در وجه تسمیه چهار “روشنفکر” ضد انقلاب اجتماعی یکروز اعظمی

سخن اصلی نویسنده ما در “ده شب شعر گوته” در تهران، درباره سانسور پیش از وقوع شورش شیعی و تثبیت نظام اسلامی بود. اما صداقت این اعتراض در پس نیات شوم “انقلابی” روشنفکر پنهان مانده بود؛ همان نیاتی که بعدها در ستایش “اعدام انقلابی” آشکار شد. اینجا دیگر سخن از سانسور کتاب و مقاله نیست، بلکه سخن از سانسور خودِ انسان است. روشنفکر ما، همان کسی که به ظاهر قفل کتاب را می‌شکند و از سانسور می‌نالد، در عمل قفل بر حنجره انسان می‌زند، مرگ را به نام انقلاب مقبولیت می‌بخشد و حذف انسان را جشن می‌گیرد.

نویسندگان و شاعران حلقۀ “ده شب شعر گوته” بخشی از نیروی “انقلابی” بودند که فضای آن روزگار را مسموم کرده و زمینه را برای اسلامگرایان به رهبری خمینی و برپایی “انقلاب” اسلامی فراهم آوردند. تفاوتی نمی‌کرد اگر چپ آن زمان به قدرت می‌رسید؛ در “اعدام انقلابی” دست کمی از اسلامی‌های خمینی نداشتند. در واقع، این نویسندگان “انقلابی” زیر پوشش لغو سانسور کتاب، سانسور فیزیکی خودِ انسان را در ذهن خویش پرورش می‌دادند و با حمایت از “اعدام انقلابی” پس از تأسیس حکومت اسلامی، عملاً این حقیقت را به واقعیت رساندند.

سیمین دانشور:

به جز باقر مؤمنی، سیمین دانشور نیز یکی از سخنرانان اصلی آن “ده شب” کذایی بود که سخن بی‌مقدار خود را با بسم الله الرحمن الرحیم و آیه‌ای از قرآن آغاز کرد. بعدها روزنامه آیندگان از او نقل کرد که گفته بود: “اگر با لچک سر کردن من شاه می‌رود، لچک سر می‌کنم.” او لچک سر کرد تا شاه را در آتش خمینی بسوزاند در حالیکه خود نیز سوخت. او که در “سووشون” به سوگ سیاوشان معاصر نشسته بود، زمینه آتشی را فراهم می‌کرد که ناپاکی جمهوری اسلامی بود و خود در همان آتش سوخت و نتوانست بیگناه از آن بیرون آید. درست برخلاف سیاوش فردوسی که از آتش پاکباخته و سربلند بیرون آمد، سیمین دانشور در آتشی که جمهوری اسلامی برافروخت، خود سوخت و ملتی را به سوختن داد.

خسرو گلسرخی:

پیش از شورش شیعی و ماجرای تلخ “ده شب شعر گوته” در تهران، شوریده‌سری دیگر بود که می‌خواست همچون حلاج سر به دار رود: خسرو گلسرخی، که به ناحق هم جانش را گرفتند. او، مانند هوشنگ ابتهاج (ه.ا. سایه)، دل در گرو ماجرای کربلا داشت و به آن رشک می‌ورزید. در آخرین دفاعیات بی‌عمق خود، گلاب امام حسین را به سر و روی ما پاشید تا “اسلام انقلابی” را در وجدان خودمان معزز بشماریم و “انقلابی” بار بیاییم. او در دادگاه گفت: «آنچه خلق‌ها تکرار کردند و می‌کنند، راه مولا حسین است؛ بدین گونه در یک جامعه مارکسیستی، اسلام حقیقی به عنوان یک روبنا قابل توجیه است و ما نیز چنین اسلامی را اسلام حسینی و اسلام علی تأیید می‌کنیم.» گلسرخی، گرچه حتا بر حسب گفته نزدیکانش، چیزی در چنته نداشته اما در آن فضای انقلابی سمبل اتحاد نانوشته میان اسلامگرایان و کمونیست ها و سوسیالیست ها شد که ضد انقلاب مشروعه را به قدرت رساند.

هوشنگ گلشیری (ه ا سایه):

اما “انقلابی” در قالب شهیدپروری اسلامی و ماجرای کربلا به گلسرخی ختم نمی‌شود. شاعر دیگر ما، هوشنگ گلشیری، در وصف این ماجراها چه شعرها که نگفت:

«یا حسین بن علی

خون گرم تو هنوز

از زمین می‌جوشد

هر کجا باغ گل سرخی هست

آب از این چشمه خون می‌نوشد

کربلایی‌ست دلم»

هوشنگ ابتهاج در گفت‌وگویی با مهرنامه از قول سیاوش کسرایی که به دیدار خمینی رفته بود چنین نقل می‌کند: “در این دیدار من نبودم. سیاوش کسرایی رفته و آمده بود و گفته بود که چشم‌های (امام) ابهت داشت و نمی‌شد به آن نگاه کرد.” این نقل‌قول ستایشگرانه به‌روشنی نشان می‌دهد که چگونه شماری از نویسندگان و شاعران، در بزنگاه تاریخی، شیفتهٔ فردی شدند که حکومت آرمانگراییِ اسلامی را به آحاد جامعه تحمیل کرد و مصیب های وارده را، نسل های پس از ما متحمل شدند.

دیدار اعضای کانون نویسندگان با خمینی نیز به‌خودی‌خود روشنگر است. این دیدار آشکار ساخت که مسئله برای آنان صرفاً مخالفت با سانسور نبود، بلکه فراتر از آن، نوعی “اقدام انقلابی” تلقی می‌شد؛ اقدامی برای سد کردن روند تحولات اجتماعی‌ای که در دورهٔ محمدرضاشاه در جریان بود، و جایگزین‌کردن آن با طرحی آرمان‌گرایانه از نظم اجتماعی. اما این آرمان‌گرایی، در عمل به همان نقطه‌ای کشیده شد که ضد انقلاب مشروعه را به پیروزی رساند و از قِبل آن نظام اسلامی تشکیل شد، نظامی که جامعه را به شبه‌جامعه و ملت را به امت فروکاست.