشروع خود آغاز می‌شود.»

وی افزود: این صرفاً یک موضع سیاسی نیست. این مبتنی بر اعتقاد راسخ است مبنی بر اینکه یک کشور مستقل فلسطینی کلید صلح در منطقه است.

وزیرخارجه عربستان خاطرنشان کرد که کنفرانس بین المللی فلسطین برای اجرای راه حل دو دولت محوری است.

وی تصریح کرد که عربستان، با همکاری فرانسه، تلاش‌هایی را برای جلب موافقت بانک جهانی برای انتقال ۳۰۰ میلیون دلار به غزه و کرانه باختری آغاز کرده است.

موضع قطر، لبنان و سایر کشورهای عربی

وزیر خارجه قطر، محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، گفت: «جنگ غزه نه تنها فاجعه انسانی ایجاد کرده، بلکه اصول بین‌المللی را زیر سؤال برده است. زور هیچ‌گاه موفق به از بین بردن آرمان فلسطین نخواهد شد.»

وی از جامعه بین‌المللی خواست تا عدالت تأخیر‌افتاده برای مردم فلسطین را محقق کند.

طارق متری، معاون نخست‌وزیر لبنان نیز گفت: «ما در برابر اشغال، کشتار و پاکسازی قومی سکوت نخواهیم کرد. فلسطین باید آزاد شود و نسل‌کشی متوقف شود.»

موافقت گسترده با نقش‌آفرینی فرانسه و طرح تصویب سند نهایی

این کنفرانس بر اساس قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل در دسامبر ۲۰۲۴ برگزار شده است. هدف آن، پیشبرد اجرای راه‌حل دوکشوری و تدوین سند نهایی با عنوان «حل مسالمت‌آمیز مسئله فلسطین» است که از سوی فرانسه تهیه شده و اکنون در حال مذاکره نهایی است.

این سند قرار است به عنوان نقشه راه برگشت‌ناپذیر برای ایجاد کشور فلسطین مورد تایید کشورها قرار گیرد.

چشم‌انداز سپتامبر: نشست در سطح سران در مجمع عمومی سازمان ملل

بخش دوم این نشست در ماه سپتامبر، همزمان با برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل، در سطح رهبران جهان برگزار خواهد شد. انتظار می‌رود فرانسه در آن زمان، به‌طور رسمی فلسطین را به عنوان کشور به رسمیت بشناسد.

در جریان این کنفرانس، شماری از «کشورهای غربی» که وزیر خارجه فرانسه، ژان-نوئل بارو، نامی از آنها نبرد، آمادگی خود را برای شناسایی کشور فلسطین اعلام خواهند کرد. حتی احتمال آن می رود که تا ماه سپتامبر بریتانیا هم در به رسمیت شناختن فلسطین اقدام کند. بنابر گزارش روزنامه بریتانیایی «تلگراف»، دوشنبه ۶ مرداد، کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، قصد دارد در هفته جاری از طرحی برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین رونمایی کند تا فشارهای درون‌حزبی در حزب کارگر که رهبری آن را برعهده دارد، کاهش یابد.

با توجه به حمایت بیش از ۱۴۰ کشور از فلسطین، از جمله بیش از ۱۲ کشور اروپایی، روند جهانی به‌سوی تحقق راهکار دوکشوری وارد مرحله‌ای جدید شده است.