هشدار ترکیه به کردهای سوریه: مهره اسرائیل نشوید

وزیر خارجه ترکیه، هاکان فیدان، روز چهارشنبه یک بار دیگر به گروه‌های مسلح کرد سوری هشدار داد و از آن‌ها خواست امید به همکاری با اسرائیل علیه دمشق را کنار بگذارند و به توافق خود برای ادغام در ساختار دولت مرکزی پایبند بمانند.

فیدان با لحنی غیرمعمول تند گفت که آنکارا ساده‌لوح نیست و به‌خوبی از فعالیت‌های نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) آگاه است.

او اظهار داشت: «آن‌ها می‌گویند توافقی که با سوریه انجام دادیم، از نظر بندهای نوشته‌شده، الزام زیادی برای ما ایجاد نمی‌کند. خب، پس چه چیزی برایتان مهم است؟ آیا مهم این است که برادران کردِ محترم منطقه را به مهره‌های اسرائیل تبدیل کنید؟»

اظهارات فیدان در حالی بیان شد که وزیر خارجه سوریه، اسعد الشعیبانی، به همراه وزیر دفاع و رئیس دستگاه اطلاعاتی سوریه به آنکارا سفر کرده بود تا درباره چالش‌های امنیتی در شمال سوریه و همچنین اوضاع استان سویدا گفت‌وگو کند.

روز سه‌شنبه، الشعیبانی در نشستی در اردن با فرستاده ویژه آمریکا، توماس باراک، شرکت کرده بود تا راهی برای پاسخگویی هم‌زمان به نگرانی‌های سوریه و اسرائیل درباره امنیت جامعه دروزی سویدا پیدا شود.

در نشست خبری مشترک در آنکارا، الشعیبانی همچنین از برگزاری کنفرانس اخیر در حسکه انتقاد کرد؛ نشستی که توسط نیروهای دموکراتیک سوریه برگزار شد و در آن نمایندگانی از گروه‌های قومی و مذهبی مختلف خواستار خودمختاری شدند.

بیشتر بخوانید: کنفرانس کردهای سوریه دمشق را خشمگین کرد

او گفت این افراد نماینده مردم سوریه نیستند و هشدار داد که دمشق همچنان بر حفظ تمامیت ارضی سوریه مصمم است. هفته گذشته، دمشق در اعتراض به این کنفرانس ـ و تا حدی نیز به دلیل مخالفت ترکیه با میانجی‌گری فرانسه ـ دیدار برنامه‌ریزی‌شده خود با نمایندگان SDF در پاریس را لغو کرد.

مذاکرات و تمرکزگرایی

در ماه مارس، رئیس‌جمهور سوریه، احمد الشرع، یادداشتی تفاهم با فرمانده SDF، مظلوم عبدی، امضا کرد که بر اساس آن، دو طرف در اصل بر ادغام با دمشق توافق داشتند. این توافق شامل ادغام نیروهای SDF در ارتش ملی، واگذاری کنترل مرزها، نهادهای دولتی، زندان‌ها و میادین نفت و گاز به دولت مرکزی بود.

این اقدام هم‌زمان شد با مذاکرات صلح ترکیه با حزب کارگران کردستان (PKK) که در ماه مه و پس از درخواست عبدالله اوجالان، بنیان‌گذار زندانی این حزب، انحلال خود را اعلام کرد. SDF بعداً اعلام کرد که این روند ارتباطی با آن‌ها ندارد.

از آن زمان، SDF که به‌طور گسترده به عنوان شاخه‌ای از PKK شناخته می‌شود، موضع خود را تغییر داده و خواستار خودمختاری و نظام حکمرانی غیرمتمرکز شده است، به‌ویژه پس از حملات هوایی اسرائیل به دمشق و جنوب سوریه. مظلوم عبدی در چندین مصاحبه گفته است که می‌خواهد SDF تحت ساختار فرماندهی جداگانه باقی بماند.

فیدان هشدار داد که صبر آنکارا در حال تمام شدن است، زیرا SDF گام‌های ملموسی برای پاسخگویی به نگرانی‌های امنیتی ترکیه برنداشته است.

