گاردین: انجمن قلم آمریکا و سازمان هنرمندان در معرض خطر خواهان توقف روند خروج از یونسکو شدند

دو نهاد فرهنگی برجسته، انجمن قلم آمریکا (PEN America) و سازمان هنرمندان در معرض خطر (ARC)، با انتشار بیانیه‌ای از کنگره خواستند با این اقدام دولت ترامپ مخالفت کرده و مانع از تضعیف تعهدات بین‌المللی آمریکا در زمینه حقوق بشر و آزادی بیان شوند.

در پی تصمیم دولت ترامپ برای خروج مجدد ایالات متحده از یونسکو، کارشناسان آن را نشانه‌ای از بی‌اعتنایی گسترده‌تر به حقوق بشر، دموکراسی و آزادی فرهنگی می‌دانند.
نویسندگان مقاله گاردین لیزل گرن‌تولتز و جولی تربو، با اشاره به سوابق مشابه تاریخی، هشدار می‌دهند که عقب‌نشینی از نهادهای فرهنگی جهانی، رهبری اخلاقی آمریکا را تضعیف خواهد کرد.

خروج ایالات متحده از سازمان میراث فرهنگی جهانی، تعجب‌برانگیز نیست؛ اما هنوز برای مقابله دیر نشده است.

تصمیم دونالد ترامپ برای خروج مجدد ایالات متحده از یونسکو – سازمانی که در اصل نماد فرهنگ و میراث جهانی است – ناراحت‌کننده اما قابل پیش‌بینی است؛ به‌ویژه با توجه به بی‌اعتنایی دولت او به هنر و فرهنگی که تنوع بشری را در تمام ابعاد آن گرامی می‌دارد. با این حال، این تصمیم همچنان یک خطای فاحش در رهبری اخلاقی است که به وجهه جهانی آمریکا در زمینه آزادی بیان، حقوق بشر و دموکراسی آسیب می‌زند.

اوایل امسال، ترامپ تلاش کرد تا محتوای برنامه‌ریزی‌شده در مرکز کندی را در اختیار بگیرد و اعطای کمک‌هزینه‌های «صندوق ملی هنر» و «صندوق ملی علوم انسانی» را به شروط ایدئولوژیک و شدیداً حزبی گره زد. هم‌زمان، تلاش‌های دولت برای سانسور در مدارس عملاً به بازنویسی تاریخ آمریکا انجامیده است.

ترامپ همچنین به‌طور نظام‌مند ایالات متحده را از تعهدات جهانی مرتبط با سلامت، حقوق بشر و پیشرفت اجتماعی خارج کرده است؛ از جمله خروج از سازمان جهانی بهداشت (WHO)، شورای حقوق بشر سازمان ملل (UNHRC) و عملاً تضعیف آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده (USAID).

تنها مسئله زمان بود تا یونسکو – سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد – نیز هدف حمله قرار گیرد؛ چرا که این نهاد نماینده هر آن چیزی است که کاخ سفید ترامپ با آن مخالفت دارد. مدیر کل یونسکو از این تصمیم غافلگیر نشد؛ او گفت از آنجا که در دوره پیشین ریاست‌جمهوری ترامپ آمریکا از یونسکو خارج شده بود، آن‌ها به‌طور چشم‌گیری وابستگی مالی خود به ایالات متحده را کاهش داده‌اند و به ماموریت خود ادامه خواهند داد.

اما این خروج چرا اهمیت دارد؟ آیا نمی‌توان آن را صرفاً تاکتیکی دیگر از رویکرد فشار و تبلیغات پررنگ دانست که به دولت اجازه می‌دهد سیاست‌های «اول آمریکا» را به رخ بکشد؟ متأسفانه، وقتی پای فرهنگ در میان است، موضوع به این سادگی نیست.

