دو نقطه عطف مهم در تاریخ علوم انسانی که باعث ابداع ترکیباتی مانند جامعه‌شناسی شناختی شده است چرخش شناختی[۱] و چرخش فرهنگی[۲] هستند. بسترهای ایجاد چرخش اول را باید در پرسشی جستجو کرد که در دهه ۱۹۵۰ مطرح شد و آن اینکه چگونه می‌توان رشته‌ای که روان/ذهن را مورد مطالعه قرار نمی‌دهد را روان‌شناسی نامید. این پرسش Continue reading →

در 24 سپتامبر 1970، گروه رولینگ استونز کنسرت خود در «کاخ ورزش» در پاریس را قطع کرد تا یک فرانسویِ مائوئیست به نام سِرژ ژولی را به روی صحنه دعوت کند. اخبار رویداد تکان‌دهنده‌ای موسوم به «انقلاب فرهنگیِ پرولتاریاییِ کبیر» از سال Continue reading →

این خبر خوشی برای خامنه‌ای و رئیسی است. مگر رئیسی چه کم و کسری از اسد دارد که ۹۵ درصد آرای ناقابل را از صندوق درنیاورد؟ کی به کیه؟ هر کسی را خواستند انتخاب می‌کنند و در کنارش یکی دو نفر را به عنوان دکور قرار می‌دهند تا کمی بازار تبلیغاتی انتخاباتتی‌‌شان داغ و هیجانی کنند و سپس از مردم می‌خواهند فرد منتخب آن‌ها را مورد تایید قرار دهند. هر رقمی خواستند از صندوق درمی‌آورند و اعلام می‌کنند! نمایشی مضحک اما تلخ و مرگ‌بار! Continue reading →

«سیاست‌های‌خیابانی» «Street Politics» عنوان‌ کتاب ‌«آصف‌بیات»، ‌نویسنده ‌ایرانی‌الاصل است. کتاب زیرعنوان دیگری هم دارد: «جنبش تهی دستان در ایران»، که محدوده مکانی و ماهیتی پژوهش نویسنده را دقیق‌تر می‌کند. آصف‌بیات کتاب ‌«سیاست‌های‌خیابانی» را درسال ۱۹۹۷ توسط انتشارات دانشگاه کلمبیا «University Of Columbia» در شهر نیویورک ایالات متحده آمریکا به چاپ رساند، این کتاب در ایران به صورت رسمی به چاپ نرسیده، اما نسخه ترجمه شده آن به فارسی توسط سید اسدالله نبوی چاشمی در اینترنت موجود است. این کتاب در ۳۲۵ صفحه مشتمل بر هشت فصل به فارسی ترجمه شده است. در ادامه به معرفی، نقد و بررسی این کتاب خواهیم پرداخت. Continue reading →

کتاب عظیم جوزف هنریک، عجیب‌‌‌‌‌‌ترین مردم جهان، خیلی زود به اثری در یک ژانر خاص تبدیل شده است: چیزی که شاید بتوان آن را «تکامل‌‌‌‌‌‌گرایی اجتماعیِ معاصر» نامید که به دست فردی دانشگاهی برای مخاطبی عام و عمدتاً غیردانشگاهی نوشته شده است. شناخته‌شده‌‌‌‌‌‌ترین اثر در این ژانر کتابِ جَرِد دایموند با عنوان تفنگ‌‌‌‌‌‌ها، میکروب‌‌‌‌‌‌ها، و فولاد (1997) است. این کتاب‌‌‌‌‌‌ها بر این اساس استوارند که همه‌ی تنوعات اجتماعیِ انسانی را می‌توان بر اساس معیار واحدی از پیشرفت سنجید: استعاره‌‌‌‌‌‌ای که هنریک، همانند دایموند، برای این موضوع به کار می‌‌‌‌‌‌برد، استعاره‌ی دوندگانی است که همگی در گذشته‌‌‌‌‌‌ای دور روی Continue reading →

کلمه، وقتی در بیان فاجعه‌ای تا سی سال تکرار می‌شود، چنان به عادت ذهن و زبان راوی و خواننده می‌آمیزد که گاه به تدریج از معنا تهی می‌شود و وحشت و وقاحت فاجعه را عادی می‌کند. اما با مطالعه‌ی نسخه‌ی انگلیسی کتاب صداهای آن کشتار[i] که به اعدام‌های جمعیِ سال ۱۳۶۷ می‌پردازیم، چنان حیرت‌زده می‌شویم که گویی برای اولین بار واقعه‌ای عجیب را Continue reading →

