پکن ایستگاه صلح، ترافیک سنگین سفر رهبران اروپا برای چانه زنی با شی جین پینگ به پذیرش نقش میانجی در جنگ

از نظر واشنگتن صرف نظر از این که چین در عرصه دیپلماسی چه اقدامی برای فرونشاندن آتش جنگ روسیه و اوکراین انجام دهد، بخشی از جنگ جاری و دشمن استراتژیک است. واشنگتن، روسیه ی ضعیف و پوتین شکست خورده را یک دستاورد و یک گام به پیش در رویارویی با چین می داند و چین در رقابت با آمریکا ترجیح می دهد روسیه با کمترین ضربه از مهلکه ای که در آن وارد شده است خارج شود. واشنگتن حضور دیپلماتیک فعال تر چین را بخشی از این چالش تلقی می کند و به نظر نمی آید تمایل جدی به میانجی گری چین در جنگ روسیه با اوکراین داشته باشد

ترافیک سفر مقام‌های اروپایی به چین در روز‌های اخیر افزایش یافته است. امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه روز چهارشنبه وارد پکن شد و چند ساعت بعد اورزولا فون‌درلاین رئیس کمیسیون اروپا همراه با هیاتی به جمع مسافران فرانسوی پیوست تا پنجشنبه با هم به دیدار شی جین پینگ رئیس جمهور چین بروند. نخست وزیر اسپانیا نیز هفته پیش به چین سفر کرده بود، جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز هفته آینده راهی این کشور می‌شود. آنالنا بربوک وزیر خارجه آلمان هم روز‌های آینده سفر به چین را برنامه ریزی کرده است. هیچ یک از این رهبران اروپایی به چین اعتماد ندارند اما با توجه به جایگاه این کشور در مناسبات بین المللی و کیفیت روابط چین با روسیه صراحتا می گویند برای گفتگو با مسکو به دخالت چین نیاز دارند.

جوزپ بورل روز چهارشنبه در حاشیه برگزاری نشست وزیران خارجه کشور‌های عضو ناتو به خبرنگاران  با بیان اینکه «ما برای حل چالش‌های جهانی به چین نیاز داریم» افزود: می‌خواهیم تعامل سازنده‌ای را با چین ایجاد کنیم. اما انتظار داریم که این کشور به عنوان یک بازیگر مثبت و سازنده جهانی، به ویژه در مقابل تجاوز روسیه به اوکراین، که نقض منشور سازمان ملل به شمار می‌رود، رفتار کند.

بنا بر اعلام مقامات فرانسه، ماکرون قصد دارد در جریان این دیدار، همتای چینی خود را متقاعد کند تا از نفوذش بر ولادیمیر پوتین، در راه برقراری صلح در اوکراین استفاده کند؛ با این وجود انتظار نمی‌رود که این گفتگوها باعث تغییر قابل توجهی در سیاست چین شود.

ماکرون همچنین روز چهارشنبه در جریان سخنرانی برای فرانسوی‌های مقیم چین که در مراسمی در محل سفارت این کشور در پکن انجام شد، گفت که «سعی دارد چین را به‌نحوی به سمت پذیرش مسئولیت مشترک در راه صلح و ثبات بین‌المللی» از جمله در اوکراین، ایران و کره شمالی سوق دهد.

او ابراز امیدواری کرد که چین «در ابتکاراتی که برای مردم اوکراین مفید است، مشارکت کند» و تاکید کرد که گفتگو با چین در این باره ضروری است.

روسای جمهوری چین و روسیه پیش از حمله مسکو به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ میلادی، اعلام کرده بودند که دولت‌هایشان یک «دوستی نامحدودیت» دارند. پکن تا کنون از بیان هرگونه اظهارنظر انتقادی علیه کرملین خودداری کرده است؛ با این وجود سعی کرده ظاهری بی‌طرف داشته باشد و خواستار آتش‌بس و آغاز مذاکرات صلح شده است.

