انقلاب ۱۳۵۷ ملاخور شد، اما زنان و جوانان دلاور ما اجازه نخواهند داد که انقلاب ۱۴۰۱، شازده‌خور شود. در دهه‌ی آخر عمر رژیم شاه، تب “بازگشت به اسلام” بالا گرفت: سرشناس‌ترین روشنفکر معترض جلال آل‌احمد که هم از Continue reading →

حب‌الوطن نگر که ز گل چشم بسته‌ایم

نتوان ولی ز مشت خس آشیان گذشت

کلیم کاشانی Continue reading →

ما ایرانیان باید در این شرایط حساس و تاریخی، تفاوت‌ میان «سیاست‌زدگی» و «سیاست‌ورزی» را درک کنیم. “سیاست‌زدگی” مهم‌ترین زمینۀ تسلط نیروهای ارتجاعی است که به کمک تبلیغاتی زیرکانه ارکان تسلط خود را بر تودۀ مردم برقرار و استوار می‌کنند؛ تبلیغاتی که می‌تواند از مسلمان «حزب‌اللهی» بسازد و از میهن‌دوست، «فاشیست»! نخستین گام در سیاست‌ورزی Continue reading →

زمان آن فرارسیده است که واقعیتی تلخ را بپذیریم و اعتراف کنیم که دموکراسی‌هایمان از عهده‌ی مقابله با بحران تغییرات اقلیمی برنیامده‌اند. در حالی که رهبران دنیا در کنفرانس سرنوشت‌ساز گلاسکو دور هم جمع شده‌اند [این همایش از ۳۱ اکتبر تا ۱۲ نوامبر سال گذشته‌ برگزار شده بود]، ابراز تعهدات لفظی به اوج رسیده است. اما هیچ دولتی برنامه‌‌ای متناسب با Continue reading →

دیکتاتور قهّار، مُستبدی است که کاربست قدرت خودسرانه را از مرز قوانین و آداب و رسوم و معیارهای دوران معاصر و تمام آن اصولی که چارچوب فرهنگ اجتماع مُجاز  می‌شمارد، پا را فراتر  می‌گذارد و با قصد و هدفمند برای به کرسی نشاندن قدرت خودسرانه یا گسترش آن اقدام  می‌کند.»
[Maurice Latey, TYRANNY; A Stady in the Abuse of Power, Macmillan + Co. LTD, London, 1969] Continue reading →

هگل، انسان با فرهنگ را انسانی می‌شناسد که جنبه‌های گوناگون امور را باز می‌شناسد، همه آنها در دسترس اویند و اندیشه فرهیخته او به آنها صورت کلیت می‌دهد.

همان طور که در پایان مقالة پیش دیدیم، هگل روح را به عنوان بنیاد پدیدارها برای ما به شناسایی نشست، و تاریخ جهان را مواجهة این روح با خویش، و آگاهی به خویش و مراتب آن شناساند. Continue reading →

افرادی که تصمیم به تحصیل در رشته فلسفه می‌گیرند، به پیام تالس توجه می‌کنند. آنان می‌توانستند رشته‌ای را با بازدهی مالی مطمئن‌تر انتخاب کنند. هال می‌گوید که فلسفه نیازهای «شرکای تجاری» را برآورده نمی‌کند. جرات دارید این موضوع را به «تالس» ملیتوسی بگویید. شاید با خودتان فکر کنید که بسته شدن قریب‌الوقوع دانشکده فلسفه در دانشگاه هال همان‌قدر برای یک فرد معمولی اهمیت دارد که بسته شدن یک قصابی در ولورهمپتون[i] برای گیاهخواران توتنس[ii] مهم است. امروزه تقریباً به اندازۀ خیابان‌های اصلی فروشگاه وجود دارد و به ازای هر دانشگاهی که بسته می‌شود، دانشگاه دیگری در نقطۀ دیگری Continue reading →

در بسیاری از حرفه‌ها و تخصص‌ها مانند معماری، هنر، مهندسی، پزشکی، ادبیات، فلسفه، صنعت و کارآفرینی، ایرانیان نه تنها در داخل کشور بلکه در سطح بین‌المللی، عملکرد قابل احترامی را کسب کرده‌اند. اما هم‌چنانکه تاریخ پرتلاطم آن‌ها نشان می‌دهد، در یک حرفه و تخصص ناکامی‌های فراوانی داشته‌اند: سیاست‌ورزی و حکمرانی. Continue reading →

