ورود پهپادهای روسی به حریم هوایی لهستان خبرگزاری رویترز

لهستان روز چهارشنبه پهپادهایی را که وارد حریم هوایی‌اش شده بودند سرنگون کرد. این اولین بار است که یک عضو ناتو در جریان جنگ روسیه علیه اوکراین اقدام به شلیک کرده است.

لهستان اعلام کرد که ۱۹ شیء در جریان حمله هوایی گسترده روسیه به اوکراین وارد حریم هوایی این کشور شده و آن‌هایی که تهدیدآمیز بودند، سرنگون شدند. دونالد توسک، نخست‌وزیر لهستان، گفت که ماده چهارم معاهده ناتو را فعال کرده است، که به اعضای این اتحاد اجازه می‌دهد با متحدان خود رایزنی کنند.

توسک اظهار داشت: «ما با یک تحریک گسترده روبرو هستیم. ما آماده دفع چنین تحریکاتی هستیم. وضعیت جدی است و هیچ‌کس تردیدی ندارد که باید برای سناریوهای مختلف آماده باشیم.»

خبرگزاری دولتی ریانووستی روسیه به نقل از یک دیپلمات روس ادعاها درباره ورود غیرمجاز را «بی‌اساس» خواند و گفت که لهستان هیچ مدرکی مبنی بر روسی بودن پهپادهای سرنگون‌شده ارائه نکرده است.

چندین مقام اروپایی این ورود را عمدی و نشانه‌ای از تشدید تنش توسط روسیه توصیف کردند. توسک گفت: «اینکه این پهپادها، که تهدید امنیتی ایجاد کرده بودند، سرنگون شدند، وضعیت سیاسی را تغییر می‌دهد.»

فرماندهی عملیاتی نیروهای مسلح لهستان از ساکنان خواست در خانه بمانند و اعلام کرد سه منطقه شرقی در معرض خطر ویژه قرار دارند. این نهاد اظهار داشت: «این یک اقدام تهاجمی بود که تهدید واقعی برای امنیت شهروندان ما ایجاد کرد.»

واکنش‌ اروپا و ناتو

این حادثه می‌تواند به بحث‌ها درباره تشدید تحریم‌ها علیه مسکو دامن بزند. کشورهای اروپایی امیدوارند دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، را متقاعد کنند تا پس از مذاکرات پراکنده صلح که نتیجه‌ای نداشته، در اعمال تحریم‌ها به آن‌ها بپیوندد.

کشورهای هم‌مرز با اوکراین در گذشته مواردی از ورود موشک‌ها یا پهپادهای روسی به حریم هوایی خود را گزارش کرده بودند، اما نه در این مقیاس، و تا کنون شناخته شده نبود که آن‌ها را سرنگون کرده باشند. در سال ۲۰۲۲، دو نفر در لهستان بر اثر اصابت یک موشک دفاع هوایی اوکراین که منحرف شده بود، کشته شدند.

یک سخنگوی ناتو گفت که مارک روته، رئیس ناتو، با رهبران لهستان در تماس است و این اتحاد با لهستان در حال رایزنی نزدیک است. منبعی اعلام کرد که ناتو این حادثه را به‌عنوان حمله تلقی نمی‌کند، بلکه آن را یک ورود عمدی می‌داند.

جنگنده‌های اف-۱۶ لهستان، اف-۳۵ هلندی، هواپیماهای نظارتی آواکس ایتالیایی و هواپیماهای سوخت‌رسان هوایی که به‌طور مشترک توسط ناتو اداره می‌شوند، در عملیات شبانه مشارکت داشتند. فرماندهی نظامی لهستان اعلام کرد که رادارها بیش از ۱۰ شیء را ردیابی کرده و آن‌هایی که تهدیدآمیز بودند، «خنثی» شدند. تا صبح، عملیات به پایان رسیده بود.

کایا کالاس، مسئول ارشد سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز چهارشنبه گفت که نشانه‌های اولیه حاکی از آن است که ورود پهپادهای روسی به حریم هوایی اروپا عمدی بوده، نه تصادفی. او اظهار داشت: «جنگ روسیه در حال تشدید است، نه پایان یافتن. باید هزینه را برای مسکو افزایش دهیم، حمایت از اوکراین را تقویت کنیم و در دفاع اروپا سرمایه‌گذاری کنیم.» کالاس در پستی در شبکه ایکس نوشت: «اتحادیه اروپا نقش مهمی دارد و ما از ابتکارهایی مانند خط دفاعی سپر مرز شرقی حمایت خواهیم کرد.»

کیتلان کالینز، گزارشگر سی‌ان‌ان، گفت که مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، در جریان این موضوع قرار گرفته است. وزارت امور خارجه آمریکا به درخواست اظهارنظر فوری پاسخ نداد.