با گذشت پنج سال از توافق آب‌وهوایی پاریس، اوضاع زیست محیطی زمین به دلیل تغییرات اقلیمی به حدی وخیم است که دبیرکل سازمان ملل از لزوم اعلام وضعیت اضطراری از سوی همه ۱۹۶ کشور امضاکننده آن سخن می‌گوید. توافق آب و هوایی پاریس در حالی پنجمین سال خود را پشت سر گذاشت که به اذعان کارشناسان این توافق طی این مدت با تحولاتی از جمله خروج آمریکا از آن مواجه بوده و نتوانسته انتظاراتی را که از آن می رفت برآورده سازد. دلیل این مدعا هشدار جدی است که سازمان ملل در خصوص وخامت شرایط زیست محیطی جهان داده است. Continue reading →

آندری ایلارینف مشاور اقتصادی پیشین ولادیمیر پوتین و دانش‌آموخته اقتصاد در گفت‌وگویی تحلیلی چنین نقل می‌کند: «در دانشگاه‌های شوروی سابق هیچ چیز در مورد قیمت‌ها نمی‌آموختیم، چون قیمت امری ممنوعه بود.» یکی از بستگانم که در زمان حکومت کمونیست‌ها به شوروی سفر کرده بود، از روز تعطیلی نقل می‌کرد که در Continue reading →

امیلی مارتین[۱] یک انسان‌شناس، فمینیست و چین شناس آمریکایی است. او در حال حاضر در دانشگاه نیویورک[۲] مشغول به تدریس انسان‌شناسی اجتماعی – فرهنگی است. فعالیت مارتین در حوزه چین شناسی[۳] متمرکز بر بررسی آیین‌ها، معماری، سیاست، طب سنتی، تبار ونسب، فرهنگ زنان و جامعه Continue reading →

اقتصاد ایران بیشتر از چهل سال است که بخاطر سیاستهایی که اتخاذ کرده تحت تأثیر تحریم نیروهای خارجی قرار گرفته و اخیراً شدت نيز یافته است در چهار سال گذشته بیشترین فشار از طریق تحریم به اقتصاد کشور وارد شده است هادی حق شناس، اقتصاددان در يك گفتگوی مطبوعاتی به بررسی و تحلیل اقتصاد کشور و اینکه چه ميزان از اقتصاد ایران می‌تواند در آینده رشد بهتری داشته باشد، پرداخت .وی در خصوص گزارش وال استریت ژورنال كه مدعی شده بود اقتصاد ایران در حال ریکاوری در دوران تحریم به رغم کاهش فروش نفت از طریق صادرات محصولات غیر نفتی رشد داشته گفت : واقعیت این است که Continue reading →

ژول فالکه[۱]، مدرس جامعه‌شناسی در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه پاریس و محقق در آزمایشگاه تحولات اجتماعی و سیاسی (LCSP)[2] است و کارهای تحقیقاتی خود را بر لزبینیسم زنان و بررسی تقاطع طبقه، نژاد و جنس، در نظام‌های نولیبرال متمرکز کرده است. در این مقاله به گرفتار شدن زنان لزبین مهاجر در چرخه دگرجنس‌گرایی‌ای می‌پردازد که نظام نولیبرال و ناسیونالیست، خصوصاً در کشور فرانسه، به آنان تحمیل می‌کند. Continue reading →

«محمد علی کولات» که برای حزب عدالت و توسعه اردوغان نظرسنجی‌هایی انجام می‌دهد، به نیویورک‌تایمز گفت برآوردهای اخیر نشان می‌دهد جایگاه حزب عدالت و توسعه اردوغان به کمترین حد خود از زمان به قدرت رسیدن در ترکیه رسیده است؛ یعنی به رقمی حدود ۳۰ درصد. نیویورک تایمز نوشت، «اوزگور آکباس» که به‌دلیل محدودیت بر فروشگاه دخانیاتش، کسب‌و‌کارش از رونق افتاده ماه گذشته تلاش کرد به سازماندهی تظاهراتی در استانبول در اعتراض به آنچه وی قواعد ناعادلانه وضع شده بر کسب‌و‌کارها طی دوران پاندمی کرونا می‌دانست یاری رساند. «کارلوتا گال» در گزارش ۲۷ دسامبر برای نیویورک تایمز نوشت، Continue reading →