او گفت: «در حال حاضر می‌بینیم که اعضای SDF که از ترکیه، عراق، ایران و اروپا آمده‌اند، سوریه را ترک نکرده‌اند. برعکس، می‌بینیم که آن‌ها در انتظار بروز مشکلات احتمالی هستند تا بتوانند از همه روندها ـــ چه در دمشق و چه در آنکارا ـــ بیشترین بهره را ببرند. نباید فکر کنند ما این را نمی‌بینیم؛ ما این را می‌بینیم.»

فیدان همچنین مدعی شد که SDF به دنبال کمک اسرائیل است تا کنترل خود بر مناطق عمدتاً عرب‌نشین را با زور حفظ کرده و ارتباطش با PKK را ادامه دهد.

او گفت: «اما در شرایطی که نگرانی‌های امنیتی ترکیه برطرف نشود، هیچ راهی برای آرام ماندن ما وجود ندارد.»

فیدان ضمن دعوت از SDF برای حرکت به سوی صلح با ترکیه و دمشق، هشدار داد که کسی نباید از تحولات احتمالی غافلگیر شود؛ اشاره‌ای که حاکی از آمادگی آنکارا برای اتخاذ اقدامات دیگر، حتی احتمالاً اقدام نظامی بود.

ضرب‌الاجل‌ها

ماه گذشته، «میدل‌ایست آی» گزارش داد که ترکیه و آمریکا در نشستی با مقامات SDF، به گروه مظلوم عبدی ۳۰ روز مهلت داده‌اند تا روند پیوستن به دمشق را تسریع کنند. این مهلت طی چند روز آینده به پایان می‌رسد.

یک منبع منطقه‌ای به «میدل‌ایست آی» گفت که مقامات آمریکایی به SDF هشدار داده‌اند که اگر توافق ۱۰ مارس اجرا نشود، ائتلاف بین‌المللی ممکن است در صورت تصمیم دمشق به آغاز عملیات نظامی، نتواند از آن‌ها محافظت کند.

منابع امنیتی به «میدل‌ایست آی» گفتند که در حالی که ترکیه مستقیماً علیه SDF اقدام نخواهد کرد، نیروهای مسلح ترکیه می‌توانند حمایت غیرمستقیم از یک عملیات محدود ارتش سوریه ارائه دهند. به گفته آن‌ها، مقدمات چنین عملیاتی از پیش آماده شده است.

این منابع همچنین فاش کردند که فرستاده ویژه آمریکا، توماس باراک، در دیدارهای خود با مقامات ترکیه در آنکارا، خواستار زمان بیشتری برای تلاش‌های دیپلماتیک و مذاکره با SDF شده است.

گفته می‌شود مقامات ترکیه به‌طور دیپلماتیک پاسخ داده‌اند که «تصمیم و اختیار این موضوع در دست دولت دمشق است و بر اساس همکاری نظامی میان دمشق و ترکیه و با توجه به حساسیت‌های امنیت ملی ترکیه، هرگونه درخواست حمایت از سوی دمشق به‌طور مثبت پاسخ داده خواهد شد».

در همین حال، هفته گذشته در دیرحافر، در شرق حلب، و اطراف سد تشرين، درگیری‌های پراکنده‌ای میان ارتش سوریه و SDF رخ داد و دو طرف یکدیگر را مقصر افزایش تنش دانستند.

منابع امنیتی سوری به «میدل‌ایست آی» گفتند که سفر هیئت سوری به آنکارا بر همین زمینه متمرکز خواهد بود و محورهای اصلی شامل تهدیدات مشترک، امنیت مرزی، پیگیری توافقات و احتمال سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی خواهد بود.

ماه گذشته، سوریه رسماً از ترکیه درخواست کمک امنیتی کرد. این منابع افزودند که بحث درباره استقرار نیروهای مسلح ترکیه در سوریه نیز بخشی از مذاکرات خواهد بود.

راقیپ سویلو، خبرنگار «میدل‌ایست آی» در استانبول / ۱۳ اوت ۲۰۲۵