مقالات
«محمد علی کولات» که برای حزب عدالت و توسعه اردوغان نظرسنجیهایی انجام میدهد، به نیویورکتایمز گفت برآوردهای اخیر نشان میدهد جایگاه حزب عدالت و توسعه اردوغان به کمترین حد خود از زمان به قدرت رسیدن در ترکیه رسیده است؛ یعنی به رقمی حدود ۳۰ درصد. نیویورک تایمز نوشت، «اوزگور آکباس» که بهدلیل محدودیت بر فروشگاه دخانیاتش، کسبوکارش از رونق افتاده ماه گذشته تلاش کرد به سازماندهی تظاهراتی در استانبول در اعتراض به آنچه وی قواعد ناعادلانه وضع شده بر کسبوکارها طی دوران پاندمی کرونا میدانست یاری رساند. «کارلوتا گال» در گزارش ۲۷ دسامبر برای نیویورک تایمز نوشت، Continue reading
سرویس سیاسی حمیدرضا مهدیزاده: وقوع انقلاب سال ۵۷ در ایران را می توان یکی از اصلی ترین حوادث تاریخ معاصر کشورمان پس از کودتای ۲۸ مرداد سال ۳۲ به حساب آورد. عده ای از تحلیلگران و کنش گران سیاسی معتقدند که از لحظه سقوط دولت مردمی مصدق و انتشار عکس او در دادگاه نظامی، ثانیه شمار پایان حکومت پادشاهی با انقراض سلسله پهلوی به حرکت افتاد و برخی دیگر نیز مقوله انقلاب را جدای از مبحث کودتا علیه دولت مردمی مصدق ارزیابی می کنند و ارتباط میان این دو واقعه تاریخ ساز با یکدیگر را از اساس رد می کنند. ولی یک نکته میان هر دو اتفاق تاریخی تبدیل به نقطه ثقل وحدتی شده که تمام Continue reading
کارون پرآب ترین و مهمترین و مشهورترین رودخانه ایران است. تنها رودخانه ای که در آن کشتیرانی می شده است. اما متاسفانه تا پیش از این فیلم کار چندانی به صورت تصویری بر این رودخانه و مسائل آن انجام نشده است. این در حالی است که سینما می تواند بر رفتارهای مردم و تصمیمهای مسئولان در زمینه محیط زیست بسیار تأثیرگذار باشد. و حال می بینیم رودخانه ای که یازده برابر زاینده رود آورد ِ آب دارد، امروز به چنین ضعیت سختی گرفتار شده است. باید توجه داشت و از ابتدای فیلم نیز مشاهده می کنیم که چه رابطه فرهنگی محلی عمیقی میان مردم بومی با این رودخانه وجود دارد و چگونه کارگردان با تمثیلی که در Continue reading
دولت ژاپن روز جمعه ۲۵ دسامبر اعلام کرد طرح اعطای ۳۰ درصد از پستهای ارشد مدیریتی به زنان را که قرار بود تا پایان سال ۲۰۲۰ میلادی عملی شود، برای یک دهه به تاخیر میاندازد؛ زیرا نتوانسته حتی به نیمی از هدف تعیین شده دست یابد. با انتشار این خبر بار دیگر نگاه دولتمردان در سومین اقتصاد بزرگ جهان به موضوع برابری جنسیتی، بحثبرانگیز شد. دولت یوشیهیده سوگا، نخستوزیر ژاپن اعلام کرد که بر اساس برنامه پنج ساله جدیدی که در این باره تصویب شده، قرار است هدف برابری جنسیتی در «اولین فرصت» طی ده سال آینده محقق شود. Continue reading
آنت: تجرد، عشق، مادرانگی و «اخلاق مراقبت» «جان شیفته» عمیقا در جانم نفوذ کرد و مرا شیفته و حیران خود ساخت؛ جان شیفته از رمانهای غنی است که سرشار از مفاهیم انسانی مانند صلح، آزادی، برابری، انسانیت و غیره است و میتوان آن را از ابعاد مختلف جامعهشناختی، روانشناختی، سیاسی، فلسفی و غیره بررسی کرد. اهمیت این کتاب پدید آمدن تکانههایی در زندگی خصوصی و اجتماعی زنان، و چالشهای حضور آنها در حیات اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی جامعه آن روز فرانسۀ مدعی دمکراسی و اخلاق است. و شاید هم، جهان. (حسنی، ۱۳۹۷: ۲۴۷). آنچه که بیش از همه مرا مجذوب این رمان کمنظیر Continue reading

