انتقادات تند خاتمی از نحوه حکمرانی و مدیریت کشور و نحوه نظارت مجلس خبرگان بر اقدامات رهبری

محمد خاتمی رئیس جمهور سابق ایران و‌رئیس دولت اصلاحات که معمولا محافظه کارانه صحبت میکند با افزایش انتقادت از نخبگان در سخنانی سطح انتقدات خود را از ادراه کشور افزایش داد وی در دیدار با شورای مرکزی کانون زندانیان سیاسی مسلمان قبل از انقلاب، در مورد شرکت در انتخابات و در واکنش به این که وقتی مردم نامزد مورد نظر خود را ندارند و کسی را ندارند که به او رای بدهند گفت باید در کنار مردم ایستاد و دردهای آنها را شناخت و بیان کرد. وی افزود باید به حاکمیت اعلام کرد که به مردم بد می‌کند.خاتمی همچنین با تاکید بر ضرورت خوداصلاحی حاکمیت، گفت با شیوه‌ی فعلی حکمرانی، هم اسلام، هم مردم و هم ایران زیان می کنند و لطمه‌های غیر قابل جبران می بینند.
خاتمی طبقه متوسط را موتور حرکت جامعه به سمت پیشرفت دانست و با بیان این موضوع که بخشی از طبقه متوسط به طبقه فرودست هل داده شده و بخشی دیگر مهاجرت کرده است، گفت بخشی هم که مانده‌اند گرفتار انواع مسایل هستند.
خاتمی همچنین خطاب به زندانیان سیاسی قبل از انقلاب با بیان این موضوع که آنها بذر انقلاب را کاشته و موجب براندازی یک نظام ۲۵۰۰ ساله شده‌اند، گفت این انقلاب یک جنبه سلبی داشت که همه گروه‌ها با آن همراه بودند و در تغییر سلطنت اشتراک نظر داشتند. وی اظهار داشت این خواست سلبی از زمان مشروطه مطرح بوده است.
خاتمی در ادامه گفت با وجود اشتراک در وجه سلبی، اما در تفسیر وجه ایجابی بین انقلابیون اختلاف نظر وجود داشت، و درباره آزادی و حاکمیت مردم، استقلال و توسعه و پیشرفت که وجوه ایجابی انقلاب بودند و در تفسیر آنها اختلاف نظر وجود داشت و‌ دارد.
وی همچنین عدالت را شاه‌بیت خواست مردم هم در جنبه سلبی (نفی ظلم و تبعیض) و هم جنبه ایجابی دانست.خاتمی در ادامه‌ی سخنانش گفت اگر در روز همه‌پرسی از مردم گفته میشود که این اسلامی که کنار این جمهوری قرار گرفته، رای مردم و حق حاکمیت مردم و توسعه را قبول ندارد و برای مجلس هیچ اصالتی قایل نیست مردم به این رأی نمی دادند. وی افزود این اسلامی که امروز وصف جمهوریت شده است آن اسلامی که در نوفل لوشاتو مطرح شد، نیست.
خانمی همچنین با بیان این موضوع که این جمهوری هم همان جمهوری که در دنیاست، نیست، گفت علت اصلی ناکارآمدی ها همین است که این جمهوری و اسلام با آن جمهوری و اسلامی که مطرح شده بود متفاوت است.
خاتمی با بیان این موضوع که هر جا اختیار است، باید مسئولیت هم باشد، گفت خبرگان اگر در جایگاه واقعی خود باشد، کارش نصب و عزل رهبری و نظارت بر رهبری و دستگاه های منسوب به او است. وی افزود شورای نگهبان باید مراقب باشد تا رای مردم دزدیده نشود و حکومت‌ها رای مردم را نخورند، نه اینکه قیمومیت بر مردم داشته باشد.
