از پرچم دزدان دریایی تا نماد شورش نسل زد؛ مانگای ژاپنی «وان پیس» زبان مشترک نسل جوان معترض در سراسر جهان

هر نسل، نماد خود را برای اعتراض و طغیان دارد؛ در دهه‌ی ۲۰۱۰، ماسک فیلم «V for Vendetta» در تظاهرات میدان تحریر، جنبش اشغال وال‌استریت و موج بیداری عربی برافراشته می‌شد. امروز، نسل زد (Z) ــ متولدین میان سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۲ ــ پرچمی با نشانی آشنا را برگزیده است: جمجمه‌ای با کلاه حصیری از مانگای ژاپنی «وان پیس» (One Piece)؛ نمادی که اکنون از نپال تا مراکش، از ماداگاسکار تا اندونزی بر فراز خیابان‌ها به اهتزاز درآمده است.

این پرچم در واقع «جالی راجر» یا نشان دزدان دریایی در دنیای خیالی «وان پیس» است، متعلق به قهرمان اصلی داستان، مانکی دی. لوفی. اما استفاده از آن در تظاهرات، صرفاً اشاره‌ای به فرهنگ عامه نیست، بلکه بازتاب ذهنیت و جهان‌بینی نسلی است که خود را در نبردی نابرابر با قدرت‌های فاسد، حکومت‌های بی‌اعتنا و نابرابری اجتماعی می‌بیند.

در ماه‌های اخیر، تصویر پرچم لوفی در اعتراضات گوناگون از شرق تا غرب جهان دیده شده است. در اندونزی، نپال و فیلیپین معترضان آن را بر دوش گرفته‌اند، در ماداگاسکار جوانان شعار «برخیز، جوان!» را با همین پرچم روی پلاکاردهای خود نوشته‌اند، و در مراکش اعضای جنبش اینترنتی «GenZ 212» آن را به نشانه‌ی اعتراض به فساد، بی‌کاری و فروپاشی خدمات عمومی برافراشته‌اند. حتی در فرانسه نیز، در تظاهرات دهم سپتامبر، نشانه‌ی دزدان دریایی لوفی بر برخی پلاکاردها دیده شد.

یونس، جوان ۲۶ ساله‌ای از کازابلانکا و عضو جنبش GenZ 212، می‌گوید: «تقریباً همه‌ی ما با این مانگا بزرگ شدیم. ۲۸ سال است که هر هفته منتشر می‌شود. من ۱۴ سال است ماجراجویی‌های لوفی را دنبال می‌کنم. او و همراهانش مثل اعضای خانواده ما هستند.»

فالی، دانشجوی پزشکی اهل ماداگاسکار، که در تظاهرات سپتامبر شرکت داشت، می‌گوید: «در داستان، قهرمانان اغلب نوجوانانی هستند که با نظام‌های فاسد و دولت‌های سرکوبگر مبارزه می‌کنند. در زندگی واقعی هم ما، چه در نپال باشیم، چه اندونزی یا ماداگاسکار، همین احساس را داریم. ما حزبی سیاسی نیستیم، فقط نسلی هستیم که از وضع موجود به ستوه آمده است.»

او می‌افزاید: «این مانگا واقعیت زندگی ما را نشان می‌دهد: فقر، شکاف طبقاتی، و دروغ‌های حاکمان. ما از نماد لوفی استفاده می‌کنیم چون جهانی و قابل درک است. همه می‌دانند او علیه بی‌عدالتی می‌جنگد. ما هم همین کار را می‌کنیم، فقط بدون شمشیر.»

یونس نیز با تأملی مشابه می‌گوید: «در کودکی فقط ماجرا را می‌دیدیم، اما حالا که بزرگ شده‌ایم، به نقد سیاسی آن پی می‌بریم. داستان پر از کنایه به حکومت‌های دروغ‌گو و تاریخ‌هایی است که به سود قدرتمندان نوشته می‌شوند. قهرمان ما دزدی است که علیه قدرت می‌جنگد، در حالی که دولت و نیروی دریایی، که supposed “خیرخواه مردم” هستند، در واقع فاسد و ظالم‌اند. در این جهان وارونه، دزدان دریایی همان آزادی‌خواهان‌اند.»

رومی گهیمیره، استاد دانشگاه و فعال حقوق بشر در نپال، این پدیده را نشانه‌ای از روندی جهانی می‌داند: «جوانان در سراسر جهان، از اندونزی تا مراکش، علیه شکست‌های ساختاری و بی‌عدالتی اجتماعی به پا خاسته‌اند. در ماداگاسکار مردم آب و برق ندارند، در اندونزی علیه امتیازات نخبگان می‌جنگند، در مراکش می‌پرسند چرا دولت برای جام جهانی استادیوم می‌سازد اما برای آموزش و درمان بودجه ندارد. این خشم مشترک جهانی است.»

با وجود تفاوت در زمینه‌های محلی، مضمون اصلی یکی است: شکاف عمیق میان وعده‌های دولت‌ها و واقعیت زندگی مردم. در نپال اعتراض به فرزندان مقامات، در اندونزی علیه سیاستمداران ممتاز، در ماداگاسکار برای خدمات اولیه و در مراکش برای عدالت اجتماعی. در همه‌جا نسلی برمی‌خیزد که زبان مشترکش نه بیانیه‌های سیاسی، بلکه پرچم دزدی دریایی است که می‌گوید: «آزادی، هرچند بر دریا، حق ماست.»

منبع: France 24 Observers