بازتاب گفتمان پزشکیان در رسانه‌های جهان احسان پناه‌بر / روزنامه اعتماد

اولین سفر مسعود پزشکیان، رییس‌جمهور ایران به نیویورک برای شرکت در هفتاد و نهمین مجمع سالانه سازمان ملل در شرایط حساس منطقه‌ای و جهانی انجام شد. درگیری‌ها در منطقه دوباره به نقطه جوش رسیده و ادعاهای مقامات غربی علیه ایران در باب همکاری‌های موشکی تهران و مسکو دور تازه‌ای از تنش‌ها میان ایران از یک‌سو و اروپا و ایالات‌متحده از سوی دیگر را کلید زده است. به‌علاوه، پرونده هسته‌ای ایران نیز همچنان در بن‌بست است و گزارش‌های ادعایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر اختلافات بر سر برنامه هسته‌ای ایران افزوده است.

در چنین شرایطی، به نظر می‌رسد مسعود پزشکیان و عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، روزهای پرمشغله‌ای را در نیویورک دارند تا بتوانند از فرصت این رویداد برای پیشبرد برنامه‌های تهران در سیاست خارجی و همچنین تعامل با جهان و رفع سوءتفاهمات با کشورهای اروپایی بهره‌برداری کنند. در همین رابطه، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با همتایان و مقامات خارجی در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل دیدار و گفت‌وگو دارد و آن‌گونه که ایرنا نوشته دوشنبه شب نیز با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رایزنی کرد؛ گفته می‌شود تقویت روابط و همکاری‌های جمهوری اسلامی ایران و آژانس محور اصلی رایزنی میان طرفین بوده است.

مسعود پزشکیان، رییس‌جمهور ایران نیز روز دوشنبه در دیدار با مدیران ارشد رسانه‌های امریکایی در نیویورک، بر تمایل ایران برای تعامل با کشورهای منطقه و جهان تاکید کرد. رییس دولت چهاردهم، اسراییل را به دامن زدن به آتش جنگ در خاورمیانه متهم کرد و گفت رویکرد دولت او کاهش تنش در منطقه است و افزود که در جنگ منطقه‌ای هیچ طرفی پیروز نخواهد بود. رییس‌جمهور ایران همچنین در مورد مذاکرات هسته‌ای خاطرنشان کرد: «ایران آماده مذاکره است.»

مواضع پزشکیان در ارتباط با تحولات منطقه و جهان موجب شده تا رسانه‌های دنیا هر کدام از منظر خود رویکرد دیپلماسی دولت چهاردهم را بررسی کرده و بخشی از موضع‌گیری رییس‌جمهوری را به عنوان تیتر اول گزارش‌های‌شان برگزینند. در همین رابطه روزنامه اعتماد به بررسی رویکرد بخشی از رسانه‌های جهان پرداخته است.

سی‌ان‌ان: آمادگی ایران برای بازگشت به میز مذاکره

سی‌ان‌ان آمادگی تهران جهت ازسر‌گیری مذاکرات را برجسته کرد و نوشت: مسعود پزشکیان، رییس‌جمهور ایران روز دوشنبه بر آمادگی خود جهت تعریف یک توافق بین‌المللی جدید درباره برنامه هسته‌ای تهران تاکید کرد، موضوعی که سال‌ها به تنش‌های جهانی دامن زده و زمینه‌ساز تشدید تنش بین ایران و امریکا شده است. پزشکیان، واشنگتن را به دلیل حمایت از تهاجم نظامی مداوم اسراییل به غزه و حملات به نقاط دیگر خاورمیانه، از جمله در لبنان و خود ایران، مورد انتقاد قرار داد.

سی‌ان‌ان در ادامه نوشت: رییس‌جمهور ایران در نشستی با گروهی منتخب از روزنامه‌نگاران در بحبوحه گردهمایی سالانه رهبران جهان در سازمان ملل در نیویورک به وضوح تلاش داشت تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای سابق ایران را در کنار خود داشته باشد تا به جهانیان این پیام را مخابره کند که تهران به دنبال مذاکره مجدد بر سر برنامه هسته‌ای ایران است.