چین بزرگترین خریدار نفت و گاز روسیه است؛ امری که به تقویت درآمد کرملین آنهم در بحبوحه تحریم‌های غرب کمک می‌کند. همین موضوع منجر به نفوذ قابل توجه چین بر کرملین شده و به نظر می‌رسد که شی قصد ندارد با اعمال فشار بر پوتین، این شراکت را به خطر بیندازد.

ماکرون همچنین در سخنرانی روز چهارشنبه خود اظهار کرد که چین نیز با تصمیم پوتین برای استقرار تسلیحات هسته‌ای تاکتیکی در بلاروس مخالف است و گفت: «احترام به تمامیت ارضی و حاکمیت ملت‌ها، بخشی از منشور سازمان ملل است که چین آن را تأیید کرده است».

او همچنین به طرح صلحی اشاره کرد که چین در ماه فوریه برای پایان دادن به جنگ اوکراین پیشنهاد کرده بود و گفت در حالی که فرانسه بطور کامل با این طرح موافق نیست اما آن را «نشان دهنده اراده برای حل مناقشه» می‌داند.

برخلاف اظهارات مکرون در باره طرح ۱۲ ماده ای پیشنهادی چین، در غرب نه تنها از این طرح صلح استقبال نشد بلکه اکثر رهبران کشورهای عضو ناتو آن را تلاش پوشیده ی چین برای تقویت موضع روسیه در جنگ توصیف کردند.

مکرون البته دست خالی به پکن نرفته است. او وظیفه تهدید و نقش پلیس بد را به رهبر ناتو واگذار کرده و خودش برای تشویق شی جین پینگ به پذیرش ایفای نقش میانجی، از امضای قرارداد بزرگ اقتصادی با چین صحبت می کند. بنا بر گزارش ها مکرون بیش از ۵۰ مدیرعامل فرانسوی از جمله ایرباس، سازنده تجهیزات راه آهن آلستوم و غول انرژی «اُ د اف» را با خود به چین برده است.

هشدار ناتو به چین

همزمان با سفر امانوئل ماکرون و اورزولا فن درلاین به چین، ۳۱ کشور عضو ناتو روز چهارشنبه نسبت به «پیامدهای شدید» ارسال احتمالی سلاح و مهمات از سوی چین برای روسیه هشدار دادند.

ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو پس از برگزاری نشست وزرای خارجه این سازمان در بروکسل گفت: «متحدان روشن کرده‌اند که هرگونه ارائه کمک‌های مرگبار از سوی چین به روسیه، یک اشتباه تاریخی است و پیامدهایی جدی خواهد داشت.»

هفته گذشته، اورزولا فون در لاین نیز هشدار داد که اتحادیه اروپا باید تدابیری را برای محافظت از تجارت و سرمایه گذاری‌های خود اتخاذ کند؛ سرمایه‌گذاری‌هایی که چین ممکن است از آنها در راستای اهداف امنیتی و نظامی خود استفاده کند.

کاخ سفید انتظار ندارد که سفر مکرون دستاوردی داشته باشد

از هم اکنون پولیتیکو نوشته که سفر رهبران اروپا به چین بی ثمر است. در مطلب این روزنامه آمریکایی آمده است: سفر امانوئل مکرون به چین با هدف گفتگو با شی جین پینگ رییس جمهوری این کشور درباره موضع پکن در رابطه با جنگ اوکراین و منصرف کردن او از ایجاد روابط نزدیک‌تر با مسکو، برای غربی‌ها چندان امیدوارکننده به نظر نمی‌رسد.

فرانسه امید دارد برغم رابطه نزدیک میان سران چین و روسیه بتواند پکن را به ایفای نقش میانجی در جنگ روسیه و اوکراین ترغیب کند. اگرچه هنوز مشخص نیست که مکرون چه اهرم فشاری برای این منظور در دست دارد.

براساس این گزارش، رییس‌جمهوری فرانسه پس از تلاش نافرجام سال گذشته در منصرف کردن پوتین از آغاز جنگ اوکراین و انتقاد‌های شدید از وی، به نظر می‌رسد این بار در پی استفاده از یک ابزار شخصی‌تر باشد.