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، گفت که روسیه در حملات شبانه علیه اوکراین از ۴۱۵ پهپاد و ۴۰ موشک استفاده کرده و افزود که دست‌کم هشت پهپاد ساخت ایران به سمت لهستان هدف‌گیری شده بودند. او گفت: «این یک سابقه بسیار خطرناک برای اروپا است. پاسخ قاطعی لازم است – و این پاسخ تنها می‌تواند پاسخی مشترک از سوی همه شرکا باشد: اوکراین، لهستان، همه اروپایی‌ها، ایالات متحده.»

روسیه مدت‌هاست که می‌گوید قصد ایجاد جنگ با ناتو را ندارد و کشورهای اروپای غربی که آن را تهدید می‌دانند، در تلاش برای بدتر کردن روابط هستند.

اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، خواستار تحریم‌های بیشتر علیه روسیه شد و گفت که اتحادیه اروپا در حال آماده‌سازی تحریم‌هایی علیه ناوگان «سایه» نفت‌کش‌هایی است که نفت روسیه را حمل می‌کنند و کشورهای ثالثی که آن را خریداری می‌کنند.

یان لیپاوسکی، وزیر امور خارجه چک، خواستار تقویت دفاع هوایی ناتو در خط مقدم شد.

واکنش‌های آمریکا

در ایالات متحده، سناتور دموکرات دیک دوربین گفت نقض‌های مکرر حریم هوایی ناتو توسط پهپادهای روسی نشانه آن است که «ولادیمیر پوتین اراده ما را برای دفاع از لهستان و کشورهای بالتیک به آزمایش گذاشته است».

او در شبکه ایکس نوشت: «پس از کشتارهایی که پوتین همچنان بر اوکراین تحمیل می‌کند، این تجاوزها را نمی‌توان نادیده گرفت.»

جو ویلسون، نماینده جمهوری‌خواه و از اعضای ارشد کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان، در پستی در ایکس اعلام کرد روسیه «با استفاده از پهپادها به هم‌پیمان ناتو یعنی لهستان حمله کرده» و این اقدامی است که به تعبیر او «اعلان جنگ» محسوب می‌شود.

ویلسون از رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، خواست با اعمال تحریم‌هایی پاسخ دهد که «ماشین جنگی روسیه را به ورشکستگی بکشاند». او افزود: «پوتین دیگر به بمباران زنان و کودکان در اوکراین قانع نیست و اکنون مستقیماً اراده ما را در خاک ناتو به آزمایش می‌گذارد.»

ترامپ که ماه گذشته پوتین را برای نشستی در ایالات متحده به گرمی پذیرفته بود، آخر هفته گذشته اعلام کرد آماده است وارد «مرحله دوم» تحریم‌های روسیه شود؛ پس از ماه‌ها مذاکرات بی‌حاصل درباره یک توافق صلح. این قوی‌ترین نشانه تا امروز است مبنی بر اینکه او ممکن است فشارها بر مسکو یا خریداران نفت این کشور را افزایش دهد.

فرودگاه بسته شد

فرودگاه شوپن در ورشو، بزرگ‌ترین فرودگاه لهستان، برای چند ساعت حریم هوایی خود را بست و سپس بازگشایی کرد. این فرودگاه اعلام کرد که در طول روز اختلال‌ها و تأخیرهایی وجود خواهد داشت. فرودگاه شهر لوبلین در شرق لهستان همچنان بسته ماند.

بیشتر مناطق اوکراین، از جمله مناطق غربی ولین و لووف که با لهستان هم‌مرز هستند، تقریباً تمام شب تحت هشدار حمله هوایی بودند.

ترامپ، که در اوت گذشته در یک اجلاس در آلاسکا از پوتین به گرمی استقبال کرد، آخر هفته گفت که آماده است پس از ماه‌ها مذاکره درباره توافق صلح، به فاز دوم تحریم‌های روسیه برود. این قوی‌ترین نشانه او تاکنون بود که ممکن است فشار بر مسکو یا خریداران نفت آن را در پاسخ به جنگ در اوکراین افزایش دهد.

مقام ارشد تحریم‌های اتحادیه اروپا این هفته در واشنگتن بود تا درباره تحریم‌های هماهنگ بحث کند. اگر چنین تحریم‌هایی اعمال شوند، این اولین بار خواهد بود که ایالات متحده و اروپا از زمان بازگشت ترامپ به قدرت در ژانویه، که وعده پایان دادن به جنگ در ۲۴ ساعت را داده بود، اقدامات هماهنگی علیه روسیه انجام داده‌اند.