فرهنگ نخستین قربانی هنگام زوال دموکراسی است. زندانی شدن نویسندگان، هنرمندان و چهره‌های فرهنگی در روسیه به جرم به‌چالش‌کشیدن روایت‌های رسمی درباره جنگ اوکراین، یا تخریب مجسمه‌های بودای بامیان توسط طالبان، نمونه‌هایی هستند از اینکه چگونه فرهنگ به هدف و میدان نبرد تبدیل می‌شود؛ چرا که فرهنگ نماینده‌ی هویت، حافظه و آزادی اندیشه است – همان ارزش‌هایی که استبداد تلاش دارد آن‌ها را کنترل یا محو کند.

آنچه دولت ایالات متحده آن را «بیدارگرایی» (woke) می‌نامد، در واقع تلاش یونسکو برای حفظ آرمان‌های دموکراتیک، آموزش درس‌های ارزشمند تاریخی به جهان، و دفاع از آزادی هنری است – همه آن چیزهایی که خودکامگان آن‌ها را تهدیدی برای توانایی‌شان در کنترل روایت‌ها می‌دانند. طنز تلخی در این میان وجود دارد: این واقعیت که به رسمیت شناختن فلسطین توسط یونسکو نیز به‌عنوان یکی از بهانه‌های خروج آمریکا مطرح شده، در حالی‌ که همین یونسکو یکی از پیشگامان آموزش درباره هولوکاست در جهان است و فلسطین خود در آستانه نابودی کامل فرهنگی قرار دارد.

نادیده گرفتن این واقعیت که بی‌اعتنایی ترامپ به حفظ فرهنگ، بخشی از حمله‌ای فراگیرتر به حقوق بشر، دموکراسی، آزادی بیان و آزادی هنری است، خطای بزرگی خواهد بود. این داستانی است که بارها در سراسر جهان و در طول تاریخ تکرار شده است. قابل توجه است که یکی از معدود کشورهایی که پیش‌تر از یونسکو خارج شد، آفریقای جنوبی بود؛ کشوری که در سال ۱۹۵۵ در اعتراض به موضع یونسکو علیه آپارتاید، عضویت خود را لغو کرد. در دوره‌ی انزوای بین‌المللی، دولت آپارتاید کنترل خود بر فرهنگ و آموزش را تشدید کرد تا بتواند روایت‌های مربوط به سیاست‌های تبعیض‌آمیز خود را در داخل و خارج از کشور به‌شدت تحت کنترل بگیرد.

هنوز برای بازنگری در این تصمیم دیر نشده است. سازمان PEN America که مدافع آزادی بیان در سطح جهانی است و ARC، شبکه‌ی Artists at Risk Connection که از آزادی هنری محافظت می‌کند، از کنگره ایالات متحده می‌خواهند با این اقدام تازه برای منزوی‌سازی بیشتر آمریکا در سطح جهانی مخالفت کند و اطمینان یابد که کشور به تعهدات بین‌المللی خود در زمینه حقوق بشر پایبند می‌ماند. همچنین، انتظار می‌رود که حامیان مالی و بنیادهای آمریکایی، حمایت خود را از نویسندگان، روزنامه‌نگاران، رسانه‌ها، هنرمندان، نهادهای فرهنگی و مدافعان آزادی بیان در کشورهایی که تحت‌تأثیر توقف کمک‌های خارجی آمریکا قرار گرفته‌اند، افزایش دهند.

آفریقای جنوبی با همکاری با یونسکو برای بزرگداشت مکان‌های مقاومت در برابر آپارتاید پس از بازگشت به این نهاد در سال ۱۹۹۴ نشان داد که تعامل جهانی چگونه می‌تواند به گرامی‌داشت حقیقت و ساختن حافظه‌ای فراگیر کمک کند؛ در مقابل، ایالات متحده با عقب‌نشینی از همان نهادی که چنین پیشرفتی را ممکن می‌سازد، در خطر از دست دادن رهبری اخلاقی خود قرار دارد.