جامعههای انسانی یا کشورهای موجود در جهان تفاوتهای گوناگونی با هم دارند. برخی مثل چین و هند بسیار پرجمعیت، برخی مثل قطر و امارات بسیار کمجمعیت هستند، اما درآمد سرانه بالایی دارند. برخی مثل آمریکا و روسیه از نظر قدرت نظامی در صدر قرار دارند.برخی هیچ منبع طبیعی انرژی خدادادی ندارند و برخی مثل ایران دارای ذخایر بزرگ نفت و گازند. با این همه یک تفاوت اصلی میان کشورها وجود دارد که در پویش زمان یکی را نیرومند میکند و یکی را ناتوان. این ویژگی بسیار بنیادین، که البته به روش اداره کشور نیز برمیگردد و سهم شهروندان و نهادهای مدنی هم در آن بالاست به میزان هوشمندی کشورها در استفاده از منابع خدادادی برای پیشرفت و افزایش سطح رفاه مادی بستگی دارد. شوربختانه نظام جمهوری اسلامی و پیش از استقرار نظام یادشده، این هوشمندی نسبت به دیگر کشورها در وضعیت بدتری بوده و هست. شاید بهترین و تلخترین مثال درباره ناهوشمندی نظام جمهوری اسلامی به مقوله منابع گاز طبیعی برمیگردد؛ به این ترتیب که ایران با وجود داشتن بیشترین منابع گاز طبیعی، اما در میان کشورهای صادرکننده گاز مقام پایینی دارد و در درهای ژرف سقوط کرده است.
بدتر از آن داستان ناترازی گاز در داخل است که هر سال به شهروندان و بنگاهها آسیب میرساند. ایران در حالی در میان کشورهای صادرکننده گاز جایی ندارد که ۵۰ سال پیش به روسیه گاز صادر میکرد. در آن روزها شوروی سابق سرگرم رقابت تسلیحاتی با ایالاتمتحده آمریکا بود و مثل امروز ایران از گاز استفاده صادراتی نمیکرد.
در حالی که حالا اروپا خرید گاز از روسیه را متوقف کرده است آمریکا در میزان صادرات گاز طبیعی مایع توانسته کشورهای قطر و استرالیا را پشت سر بگذارد و بزرگترین صادرکننده این محصول در ۲۰۲۳ شود. اطلاعات دولتی آمریکا نشان میدهد قطر بزرگترین صادرکننده گاز طبیعی مایع در ۲۰۲۲ و استرالیا دومین صادرکننده بزرگ دنیا در آن سال بوده است. اروپا با ۴۳/۵ میلیون تن اصلیترین مقصد صادرات گاز طبیعی مایع آمریکا در ماه دسامبر بود که ۶۱ درصد از صادرات این کشور را تشکیل میداد. ۶۸ درصد از صادرات آمریکا در ماه نوامبر به اروپا انجام میشد. اگر ایران در مناسبات خود در سیاست خارجی برخی انعطافها که به استقلال کشور آسیب نمیزد را مراعات میکرد و میتوانست در دو دهه تازهسپریشده بخشی از سرمایههای بینالمللی را برای استخراج و تولید و صادرات گاز مایع به ایران میکشاند، الان بدون تردید بازیگر بزرگ در عرضه گاز بود. آیا گاز ایران زندهبهگور شد؟