به نوشته این رسانه مواضع پزشکیان در بحبوحه نگرانی فزاینده در مورد آتش‌سوزی گسترده منطقه‌ای ایراد شد؛ آتشی که ممکن است زمینه‌ساز جنگی تمام‌عیار میان اسراییل و حزب‌الله لبنان شود؛ دو گروهی که از آغاز جنگ در غزه رویاروی هم قرار گرفته‌اند.

از نگاه سی‌ان‌ان، نشست پزشکیان با رسانه‌های خارجی، در اولین سفرش به ایالات‌متحده از زمان انتخابش در جولای، نشان از تمایل دولت چهاردهم برای تعامل بود. تصویر رییس جمهوی ایران در کنار محمدجواد ظریف و عباس عراقچی، دو مقام ایرانی که به تدوین توافق تاریخی ۲۰۱۵ که توسعه برنامه هسته‌ای ایران را در ازای رهایی از تحریم‌های بین‌المللی محدود می‌کرد، به شکلی برجسته مورد توجه قرار گرفت.

پزشکیان در کابینه خود برای معماران برجام جایگاه‌هایی را تعریف کرده است. با این همه این فعل و انفعال‌ها درحالی است که به ادعای ایالات‌متحده ایران اکنون به زمان کمتری برای عبور از آستانه گریز هسته‌ای نیاز دارد، اما مقامات امنیت ملی و کارشناسان کنترل تسلیحات بر این باورند که زمان حل و فصل پرونده هسته‌ای ایران برای حفظ و گسترش قابلیت‌های هسته‌ای این کشور از طریق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و جلوگیری از تشدید تنش فرا رسیده است.

دیپلماتیک: پزشکیان برای احیای دیپلماسی با غرب فرصت‌سازی می‌کند

در رابطه با اظهارات رییس‌جمهور ایران مبنی بر تمایل تهران برای آغاز مذاکرات هسته‌ای، لارا روزن، خبرنگار ارشد امور بین‌الملل که مذاکرات هسته‌ای ایران را نیز پوشش می‌دهد در نشریه دیپلماتیک نوشت: فکر می‌کنم نکته اصلی اولین سفر مسعود پزشکیان، رییس‌جمهور جدید ایران به نیویورک جهت حضور در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، معرفی تیم وزارت خارجه‌اش بود. دیپلمات‌های کهنه‌کاری چون محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه سابق ایران که در قامت معاون راهبردی پزشکیان فعالیت دارد و سیدعباس عراقچی و مجید تخت‌روانچی، معاونان سابق ظریف که نقشی کلیدی در مذاکره بر سر توافق هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۶ ایفا کردند و وزیر امور خارجه و معاون سیاسی وزیر امور خارجه در دولت چهاردهم هستند. این چهره‌ها در نشستی که پزشکیان با خبرنگاران در نیویورک برگزار کرد هم حضور داشتند.

از نگاه روزن، پیامی که همراهان دیپلماتیک ایران ارسال کردند، این است که ایران در تلاش است تا زمانی که طرف مقابل آماده باشد، برای احیای دیپلماسی با غرب فرصت‌سازی کند. با این حال بعید به نظر می‌رسد در این بازه زمانی یعنی شش هفته مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا، دولت بایدن برای مذاکرات مستقیم با تیم جدید ایران تلاش کند، اما محتمل به نظر می‌رسد که اطرافیان این فرصت را داشته باشند تا با مخاطبین متخصص و شاید برخی مقامات سابق صحبت کنند تا یکدیگر را در مورد نحوه تفکرشان به‌روز کرده و به ایجاد زمینه برای گفت‌وگوهای آینده با روی کار آمدن رییس‌جمهور جدید ایالات‌متحده کمک کنند. پزشکیان تاکید کرد که ایران امیدوار است به میز مذاکره بازگردد و به دنبال بی‌ثباتی نیست.

