زلنسکی با حمایت رهبران اروپایی به واشنگتن می‌رود

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، روز دوشنبه در حالی وارد کاخ سفید خواهد شد که این بار تنها نخواهد بود. شماری از رهبران برجسته اروپا، از جمله نخست‌وزیران و روسای جمهور چند کشور عضو اتحادیه اروپا، نیز به واشنگتن می‌روند تا در دیدار او با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، حضور داشته باشند. نیویورک تایمز می‌نویسد: این حضور جمعی پیامی روشن دارد: اروپا نگران است در مذاکرات صلح احتمالی، اوکراین به بهای تجزیه خاک خود وادار به توافقی تحمیلی شود و در عین حال انسجام پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) نیز در معرض خطر قرار گیرد.

ترامپ پس از دیدار اخیرش با ولادیمیر پوتین در آلاسکا، موضع دیرینه غرب مبنی بر لزوم دستیابی به آتش‌بس پیش از مذاکرات صلح را کنار گذاشت و به رویکرد مسکو نزدیک شد. او به صراحت اعلام کرد بهترین راه، رفتن مستقیم به توافق صلح است، نه یک آتش‌بس موقت. این تغییر ناگهانی موجب نگرانی جدی متحدان اروپایی شد که بیم دارند ترامپ با فشار بر زلنسکی، او را به پذیرش شروطی وادار کند که زمینه فروپاشی اوکراین را فراهم می‌سازد.

در نشست خبری بروکسل، اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا، بر ضرورت تضمین‌های امنیتی برای اوکراین و احترام به تمامیت ارضی آن تأکید کرد، اما هم‌زمان خواستار توقف فوری خونریزی و آغاز گفت‌وگو میان روسیه، اوکراین و ایالات متحده شد.

یک دیپلمات ارشد اروپایی که نخواست نامش فاش شود، گفت اتحاد اروپا در وضعیت «وحشت» قرار دارد. او به دیدار فوریه گذشته در کاخ سفید اشاره کرد، زمانی که ترامپ مقابل دوربین‌ها زلنسکی را سرزنش کرد و گفت: «شما در این جنگ هیچ برگ برنده‌ای در دست ندارید.» تکرار چنین صحنه‌ای، آن هم در حالی که روسیه در میدان نبرد پیشروی دارد، بزرگ‌ترین دغدغه رهبران اروپایی است.

ترامپ نیز در مصاحبه اخیر خود با شبکه فاکس نیوز دوباره تاکید کرد که اوکراین باید «واقعیت قدرت» را بپذیرد و امتیاز بدهد، زیرا روسیه کشور «بسیار قدرتمندتری» است.

اختلاف دیدگاه‌ها بر سر شیوه پایان دادن به جنگ اکنون آشکار شده است. معاون رئیس‌جمهور آمریکا، جی.دی. ونس، هفته گذشته گفت: «ما از تأمین مالی جنگ اوکراین خسته شده‌ایم.» در مقابل، اروپایی‌ها وعده داده‌اند از طریق سازوکارهایی خارج از ناتو به حمایت مالی و نظامی ادامه دهند. توافق اخیر این بوده است که آمریکا تنها تأمین‌کننده سلاح باقی بماند و هزینه‌ها از جیب اروپایی‌ها پرداخت شود.

این رویکرد، به گفته تحلیلگران، شکافی را ایجاد می‌کند که دقیقاً همان هدفی است که پوتین سال‌ها دنبال کرده است: جدا کردن اروپا از آمریکا و تضعیف ناتو.

به گزارش نیویورک تایمز، پوتین در نشست آلاسکا موفق شد از این اختلاف بهره‌برداری کند. او همواره رؤیای شکستن انسجام ناتو را در سر داشته و اکنون به نظر می‌رسد زمان برای تحقق آن مناسب‌تر از همیشه است. ارتش روسیه با وجود تلفات سنگین انسانی، همچنان در میدان نبرد دست بالا را دارد و کرملین دیگر تمایلی به آتش‌بس ندارد.

در حالی که پیش‌تر زمزمه‌هایی از آمادگی پوتین برای پذیرش آتش‌بس بر اساس خطوط جبهه موجود شنیده می‌شد، اکنون کرملین به دلیل پیشروی‌های نظامی خواستار امتیازات بیشتری است.

موضوع اصلی دیدارهای واشنگتن تنها مرزها یا تقسیم خاک نیست. رهبران اروپایی می‌خواهند ترامپ را متعهد کنند به یک نظام تضمین امنیتی برای اوکراین بپیوندد؛ چیزی شبیه یک نیروی حافظ صلح و حمایت گسترده اطلاعاتی که مانع حمله دوباره روسیه شود.

ترامپ برای نخستین بار در تماس تلفنی اخیر با رهبران اروپایی اشاره کرده که شاید حاضر باشد در این طرح مشارکت کند، هرچند بیشتر در سطح اطلاعاتی و نه اعزام نیروی نظامی. در لندن، کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، پس از یک نشست مجازی رهبران اروپایی، ترامپ را به خاطر «تعهد به ارائه تضمین‌های امنیتی به اوکراین» ستود و وعده داد اروپا آماده است نیروهایی را برای حفاظت از آسمان و آب‌های اوکراین مستقر کند.

نیویورک تایمز در پایان گزارش خود می‌نویسد: نشست روز دوشنبه در کاخ سفید بیش از یک دیدار دیپلماتیک ساده است. این نشست به آزمونی سرنوشت‌ساز برای بقای اتحاد آتلانتیک شمالی بدل شده است. آیا اروپا خواهد توانست ترامپ را از گرایش بیشتر به سمت پوتین بازدارد؟ آیا تضمین‌های امنیتی کافی برای اوکراین به دست خواهد آمد؟

پاسخ به این پرسش‌ها نه تنها آینده اوکراین بلکه توازن قدرت در اروپا و سرنوشت ناتو را رقم خواهد زد.