وقتی طاعون در سال 1665 به لندن رسید، عقل و اعصاب برای لندنیها نماند. دستبهدامن رمالها و دکترهای قلابی و «کتاب مقدس» شدند. سرتاپای خودشان را به دنبال نشانهها و علائم بیماری وارسی میکردند: غده، تاول، لکهی سیاه. برای باخبر شدن از آینده بیقرار بودند، پول میدادند که برایشان پیشگویی کنند، دعا میکردند و ضجه میزدند. چشمهایشان را بسته و گوشهایشان را گرفته بودند. زاریکنان در کوچه و خیابان میگشتند. سالنامههای هشداردهنده را میخواندند: «شکی نیست، کتابها مردم را بینهایت به وحشت میانداختند.» دولت، که شدیداً به دنبال مهار کردن جوّ هراس بود، سعی Continue reading
خروج آمریکا از «برنامهی جامع اقدام مشترک» (برجام) ظاهراً به معنی ابطال این موافقتنامه نیست. شورای امنیت سازمان ملل در مورد تجدید تحریمها علیه ایران بحثی نکرده است و در شرایط کنونی احتمال نمیرود که این موضوع مطرح شود. از آنجا که تجارت متقابل بین ایران و آمریکا ناچیز است، شاید تصور کنیم که تأثیر تحریمهای جدید آمریکا حداقلی خواهد بود. اما چنین نیست. چرا؟ Continue reading
ماه گذشته دانشگاه اروپای مرکزی در بوداپست میزبان یووال نوح هراری بود که طی یک سخنرانی چهرهی متفاوتی از ملیگرایی ارائه کرد. تفاوت بین ملیگرایی و مفاهیم رایج و مهمی چون فاشیسم، قبیلهگرایی و جهانیگرایی و رابطهی بین ملیگرایی و دموکراسی مباحث کانونی این سخنرانی بود. نوشتهی زیر ترجمهی این سخنرانی به زبان فارسی است. امروز میخواهم با شما دربارهی ملیگرایی در قرن بیستویکم حرف بزنم، و دانشگاه مرکز اروپا در بوداپست جای کاملاً مناسبی برای صحبت دربارهی این موضوع است چون، متأسفانه، این پردیسِ دانشگاهی در حال حاضر از جمله قربانیان چیزی است، یا میتواند باشد، که به Continue reading
«قطبی»[1] یعنی «در جوار خرسها». واژهای که در دوران باستان به صورتی فلکی اشاره داشت. به جز آن اما، با گرمشدن نواحی پیرامون قطب شمال هیچچیز در امان نخواهد بود. گرمایی که کارش را با ذوب یخهای قطبی آغاز میکند. مارک سریز، جغرافیدان آمریکایی بعد از مشاهدهی تصویر زیر، آن را «مارپیچ مرگ شمالگان» نامگذاری کرد. خطوط رنگی، حجم دریایخهای شمالگان در ماههای مختلف از سال ۱۹۷۹ را به تصویر میکشند. [منظور از دریایخ، آبهای یخبستهی اقیانوسهای مناطق قطبی است. دریایخها خارج از مناطق قطبی نیز مشهودند. دریایخها، به عنوان بخشی از یخکرهی زمین به طور میانگین ۶/۵ درصد از Continue reading
ما حیوانایم. هر چند انسانها اغلب بر این واقعیت اساسی سرپوش میگذارند اما ویروس کرونا از ارتباط و وابستگیِ ما به بهروزیِ دیگر موجودات پرده برداشته است. بیاعتناییِ ما به دیگر گونهها از جهات گوناگون در پیدایش و وخامت این بیماریِ عالمگیر نقش داشته است. واکنش مناسب ــ و پیشگیری از وقوع چنین فجایعی در آینده ــ مستلزم آن است که از این پس به حیوانات توجه کنیم. همچون شمار فراوانی از دیگر بیماریهای هولناک، از جمله ابولا و ایدز، کووید-19 منشأیی حیوانی دارد، یعنی از گونهای به گونهی دیگر منتقل شده است (احتمالاً از خفاش به انسان). تخریب و سوءاستفاده از دیگر جانداران، حیوانات گوناگون را Continue reading
درپی تلاش مجلس شورای اسلامی برای افزایش یارانه عمومی مردم و رد این لایحه توسط شورای نگهبان، به دلیل نامشخص بودن منابع تامین مالی هنگفت موردنیاز آن، قالیباف رئیس مجلس روز دوشنبه اعلام کرد در این خصوص منابع جدیدی به دولت اعلام خواهد شد. محمدباقر قالیباف روز دوشنبه در دوازدهمین شورای هماهنگی کمیسیونها و اعضا هیئت رئیسه، با اشاره به اینکه بودجه کشور باید بدون کسری بسته شود، تاکید Continue reading