از نگاه سردبیر نشریه دیپلماتیک، ایران در تلاش است با گفتمان تقویت «صلح و امنیت» در جهان و تعامل عزتمندانه، راه را برای تعامل با غرب باز کند. اما روزن در ادامه می‌نویسد که پزشکیان به وضوح نشان داد از سنگ‌اندازی اسراییل در مسیر تعامل ایران با غرب نگران است، چراکه اسراییل مدام به تنش‌ها در منطقه دامن می‌زند.

به عقیده لارا روزن، دولت پزشکیان قصد دارد راه کاهش تنش در منطقه را پیش بگیرد تا بتواند در مسیر تعامل با غرب با اطمینان بیشتری گام بردارد. با توجه به تنش‌های اخیر و وعده اسراییل در باب جلوگیری از هر‌گونه توافق هسته‌ای تهران با غرب، به نظر می‌رسد راه پزشکیان بسیار دشوار باشد. اگر اسراییل قصد داشته باشد تنش‌ها را تشدید کند، کاری که اکنون در لبنان در شرف وقوع است، به نظر دیگر نه طرف غربی و نه ایران هیچ کدام در مسیر توافق قرار نخواهند گرفت.

از نظر لارا روزن، اگر تنش در منطقه تشدید شود یا ایران به خونخواهی اسماعیل هنیه بار دیگر رویارویی اسراییل قرار گیرد، امکان پیشبرد مذاکرات هسته‌ای بسیار کمرنگ خواهد شد.

نیویورک تایمز: ایران وارد تله اسراییل نمی‌شود

رییس‌جمهور جدید ایران روز دوشنبه اسراییل را متهم کرد که به دنبال جنگ گسترده‌تری در خاورمیانه است و برای سوق دادن تهران به یک درگیری گسترده‌تر، «تله» گذاشته است. مسعود پزشکیان به مدیران رسانه غرب گفت که ایران نمی‌خواهد شاهد گسترش جنگ کنونی غزه و حملات هوایی در سراسر مرز اسراییل و لبنان باشد. او گفت: ایران قصد تنش‌زایی ندارد و این اسراییل است که می‌خواهد همه را به جنگ بکشاند و منطقه را بی‌ثبات کند. پزشکیان افزود: دارند ما را به نقطه‌ای می‌کشانند که نمی‌خواهیم. پزشکیان با اعلام حمایت از محور مقاومت در منطقه گفت: درحالی که اسراییل مدعی است که خواهان جنگ گسترده‌تر نیست، اما اقداماتش خلاف این را نشان می‌دهد. پزشکیان به انفجارهای مرگبار پیجرها، واکی تاکی‌ها و سایر وسایل الکترونیکی در لبنان در هفته گذشته اشاره کرد و اسراییل را مقصر آن دانست. او همچنین به ترور اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس در تهران در ۳۱ جولای، ساعاتی پس از تحلیف خود اشاره داشت و گفت: در زمان مقتضی به آن پاسخ خواهیم داد.

از نگاه نیویورک تایمز، به نظر می‌رسد پزشکیان در تلاش بود تا بتواند خویشتنداری و صبر راهبردی ایران را در برابر آتش‌افروزی‌های اسراییل نشان دهد. پزشکیان که خواستار تعامل با غرب است، به همراه تیمی از مذاکره‌کنندگان سابق هسته‌ای در این دیدار به رسانه‌ها این پیام را مخابره کرد که به هیچ روی خواهان بالا بردن سطح تنش چه در منطقه و چه در جهان نیست. رییس‌جمهور ایران گفت که ایران به دنبال بی‌ثبات کردن خاورمیانه نیست و از همه طرف‌ها خواست تا تنش‌ها را در منطقه کاهش دهند.

از نگاه نیویورک تایمز، رییس‌جمهور جدید ایران روز دوشنبه اسراییل را متهم کرد که به دنبال جنگ منطقه‌ای است. او از فرصت این دیدار استفاده کرد تا با نشان دادن دکترین ایران که حول محور کاهش تنش تعریف شده، به غرب این پیام را مخابره کند که در حوزه‌های دیگر نیز خواهان تشدید تنش نیست و این غرب است که به نوعی باید اسراییل را از آتش‌افروزی در منطقه بازدارد. در واقع، پیام پزشکیان به غرب این بود که اگر خواهان هرگونه مذاکره در مورد پرونده هسته‌ای ایران است، راه تحققش، برقراری صلح و ثبات در خاورمیانه است. این درحالی است که به نظر می‌رسد اسراییل در تلاش است با بالا بردن سطح تنش در منطقه، پای ایران را به تله جنگ باز کند و بنابراین، مدام بر سطح تنش، این‌بار در لبنان افزوده است.