نگاه به یک لیوان تاریک: قرن بیستم بدون شک، همانطور که آیزایا برلین گفته است، “وحشتناک ترین قرن در تاریخ غرب” بوده است. اما این قرن وحشتناک پایان خوشی داشته یا به نظر می رسد که دارد. همانطور که در ملودرام Continue reading →

چند عامل خارجی رویکرد روشنگری را از رویکرد پیامبران خود- خوانده جدا میسازد ؟ زبان: اندیشمند عرصه ی روشنگری تا حد امکان ساده صحبت میکند . وی می خواهد که دیگران او را درک کنند. در این رابطه ، برتراند راسل Continue reading →

موضوعات فلسفه کانت(1804-1724.م)، عبارتند از: اخلاق، صلح، آزادی، استقلال، روشنگری، و مسئولیت. در طرح نظریه های شناخت کانتی، خود شناخت و دانش، مورد نقد قرار میگیرد. کانت، نخستین نماینده فلسفه کلاسیک آلمان، از پیشگامان جنبش روشنگری اروپا، مهمترین فیلسوف عصر جدید، جاده صاف کن فلسفه نظری و فلسفه عملی، از نظزیه پردازان فلسفه انتقادی، و از کوشندگان بازسازی نظریه شناخت در مکتب لیبرالسم است. لنین میگفت: مشخصه Continue reading →

چندین سال قبل، گروهی از پژوهشگران دانشگاه‌های پرینستون، هاروارد و یِیل در نامه‌ای سرگشاده به دانشجویان تازه‌وارد توصیه‌هایی کردند. پیام آن نامه به طور خلاصه این بود: استقلال فکری داشته باشید. در این توصیه، شعار عصر روشنگری طنین‌انداز است: دلیر باش در به کار گرفتن فهم خویش! نامه نسبت به معایب همنوایی و معضلات گروه فکری و اتاق پژواک هشدار Continue reading →

پس از رد و بدل کردن چند نامه‌ی کوتاه، صبح یک روز زمستانی راهی خانه‌ی میکل لووی (Michael Löwy) شدم. خانه‌‌اش در محله‌ی سیزدهم پاریس بود. آپارتمانی ساده و کم‌و‌بیش «فرانسوی» داشت. لووی فرانسه را روان حرف می‌زد اما با لهجه‌ای پرتغالی. کمی پیرتر از آنچه در تصویر دیده بودم به نظرم آمد. اما همچنان ذهنی آماده و فکری روشن داشت. Continue reading →

مقولۀ دموکراسی بر خلاف این که گفته می‌شود پدیدۀ جدیدی است همراه با سرآغاز سرمایه‌داری و پیدایش مدرنیسم در جوامع صنعتی و پیشرفته، مقولۀ پر سنّ و سالی است؛ تجربۀ آن به یونان باستان، به دولت شهرها می‌رسد. مفهوم دموکراسی هم، همانند سایر مفاهیم نظری، راه پرفراز و نشیبی را طی کرده و امروز به شکلی Continue reading →

«سی‌مرغ» ایرانی یکدیگر را یافتند و «سیمرغ» نوینی زایش یافت. چپ‌هایی که در سُرنای «خطر تجزیه» می‌دمیدند، ببینند که چگونه بانگ «از سنندج تا زاهدان، جانم فدای ایران!» اشک شوق بر چشم ایرانیان می‌نشاند و گجستگانی که پیروان آیین‌های ایرانی را ناپاک («نجس») می‌نامیدند، بر خود بلرزند که چگونه ایرانیان از هر آیین Continue reading →

نظام‌های سیاسی‌ واجدِ ایدئولوژی‌ مشخص، به‌نحو آشکار یا پنهان و صورت‌بندی شده یا بدون صورت‌بندی، طرحی برای جامعه دارند و بر حسب میزان وفاداری‌شان به آن ایده‌ئولوژی، می‌کوشند طرح خود از جامعه را پیاده کنند. اما جامعه‌ی موجود ممکن است به‌نحو بالفعل به طرح‌شان از جامعه نزدیک یا دور و سازگار یا ناسازگار باشد. Continue reading →