سرویس سیاسی حمیدرضا مهدیزاده: وقوع انقلاب سال ۵۷ در ایران را می توان یکی از اصلی ترین حوادث تاریخ معاصر کشورمان پس از کودتای ۲۸ مرداد سال ۳۲ به حساب آورد. عده ای از تحلیلگران و کنش گران سیاسی معتقدند که از لحظه سقوط دولت مردمی مصدق و انتشار عکس او در دادگاه نظامی، ثانیه شمار پایان حکومت پادشاهی با انقراض سلسله پهلوی به حرکت افتاد و برخی دیگر نیز مقوله انقلاب را جدای از مبحث کودتا علیه دولت مردمی مصدق ارزیابی می کنند و ارتباط میان این دو واقعه تاریخ ساز با یکدیگر را از اساس رد می کنند. ولی یک نکته میان هر دو اتفاق تاریخی تبدیل به نقطه ثقل وحدتی شده که تمام Continue reading →

کارون پرآب ترین و مهمترین و مشهورترین رودخانه ایران است. تنها رودخانه ای که در آن کشتیرانی می شده است. اما متاسفانه تا پیش از این فیلم کار چندانی به صورت تصویری بر این رودخانه و مسائل آن انجام نشده است. این در حالی است که سینما می تواند بر رفتارهای مردم و تصمیم‌های مسئولان در زمینه محیط زیست بسیار تأثیرگذار باشد. و حال می بینیم رودخانه ای که یازده برابر زاینده رود آورد ِ آب دارد، امروز به چنین ضعیت سختی گرفتار شده است. باید توجه داشت و از ابتدای فیلم نیز مشاهده می کنیم که چه رابطه فرهنگی محلی عمیقی میان مردم بومی با این رودخانه وجود دارد و چگونه کارگردان با تمثیلی که در Continue reading →

دولت ژاپن روز جمعه ۲۵ دسامبر اعلام کرد طرح اعطای ۳۰ درصد از پست‌های ارشد مدیریتی به زنان را که قرار بود تا پایان سال ۲۰۲۰ میلادی عملی شود، برای یک دهه به تاخیر می‌اندازد؛ زیرا نتوانسته حتی به نیمی از هدف تعیین شده دست یابد. با انتشار این خبر بار دیگر نگاه دولتمردان در سومین اقتصاد بزرگ جهان به موضوع برابری جنسیتی، بحث‌برانگیز شد. دولت یوشیهیده سوگا، نخست‌وزیر ژاپن اعلام کرد که بر اساس برنامه پنج ساله جدیدی که در این باره تصویب شده، قرار است هدف برابری جنسیتی در «اولین فرصت» طی ده سال آینده محقق شود. Continue reading →

آنت: تجرد، عشق، مادرانگی و «اخلاق مراقبت»  «جان شیفته» عمیقا در جانم نفوذ کرد و مرا شیفته و حیران خود ساخت؛ جان ‌شیفته از رمان‌های غنی است که سرشار از مفاهیم انسانی مانند صلح، آزادی، برابری، انسانیت و غیره است و می‌توان آن را از ابعاد مختلف جامعه‌شناختی، روان‌شناختی، سیاسی، فلسفی و غیره بررسی کرد. اهمیت این کتاب پدید آمدن تکانه‌هایی در زندگی خصوصی و اجتماعی زنان، و چالش‌های حضور آنها در حیات اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی جامعه آن روز فرانسۀ مدعی دمکراسی و اخلاق است. و شاید هم، جهان. (حسنی، ۱۳۹۷: ۲۴۷). آنچه که بیش‌ از همه مرا مجذوب این رمان کم‌نظیر Continue reading →

وقتی طاعون در سال 1665 به لندن رسید، عقل و اعصاب برای لندنی‌ها نماند. دست‌به‌دامن رمال‌ها و دکترهای قلابی و «کتاب مقدس» شدند. سرتاپای خودشان را به دنبال نشانه‌ها و علائم بیماری وارسی می‌کردند: غده، تاول، لکه‌ی سیاه. برای باخبر شدن از آینده بی‌قرار بودند، پول می‌دادند که برایشان پیش‌گویی کنند، دعا می‌کردند و ضجه می‌زدند. چشم‌های‌شان را بسته و گوش‌های‌شان را گرفته بودند. زاری‌کنان در کوچه و خیابان می‌گشتند. سال‌نامه‌های هشداردهنده را می‌خواندند: «شکی نیست، کتاب‌ها مردم را بی‌نهایت به وحشت می‌انداختند.» دولت، که شدیداً به دنبال مهار کردن جوّ هراس بود، سعی Continue reading →