سخنرانی دونالد ترامپ در هشتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، عمدتاً بر محورهای زیر متمرکز بوده است:
- لفاظی شدید علیه ایران: ترامپ بار دیگر ایران را بزرگترین حامی تروریسم در جهان خوانده و بر لزوم عدم دسترسی ایران به سلاح هستهای تأکید کرده است. او همچنین ادعا کرده که بخش بزرگی از فرماندهان نظامی ایران دیگر “در میان نیستند” و تهدید کرده که آمریکا میتواند تأسیسات هستهای ایران را نابود کند.
- تمرکز بر مسائل داخلی آمریکا: بخش قابل توجهی از سخنرانی او به ارائه تصویری از «آغاز عصر طلایی آمریکا» اختصاص داشته است. او بر دستاوردهای ادعایی دولت خود در حوزههای داخلی مانند رشد اقتصادی، کاهش بیسابقه مقررات و مالیاتها، و کنترل تورم تأکید کرده است.
- امنیت مرزی و مهاجرت: ترامپ چندین بار بر استحکام مرزها و کاهش ورود مهاجران غیرقانونی تأکید کرده، که یک موضوع داخلی مهم برای رأیدهندگان آمریکایی محسوب میشود، اما او از تریبون جهانی برای مطرح کردن آن استفاده کرده است.
- انتقاد از اروپا و سازمان ملل: او کشورهای اروپایی را به دلیل خرید نفت و گاز طبیعی از روسیه در حالی که با این کشور در جنگ هستند، مورد انتقاد قرار داده و این را “شرمآور” خوانده است.
- پایان دادن به جنگها: ترامپ مدعی شده که تاکنون هفت جنگ را متوقف کرده و برای پایان دادن به درگیریها در غزه و جنگ روسیه و اوکراین تلاش میکند.
تحلیلگران اغلب این سخنرانی را به مثابه “تبلیغات داخلی در لباس دیپلماسی جهانی” توصیف کردهاند، چرا که محتوای آن بیشتر برای جلب حمایت رأیدهندگان داخلی آمریکا طراحی شده بود تا پیام دیپلماتیک دقیق برای جامعه جهانی.
تحلیل سخنرانی سید علی خامنهای (واکنش به آمریکا و ترامپ)
در مقابل، واکنش سید علی خامنهای به مطالبات و تهدیدهای آمریکا و ترامپ، که ظاهراً در پی نامه ترامپ به وی صورت گرفته، شامل نکات کلیدی زیر بوده است:
- رد کامل مذاکره با آمریکا: خامنهای با قاطعیت هرگونه مذاکره با آمریکا را رد کرده و خواسته ترامپ برای پایان دادن به غنیسازی اورانیوم و سایر فعالیتهای منطقهای ایران را “دیکته” و “توهین بزرگ” دانسته است.
- «سیلی محکم» مردم ایران: او اظهار داشته که مردم ایران به کسی که چنین خواستههایی را مطرح میکند، “سیلی محکم خواهند زد” و این خواستهها را نمیپذیرند.
- غنیسازی اورانیوم برای مقاصد داخلی: خامنهای بر عدم نیاز ایران به سلاح هستهای تأکید کرده، اما در عین حال اصرار داشته که ایران برای نیازهای داخلی خود، غنیسازی تا سطح ۶۰ درصد را ادامه خواهد داد. او همچنین هرگونه عقبنشینی در برنامه هستهای را رد کرده است.
- هشدار نسبت به تبعات تسلیم: وی پذیرش مذاکره تحت تهدید را به منزله “آسیبپذیری جمهوری اسلامی در برابر تهدیدات” دانسته و هشدار داده است که پس از هستهای، خواستههای آمریکا به موشکها و سپس تمام مسائل دیگر گسترش خواهد یافت.
تحلیلگران این موضعگیری خامنهای را “سنگر گرفتن در برابر فشار حداکثری” توصیف کرده و آن را نشانهای از احساس خطر جمهوری اسلامی در برابر حملات آمریکا و اسرائیل و همچنین پایان قریبالوقوع مذاکرات دانستهاند.
جمعبندی کلی
در مجموع، سخنرانیهای این دو رهبر در این روز نشاندهنده اوج تنش و تقابل مستقیم لفظی بین ایران و آمریکا بوده است:
- ترامپ: از تریبون جهانی (سازمان ملل) برای اعمال فشار حداکثری بر ایران، تبلیغات داخلی و همچنین انتقاد از متحدان اروپایی استفاده کرده است.
- خامنهای: با رد قاطع مذاکره و پافشاری بر ادامه فعالیتهای هستهای، موضع “نه تسلیم و نه مذاکره تحت تهدید” را تقویت کرده و تلاشهای آمریکا را “توهینآمیز” خوانده است.
این تقابل نشان میدهد که دو طرف در یک نقطه اوج از بحران دیپلماتیک قرار دارند که چشمانداز هرگونه توافق یا کاهش تنش را به شدت محدود کرده است.