براساس برنامه‌های اعلام شده برای این سفر، پس از انجام گفت‌وگوی خصوصی میان رؤسای جمهور چین و فرانسه در پکن، مکرون، همتای چینی خود را در سفر به گوانگژو، شهری که پدر شی زمانی فرماندار آن بوده، همراهی خواهد کرد.

در حالی که انتظار‌ها در فرانسه از احتمال موفقیت مکرون در این سفر در سطحی متوسط قرار دارد، میان دیگر مقام‌های غربی توقعات از وی به مراتب ضعیف‌تر است.

این گزارش به نقل از سه مقام آمریکایی که به دلیل محرمانه بودن گفتگو‌ها اجازه اظهارنظر عمومی درباره این موضوع را ندارند، نوشت: کاخ سفید انتظار کمی دارد که سفر مکرون دستاورد بزرگی به همراه داشته باشد.

این مقام‌های آمریکایی با اشاره به شکست مکرون برای برقراری صلح در جنگ اوکراین، اینکه رییس‌جمهوری چین به خواست همتای فرانسوی خود عمل کند را غیر محتمل دانستند.

همچنین به گفته این مقام‌های آمریکایی، در دولت بایدن نگرانی‌هایی در مورد شکل‌گیری احتمالی روابط صمیمانه میان پاریس و پکن در بحبوحه تنش‌ها میان چین و آمریکا وجود دارد. این سه آمریکایی با اشاره به اینکه کاخ سفید از این سفر حمایت می‌کند، تاکید کردند که هیچ اراده منفی نسبت به تلاش‌های ماکرون در پکن وجود ندارد.

پولیتیکو در ادامه به نقل از یک مقام ارشد فرانسوی بدون اشاره به نام و سمت وی نوشت: مکرون با وجود ابراز حسن نیت، از هشدار به پکن درمورد پیامد‌های حمایت نظامی از روسیه اجتناب نخواهد کرد.

این مقام فرانسوی افزود: ما تهدید نمی‌کنیم، بلکه هشدار خواهیم داد. چین باید متوجه شود که [ارسال سلاح به روسیه]برای ما و اروپا عواقب به دنبال دارد. ما باید منافع امنیتی خود را به آن‌ها یاد آوری کنیم.

آنتوان بونداز متخصص مسائل چین در بنیاد تحقیقات استراتژیک پاریس با زیرسوال بردن تلاش‌ها برای تقویت روابط با شی جین پینگ، به این رسانه، گفت: کار‌ها در چین اینگونه انجام نمی‌شود. قرار نیست با گفت‌وگوی دوساعته رییس جمهور «کم اهمیت» فرانسه با همتای چینی او چیزی تغییر کند، پکن تنها توازن قدرت را درک می‌کند.

وی خاطر نشان کرد: شاید [گفتگو]درمورد ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه که در ۱۰ سال گذشته بیش از ۴۰۰ ساعت با همتای چینی خود گفتگو کرده است نتیجه دهد، اما مکرون شناختی از او ندارد.

به نوشته خبرگزاری فرانسه، چین درمورد جنگ اوکراین هرگز از روسیه حمایت علنی نکرده و در عین حال، از مسکو نیز انتقاد نکرده است.

از نظر واشنگتن صرف نظر از این که چین در عرصه دیپلماسی چه اقدامی برای فرونشاندن آتش جنگ روسیه و اوکراین انجام دهد، بخشی از جنگ جاری و دشمن استراتژیک است. واشنگتن، روسیه ی ضعیف و پوتین شکست خورده را یک دستاورد و یک گام به پیش در رویارویی با چین می داند و چین در رقابت با آمریکا ترجیح می دهد روسیه با کمترین ضربه از مهلکه ای که در آن وارد شده است خارج شود. واشنگتن حضور دیپلماتیک فعال تر چین را بخشی از این چالش تلقی می کند و به نظر نمی آید تمایل جدی به میانجی گری چین در جنگ روسیه با اوکراین داشته باشد.