گاردین: همکاری موشکی ایران و روسیه تهدید نیست

اخیرا مقامات ایران و به ویژه مسعود پزشکیان، رییس‌جمهور ایران، پس از آنکه نهادهای اطلاعاتی امریکا ادعاهایی را در باب همکاری‌های موشکی تهران و مسکو منتشر کرد، خواستار مذاکره با غرب درباره این مقوله شد.

به نظر گاردین، پزشکیان در نشست با مدیران رسانه‌های غربی تکرار کرد که به دنبال افزایش تنش با غرب به واسطه جنگ اوکراین نیست. او گفت: تهران حاضر است با اروپایی‌ها و امریکایی‌ها بر سر جنگ اوکراین و ادعای غرب مبنی بر کمک تسلیحاتی تهران به مسکو برای استفاده آنها در جنگ اوکراین مذاکره کند. پزشکیان با تکذیب مجدد ارسال موشک‌ها گفت: «ما هرگز حمله روسیه به خاک اوکراین را تایید نکردیم. اوکراین از همدردی بسیاری از مردم ایران برخوردار است.» این درحالی است که اخیرا مقامات اروپایی مدعی شده‌اند که روابط خود را با تهران بر سر همکاری موشکی با مسکو قطع خواهند کرد. قدرت‌های غربی همچنین با دور جدیدی از تحریم‌ها، ازجمله هدف قرار دادن توافقنامه‌های هوایی، شرکت هوایی ایران ایر را هدف تحریم‌ها قرار داده‌اند. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا نیز ادعا کرد: ارسال موشک‌ها با درخواست‌های پزشکیان برای بهبود روابط در تضاد است.

از منظر گاردین، پزشکیان در تلاش است علاوه بر اعلام آمادگی برای از سرگیری مذاکرات هسته‌ای، موانع آن را با کمک تیم سیاست خارجی خود از سر راه بردارد. رییس‌جمهور ایران که بر کاهش تنش در منطقه تاکید دارد، تلاش داشت نگرانی غرب از همکاری تسلیحاتی تهران و مسکو را نیز تا اندازه‌ای برطرف کند. بنابراین پزشکیان تلاش کرد پیش از هرگونه مذاکره بر سر برنامه هسته‌ای، پیشنهاد مذاکره بر سر ارسال موشک‌های ادعایی غرب به روسیه را ارایه دهد و این پیام را به قدرت‌های اروپایی و امریکا مخابره کند که تهران در بحث مذاکرات هسته‌ای جدی است و نسبت به برداشتن موانع نیز مصمم است.

مواضع پزشکیان درحالی رسانه‌ای شد که بسیاری از ناظران و مقامات غربی از آنچه آنها همکاری رو به رشد تهران و مسکو می‌خوانند، به‌ شدت نگران هستند. اخیرا، رسانه‌های ایران و روسیه اعلام کردند که دو طرف نسبت به اجرای پیمان همکاری‌های راهبردی بیست ساله مصمم هستند و قرار است به زودی این پیمان جهت اجرا به امضای دو طرف برسد. از طرفی، جنگ در اوکراین ادامه دارد و اتهامات غرب به ایران مبنی بر همکاری‌های تسلیحاتی به نظر یکی از موانع تعامل بیشتر تهران با قدرت‌های غربی و امریکا باشد. گاردین مدعی است که تا ماه نوامبر و انتخابات در ایالات‌متحده، هر‌گونه مذاکره جدی بر سر هر مساله‌ای میان تهران و واشنگتن بعید به نظر می‌رسد، هر چند که ممکن است پیش‌زمینه آن در نیویورک فراهم شود.