این تصاویر در ایران برای همه ما آشناست: به نانوایی میرویم، با فروتنی درخواست چند عدد نان میکنیم و معمولاً هم به نانوا نمیگوییم نان را برای من با چه کیفیتی بپز (کاملاً برشته، یا نیمهبرشته یا سفید یا خمیر). هرچه از تنور درآمد بر روی چشم میگذاریم و پولش را میپردازیم و میبریم. وقتی به مطب پزشک میرویم خیلی فروتن مینشینیم تا پزشک از ما سؤال کند و اگر یکی دو تا سؤال داشتهباشیم با کلی شرمندگی میپرسیم و جرات هم نمیکنیم از پزشک بپرسیم فلان قرص برای کدام مشکل من است و فلان آمپول برای چه بود و آیا با توجه به اینکه فشار خون دارم، فلان دارو برای من ضرر ندارد؟ وقتی به Continue reading
هر سال واشنگتن دیسی میزبان نشستهای بهارهی صندوق جهانی پول و بانک جهانی است. اما ماه گذشته، کریستالینا جورجیِوا (Kristalina Georgieva) از طریق ویدئو برای همکارانش سخنرانی کرد. او اعلام کرد که جهان با «بحرانی بیسابقه» مواجه است. برای اولین بار از زمان تاریخنگاری وقایع، اقتصاد تمام جهان رو به انقباض است، و کشورهای غنی و فقیر هم از این نظر با یکدیگر تفاوت ندارند. اما فقط تأثیر آنیِ ماجرا نیست که این بحران اقتصادی را بیسابقه میکند بلکه منشأ آن نیز چنین است. سال 2008 نیست که سقوط بانکداری در شمال اقیانوس اطلس منشأ بحران باشد. مانند دههی 1930 هم نیست که زلزلهای Continue reading
در دنیای جدید همه چیز تغییر کرده یا در حال تغییر است. در دوران پدربزرگهای ما کارمند دولت بودن اعتباری داشت و البته درآمدی به نسبت خوب. این مردهای دولتی موارد خوبی برای ازدواج بودند و لاجرم سرشان در هیچ شرایطی بیکلاه نمیماند. حالا اما کسی برای کارمندی با یک کیف کهنه توی دستش، تره هم خرد نمیکند، زمانه تغییر کرده. کارمند دولت کجا میتواند خرج و مخارج زندگی پرمصرف و پرزرق و برق امروز را تامین کند. حالا پزشکان هم یکلاقبا به حساب میآیند، کارمند که جای خود دارد. در عوض بازار دلالی داغ است. از خیلیها که بپرسید همسرشان چه میکند پاسخ میدهند، بازاری است. Continue reading
برانکو میلانوویچ کتابهایی معرفی کرده است در پاسخ به این سوال که چرا اروپا ثروتمند شد؟ چرا اروپا مدرن شد، اما دیگر کشورها نتوانستند این مسیر را ادامه دهند؟ میلانوویچ میگوید این «مادر تمام سوالات اقتصاد رشد» است. سوالی به درازای چند قرن و به گسترۀ کل جهان. میلانوویچ که خود یکی از برجستهترین اقتصاددانانِ نابرابری است، میگوید برای اینکه بفهمیم چه اتفاقی افتاده است، در مرتبۀ اول باید درکی مقایسهای و آماری از وضعیتِ کشورهای جهان به دست بیاوریم. اما این تصویرِ آماری و اقتصادی ناکافی است اگر به پدیدارهای سیاسی-اجتماعی عظیمی مانند استعمار، امپریالیسم و بردهداری توجه نکنیم. Continue reading
گفتگو با میلتون فریدمن، اقتصاددان بزرگ مکتب شیکاگو و برنده نوبل اقتصاد ١٩٧٦، بخش نخست. مترجم: دکتر جعفر خیرخواهان
شبکه تلویزیونی پی بی اس این گفتوگو را با فریدمن درباره موضوعات مختلفی مثل رابطه آزادی با بازارهای آزاد، منطق اقتصادی بازارهای سیاه، فریدریک هایک و جلسات مون پلرین، جان مینارد کنیز و Continue reading
شیوع ویروس کرونا سبب شده است که با شرمساری به روشنی دریابیم که دنیا به شکل هولناکی بههمریخته است. کسانی که ما را سرِ پا نگه داشتهاند نه مدیران صندوقهای پوشش ریسک یا سرمایهگذاران مخاطرهجو بلکه کارکنان بخش مراقبتهای درمانی، نظافتچیها، رانندگان اتوبوس و کارکنان سوپرمارکتها هستند که همگی حقوق کمی دریافت میکنند. باید فاجعهای واقعی رخ میداد تا بیعدالتیها و نابرابریهای اجتماعیِ عمیقی را برملا کند که فراموش کرده بودیم که در تاروپود اقتصادمان درهمتنیدهاند. بنابراین، آیا تلاطم جهانیِ ناشی از این بیماریِ عالمگیر ما را در مسیر افزایش برابری قرار داده است؟ Continue reading