رئیس دولت اصلاحات با اشاره به این که از انقلاب پشیمان نیست و جمهوری اسلامی را هم رد نمی‌کند، گفت آن چیزی که وی خواستار آن است، این است که آنچه هست با جمهوری اسلامی فاصله بسیار زیادی دارد. وی از نظام خواست به جمهوری اسلامی برگردد و خوداصلاحی کند. خاتمی افزود اصلاح در ساختار باید به گونه‌ای باشد که خبرگان به نمایندگی از مردم نقش کنترل قدرت فائقه را داشته باشد و شورای نگهبان در نقش درست خود باشد و مجمع تشخیص نماینده عرف کارشناس باشد.
خاتمی در ادامه با بیان این موضوع که در حال حاضر حکمرانی خوب وجود ندارد و لحظه به لحظه مردم از حکومت دور می‌شوند، تاکید کرد نظام باید خود را اصلاح کند. وی افزود با وجودی که قانون اساسی عیب‌های زیادی دارد اما الان او بر تعویض آن اصراری ندارد، اما در عین حال تاکید دارد که باید در فضایی دموکراتیک نشست و بحث کرد و اصلاحات لازم را انجام داد.
خاتمی گفت در حال حاضر با همین قانون اساسی هم می‌توان اصلاحات کرد. وی تصریح کرد حکومت باید بگوید اشتباه کرده و خود را اصلاح کند.خاتمی در بخش دیگری از سخنانش با بیان این موضوع که انتخابات برای مردم است، گفت انتخابات باید انتخابات واقعی باشد.
خاتمی با بیان این موضوع که بخش‌های زیادی از مردم اصلا نامزد مورد نظر خود را ندارند، گفت مردم باید کاندیدای موردنطر خود را دارند که بتوانند رای دهند.
خاتمی با اشاره به این که در همه دنیا صلاحیت افراد در انتخابات را احزاب تعیین می‌کنند، خطاب به حاکمیت گفت چرا نمی گذارید همین احزاب نیم بند که مجوز هم دارند نامزدها را تعیین کنند و مردم هم رأی بدهند.
وی افزود اگر اشتباه هم بشود خود مجلس سازوکاری دارد که آنرا جبران کند.
خاتمی نهضت آزادی و بازرگان و ملی مذهبی‌ها و سحابی‌ها را بخشی از اپوزوسیون نظام دانست و گفت اگر بنا باشد اپوزیسیون قانونی حضور داشته باشد از اینها بهتر نیست.
این اولین بار است که خانمی به صراحت و انتقادی خطاب به جمهوری اسلامی، سیاست‌های رسمی حاکمیت را زیر سوال می‌برد و مورد انتقاد قرار می‌دهد.
این سخنان که به صراحت خطاب به جمهوری اسلامی عنوان می‌شود و صراحتا عملکرد مجلس خبرگان در عزل و نصب رهبری را زیر سوال می‌برد، پیش از این، فقط توسط تاجزاده به شکل علنی مطرح می‌شد که او هم به دلیل انتقاد صریح از عملکرد رهبری، مجلس خبرگان و شورای نکهبان در زندان است.
خاتمی سال‌هاست که از ممنوعیت جدی برخوردار است، و به وی حتی‌ اجازه شرکت در مراسم عقد داده نمی‌شود، با این حال در این محدودیت‌های جدی، وی چنین سخنان تندی را که پیش از این در بین اصلاح‌طلبان فقط تاجزاده جرات بیان آنها را داشته بر زبان آورده است.
برخی تحلیلگران با بدبینی مطرح می‌کنند که این آزادی در گفتار توسط خاتمی ممکن است ناشی از تاکتیک‌های مقطعی سپاه و اطلاعات برای باز کردن نسبی فضای سیاسی به منظور افزایش مشارکت در انتخابات باشد، با این انگیزه که خاتمی با استفاده از سرمایه پیشین خود بتواند مردم را به رای دادن ترغیب کند. ولی واقعیت این است که نظام جمهوری اسلامی چنان سرمایه اجتماعی را سوزانده و خاتمی را تخریب کرده که حتی او هم قادر به کشاندن مردم‌به پای صندوق‌ها نیست.