کتاب «آفرینش قرآن: یک مطالعه تاریخی-انتقادی» اثر استفن جی. شومیکر (Stephen J. Shoemakter) یکی از مهمترین کتابهای تاریخی-انتقادی درباره شکلگیری قرآن است. شومیکر استاد مطالعات دینی در دانشگاه اورگون است و این کتاب را در سال 2022 منتشر کرده است. پرسش اصلی برای نویسنده این بوده: منشاء قرآن از کجاست و در چه زمانی. او از یک سو روایتهای گوناگون اسلامی درباره شکلگیری قرآن را برمیشمرد و از سویی دیگر، به خطاهای استدلالی آنها میپردازد. بر خلاف سنت اسلامی که میگوید قرآن در زمان خلیفه عثمان جمعآوری و تکمیل و به شکل کانونیزاسیون خود را یافته است، نویسنده نشان میدهد که تکمیل قرآن در پایان سده دوم هجری (یعنی دویست سال پس از مرگ پیامبر مسلمانان / پایان سده هشتم میلادی) رخ داده است.
در کنار شواهد تاریخگذاری رادیوکربنیِ نسخ خطی قرآن، بررسی مسیر تکاملی زبان عربی نقش بسزایی در تعیین این روند تکمیل دارد. افزون بر این، بررسی شرایط اجتماعی-فرهنگی حجاز پیش و پس از اسلام تأییدی هستند بر این مطالعات میانرشتهای که از باستانشناسی تا زبان شناسی را در برمیگیرد.
این کتاب در محافل اسلامشناسی با استقبال فراوانی روبرو شد. طبعاً در میان کسانی هم بودهاند که نظرات شومیکر را نقد کردند. به هر رو، این کتاب میتواند برای علاقهمندان به موضوع اسلامشناسی چشماندازهای نوینی بگشاید.
برای دانلود کتاب «آفرینش قرآن» کلیک کنید
نویسنده: استفن جی. شومیکر
مترجم: س. تیسفون